Τον προσεχή Οκτώβρη θα πραγματοποιηθεί η πανευρωπαϊκή άσκηση πολιτικής προστασίας «Ποσειδών» που συντονίζεται από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης (Διεύθυνση Πολιτικής Προστασίας) με τη συμμετοχή του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ).
Η άσκηση, όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση του ΙΤΕ, υποστηρίζεται από το συγχρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή έργο «Εarthquake followed by Tsunami in the Mediterranean Sea» (Σεισμός ακολουθούμενος από τσουνάμι στην Μεσόγειο Θάλασσα) και θα συμμετέχουν εθελοντικές οργανώσεις και εθνικές αρχές Πολιτικής Προστασίας από την Ελλάδα, τη Γαλλία και την Κύπρο.
Το έργο αφορά την ανάπτυξη και επέμβαση δυνάμεων, καθώς και την ενσωμάτωση βοήθειας σε προσωπικό και εξοπλισμό από την Ε.Ε. μέσω ενεργοποίησης του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας, σε μια ακραία φυσική καταστροφή από σεισμό που στη συνέχεια προκαλεί ένα σαρωτικό κύμα τσουνάμι.
Το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας συμμετέχει στο έργο με δύο από τα επτά ερευνητικά ινστιτούτα του: το Ινστιτούτο Πληροφορικής (ΙΠ-ΙΤΕ) και το Ινστιτούτο Υπολογιστικών Μαθηματικών (ΙΥΜ-ΙΤΕ). Η συμμετοχή του ΙΠ-ΙΤΕ αφορά κυρίως στην εφαρμογή και αξιολόγηση υπηρεσιών πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών στην διαχείριση καταστροφών.
Το ΙΥΜ-ΙΤΕ έχει ως κύρια υποχρέωση τη σύνθεση ενός υποθετικού σεναρίου ακραίας καταστροφής από σεισμό και τσουνάμι και την εκτίμηση της επικινδυνότητας του. Η άσκηση «Ποσειδών» καινοτομεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς με την τεχνογνωσία του ΙΥΜ-ΙΤΕ, η επιστημονική ανάλυση επικινδυνότητας γίνεται για πρώτη φορά αναπόσπαστο τμήμα μιας πανευρωπαϊκής άσκησης ετοιμότητας.
Τα σενάρια που χρησιμοποιήθηκαν για την προσομοίωση, στηρίζονται σε διαφορετικές εκδοχές για το σεισμό του 365 μ.Χ., που έγινε στο ελληνικό τόξο δυτικά της Κρήτης και το οποίο προκάλεσε ένα καταστροφικό κύμα τσουνάμι. Ιστορικές πηγές αναφέρουν ότι ο συγκεκριμένος σεισμός προκάλεσε μεγάλες καταστροφές, τις οποίες επαληθεύουν σύγχρονες σεισμολογικές και γεωλογικές μελέτες. Προκάλεσε, εκτός των καταστροφών, και σημαντικά γεωλογικά φαινόμενα, εμφανή στα δυτικά παράλια του νομού Χανίων, όπως π.χ. στο αρχαίο λιμάνι της Φαλάσαρνας.
Όπως αναφέρει ο δρ. Ν. Καμπάνης, ερευνητής του Εργαστηρίου Παράκτιας Έρευνας και Εφαρμογών του IYM-ITE, η ανάπλαση του σεισμού, με βάση τις πληροφορίες που υπάρχουν στη βιβλιογραφία, προσομοιώνει κατάλληλα την μετακίνηση των τεκτονικών πλακών και υπολογίζει την παραμόρφωση του πυθμένα που δημιουργεί το κύμα τσουνάμι. Το λογισμικό που χρησιμοποιείται, εκτελεί μια «πλήρη προσομοίωση του κύματος», δείχνει δηλαδή πώς δημιουργείται το αρχικό κύμα, πως στη συνέχεια διαδίδεται στη θάλασσα και, τέλος, πως αναρριχάται στην ακτή.
Στο συγκεκριμένο έργο συμμετέχει και ο καθηγητής φυσικών καταστροφών Κώστας Συνολάκης, πρόεδρος του ΕΛΚΕΘΕ, ο οποίος είναι ένας από τους πρωτεργάτες για την ανάπτυξη του λογισμικού αναπαράστασης του κύματος τσουνάμι. Σύμφωνα με τον κ.Καμπάνη, η συγκεκριμένη «πλήρης αναπαράσταση ενός κύματος τσουνάμι», ανάλογου αυτού που προήλθε από το σεισμό του 365 μ.Χ., και η ανάλυση της επικινδυνότητας του θα είναι πιθανότατα η πρώτη στη βιβλιογραφία.
Στο όλο έργο συνεισφέρει επίσης η Υδρογραφική Υπηρεσία του Πολεμικού Ναυτικού, ενώ σε συνεργασία με τον καθηγητή κ. Συνολάκη και τον κ. Α. Δελή, επίκουρο καθηγητή Υπολογιστικής Ρευστομηχανικής, έχει αναπτυχθεί ένα νέο λογισμικό με εξειδίκευση στη διαχείριση κλειστής θάλασσας με νησιά. Το συγκεκριμένο λογισμικό αναπαριστά αποτελεσματικά και άλλα πλημμυρικά κύματα, όπως από τη ρήξη φραγμάτων ή από την μετεωρολογική παλίρροια.
