Μέτρα προστασίας των καταναλωτών ενέργειας και ειδικά των ευάλωτων, με μειωμένα τιμολόγια, ευκολίες στην πληρωμή λογαριασμών και απαγόρευση της διακοπής σύνδεσης σε κρίσιμες περιόδους (π.χ. ακραία καιρικά φαινόμενα) προβλέπει μεταξύ άλλων το νομοσχέδιο για την προσαρμογή της εθνικής ενεργειακής νομοθεσίας προς τα Κοινοτικά δεδομένα, που παρουσίασε σήμερα στο Υπουργικό Συμβούλιο η υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Τίνα Μπιρμπίλη.

Το νομοσχέδιο προβλέπει επίσης διαχωρισμό των δικτύων μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας από τη ΔΕΗ, δυνατότητα μειοψηφικής συμμετοχής ιδιωτών στο δίκτυο μεταφοράς (με την προϋπόθεση ότι δεν θα έχουν σχέση με ενεργειακές δραστηριότητες), καθώς και αλλαγές στα έντυπα των λογαριασμών ρεύματος και φυσικού αερίου, στα οποία θα περιλαμβάνονται στο εξής και πληροφορίες για τις εκπομπές.

Οι ρυθμίσεις του νομοσχεδίου περιλαμβάνουν διατάξεις για την προστασία των καταναλωτών, την ενίσχυση των αρμοδιοτήτων της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας και την απελευθέρωση των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, που απορρέουν τόσο από την Κοινοτική νομοθεσία όσο και από το μνημόνιο.

Αναλυτικότερα, οι ρυθμίσεις για την προστασία των καταναλωτών προβλέπουν μεταξύ άλλων τα εξής:

– Ο καταναλωτής πρέπει να έχει δωρεάν και εύκολη, χωρίς διακρίσεις, πρόσβαση στην κατάλληλη πληροφορία, ώστε να είναι σε θέση να επιλέξει την καλύτερη γι’ αυτόν προσφορά ενέργειας.

– Ο καταναλωτής προστατεύεται από καταχρηστικές συμπεριφορές των προμηθευτών, και ιδιαίτερα από μη διαφανείς, επιθετικές ή παραπλανητικές πρακτικές επικοινωνίας και προώθησης ενεργειακών προϊόντων.

– Προβλέπονται συγκεκριμένες διαδικασίες υποβολής και διαχείρισης αιτημάτων και παραπόνων καταναλωτών, καθώς και αντίστοιχες διαδικασίες επίλυσης διαφορών.

– Προωθείται η εφαρμογή ευφυών συστημάτων μέτρησης (smart meters), που αποσκοπούν στη δυνατότητα ενεργού συμμετοχής των καταναλωτών στην αγορά ενέργειας, και στην αποτελεσματικότερη λειτουργία της αγοράς.

– Προβλέπεται για όλους τους προμηθευτές η υποχρέωση παροχής υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, στις οποίες περιλαμβάνονται η παροχή του Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου και του μειωμένου τιμολογίου ηλεκτρικής ενέργειας στις πολύτεκνες οικογένειες.

– Ο καταναλωτής διασφαλίζεται ότι θα έχει αδιάλειπτη (χωρίς διακοπή) προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας, ακόμα και στην περίπτωση αστοχίας του προμηθευτή του (π.χ. λόγω χρεοκοπίας).

– Ανάλογα με τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η κάθε κατηγορία καταναλωτών που ορίζονται ως ευάλωτοι, μπορούν να λαμβάνονται πρόσθετα μέτρα για την προστασία τους, ιδίως η παροχή μειωμένων τιμολογίων, η εγκατάσταση μετρητών με δυνατότητα προπληρωμής, οι ευνοϊκότεροι όροι πληρωμής των λογαριασμών, οι εναλλακτικοί τρόποι πρόσβασης σε υπηρεσίες εξυπηρέτησης και πληρωμής λογαριασμών, η απαγόρευση διακοπής σύνδεσης τέτοιων καταναλωτών σε κρίσιμες περιόδους.

Το νομοσχέδιο ρυθμίζει επίσης τις σχέσεις πελατών / προμηθευτών με ρυθμίσεις που διασφαλίζουν ότι:

– Η διαδικασία αλλαγής προμηθευτή πρέπει να είναι εύκολη και χωρίς οικονομική επιβάρυνση για τον πελάτη.

– Ο προμηθευτής οφείλει να ενημερώνει τον καταναλωτή σχετικά με τις παρεχόμενες υπηρεσίες, τους γενικούς όρους προμήθειας και τυχόν ειδικούς όρους, τα τιμολόγια προμήθειας και τις λοιπές χρεώσεις, τον τρόπο εκτίμησης ή μέτρησης της κατανάλωσης, τη μεθοδολογία υπολογισμού των χρεώσεων βάσει εκτιμήσεων κατανάλωσης ή μετρήσεων, τους εναλλακτικούς τρόπους επικοινωνίας, αποστολής λογαριασμών και εξόφλησης λογαριασμών.

– Η Σύμβαση Προμήθειας πρέπει να καθορίζει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των καταναλωτών και των Προμηθευτών, τη διαδικασία και τη συχνότητα έκδοσης και αποστολής των λογαριασμών κατανάλωσης για τις υπηρεσίες που παρέχονται στο πλαίσιο της Σύμβασης Προμήθειας, το ελάχιστο περιεχόμενο του λογαριασμού κατανάλωσης, τη διαδικασία διόρθωσης λογαριασμών κατανάλωσης, τις διαδικασίες διαχείρισης ληξιπρόθεσμων οφειλών και επίλυσης διαφορών, τις διαδικασίες τροποποίησης και καταγγελίας της Σύμβασης, ενδεχόμενες ρήτρες πρόωρης καταγγελίας.

– Ο προμηθευτής οφείλει να παρέχει τακτικά σε κάθε πελάτη του, στοιχεία σχετικά με την κατανάλωσή του, καθώς και προϋπολογιστικά και απολογιστικά στοιχεία του συνολικού ετήσιου κόστους παροχής ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου κάθε καταναλωτή. Επίσης, οφείλει να παρέχει στοιχεία σχετικά με: α) τη συνεισφορά κάθε ενεργειακής πηγής στο συνολικό μείγμα καυσίμων κατά το προηγούμενο έτος, με κατανοητό και σαφώς συγκρίσιμο τρόπο, β) πληροφορίες για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, όσον αφορά τουλάχιστον τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, που είναι αποτέλεσμα της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από το συνολικό μείγμα καυσίμων του προμηθευτή κατά το προηγούμενο έτος.

Το νομοσχέδιο θεσπίζει το μοντέλο του «Ανεξάρτητου Διαχειριστή Μεταφοράς» για την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, στο πλαίσιο του οποίου:

-Η ιδιοκτησία και η διαχείριση του δικτύου μεταφοράς καθώς και η διαχείριση του δικτύου διανομής μεταβιβάζονται σε θυγατρικές εταιρίες της ΔΕΗ (ΑΔΕΣΜΗΕ και ΑΔΔΗΕ αντίστοιχα). Η γενική συνέλευση των μετόχων της ΔΕΗ έχει ήδη λάβει τις αποφάσεις για τη δημιουργία των δύο εταιριών.

-Η καθημερινή λειτουργία της αγοράς ανατίθεται σε νέα εταιρία (Λειτουργός Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας, ΛΑΓΗ ΑΕ), το 100 % των μετοχών της οποίας θα ανήκουν σε πρώτη φάση στο Δημόσιο αλλά μελλοντικά θα μπορούν να αποκτούν συμμετοχή ιδιώτες.

-Προβλέπεται επίσης δυνατότητα μεταβίβασης μειοψηφικών πακέτων μετοχών της ΑΔΕΣΜΗΕ (δίκτυα μεταφοράς) σε τρίτους, οι οποίοι όμως πρέπει να είναι ανεξάρτητοι από συμφέροντα/δραστηριότητες παραγωγής και προμήθειας ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου), με στόχο την ενίσχυση της κεφαλαιουχικής επάρκειας της εταιρείας, για την εκτέλεση των έργων που θα προβλέπονται στο πρόγραμμα ανάπτυξής της.

Οι νέες διατάξεις θα αντικαταστήσουν τη βασική νομοθεσία για την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, δηλαδή τον 2773 / 1999, διευκρινίζεται πάντως ότι θα παραμείνουν σε ισχύ οι διατάξεις που αφορούν τον ασφαλιστικό φορέα των εργαζομένων στη ΔΕΗ και τη χρηματοδότησή του από τον κρατικό προϋπολογισμό έναντι της περιουσίας που είχε σχηματισθεί από τις εισφορές των εργαζομένων και είναι ενσωματωμένη στην περιουσία της ΔΕΗ.

Τέλος, για τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας προβλέπεται ενίσχυση της ανεξαρτησίας και των αρμοδιοτήτων της. Η ΡΑΕ θα χορηγεί πλέον τις άδειες παραγωγής και προμήθειας (ενώ ως τώρα είχε γνωμοδοτικές αρμοδιότητες), όχι μόνο για Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και θα καθορίζει το «μονοπωλιακό» κομμάτι των τιμολογίων (που αφορά π.χ. το κόστος χρήσης των δικτύων, τις υπηρεσίες κοινής ωφέλειας, το τέλος ΑΠΕ κλπ. που είναι κοινά για όλους τους προμηθευτές) για το οποίο ως τώρα είχε επίσης μόνο γνωμοδοτικό ρόλο.