Σε πανδημία εξελίσσονται οι ηλεκτρονικές απάτες από χάκερ που αδειάζουν τραπεζικούς λογαριασμούς στέλνοντας «αθώα» μηνύματα στους ανυποψίαστους καταθέτες. Τα κρούσματα έχουν αυξηθεί κατακόρυφα εντός του 2021 σε σχέση με το 2020 και το 2019.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, όπως αποτυπώνονται στην Εκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας στο πρώτο εξάμηνο του 2021 ο αριθμός των περιστατικών απάτης που καταγράφηκε σε συναλλαγές με κάρτες άγγιξε τις 210.000 όταν ολόκληρο το 2020 τα περιστατικά απάτης είχαν ανέλθει σε περίπου 250.000.

Πιο συγκεκριμένα, στο πρώτο εξάμηνο του έτους καταγράφηκαν 995 περιστατικά απάτης στις συναλλαγές ΑΤΜ, 11.600 στις πληρωμές POS και σε 197.000 στις CNP συναλλαγές, δηλαδή στις εξ αποστάσεως συναλλαγές χωρίς την φυσική παρουσία της κάρτας (card not present– CNP). Η αντίστοιχη αξία των περιστατικών απάτης διαμορφώθηκε σε 324.000 ευρώ στις συναλλαγές ΑΤΜ, σε 323.000 ευρώ στις πληρωμές POS και σε 5,4 εκατ. ευρώ στις CNP συναλλαγές.

Σε όρους περιστατικών απάτης, ο δείκτης κυμάνθηκε το α’ εξάμηνο του 2021 στο επίπεδο του 0,03% και αναλογεί σε μία συναλλαγή απάτης ανά 3,6 χιλ. συναλλαγές. Σε όρους αξίας των περιστατικών απάτης, ο δείκτης κυμάνθηκε στο επίπεδο του 0,02% και αναλογεί σε 1 ευρώ αξία απάτης ανά 6 χιλ. ευρώ αξία συναλλαγών.

Από την ανάλυση των περιστατικών απάτης ανά δίαυλο συναλλαγής με κάρτες πληρωμών, δηλαδή α) συναλλαγές σε τερματικά ΑΤΜ, β) πληρωμές σε τερματικά POS και γ) εξ αποστάσεως συναλλαγές χωρίς την φυσική παρουσία της κάρτας (card not present – CNP), προκύπτει ότι το υψηλότερο ποσοστό απάτης αφορά τις εξ αποστάσεως συναλλαγές.

Αυξήθηκαν οι απάτες στις συναλλαγές μέσω διαδικτύου

Οι περισσότερες περιπτώσεις απάτης αφορούν τις συναλλαγές μέσω διαδικτύου, ενώ ταυτόχρονα παρατηρείται μεγάλη μείωση των περιστατικών απάτης στις συναλλαγές μέσω ταχυδρομείου/τηλεφώνου.

Σημειώνεται ότι και στο τρέχον εξάμηνο τα περιστατικά απάτης αφορούν κυρίως διαδικτυακές συναλλαγές αγορών με εμπόρους του εξωτερικού με κάρτες που έχουν εκδοθεί στην Ελλάδα, όπως συνέβαινε και κατά τα προηγούμενα εξάμηνα. Τα υψηλότερα ποσοστά απάτης στις διασυνοριακές συναλλαγές μέσω διαδικτύου οφείλονται ως επί το πλείστον, στην εκτενέστερη χρήση του διεθνούς τεχνικού προτύπου ασφαλών συναλλαγών 3D Secure από παρόχους υπηρεσιών πληρωμών στην Ελλάδα σε σχέση με τους παρόχους υπηρεσιών από το εξωτερικό.

Σε ό,τι αφορά τις οικονομικές ζημίες που προκύπτουν από τις συναλλαγές απάτης, οι οποίες επιμερίζονται στα συμβαλλόμενα μέλη της συναλλαγής ανάλογα με την υπαιτιότητά τους, διαπιστώνεται ότι το μεγαλύτερο μέρος της ζημίας επιβαρύνει τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών που αποδέχονται συναλλαγές καρτών και ο οποίοι, κατά το α’ εξάμηνο του 2021, επωμίστηκαν το 47% της συνολικής ζημίας. Αντίστοιχα, οι πάροχοι-εκδότες καρτών πληρωμών επιβαρύνθηκαν σε ποσοστό 24%. Οι κάτοχοι-χρήστες καρτών επιβαρύνθηκαν σε ποσοστό 29%.

Βάσει των στοιχείων έτους 2020, διενεργήθηκαν 477 εκατ. πελατειακές συναλλαγές με τη χρήση μεταφοράς πίστωσης αξίας 718 δισεκ. ευρώ. Σε σχέση με το έτος 2019, παρατηρείται αύξηση του αριθμού των συναλλαγών κατά 35% και αύξηση της αναλογούσας αξίας κατά 3%. Ως αποτέλεσμα της δυσανάλογης ποσοστιαίας αύξησης του αριθμού των συναλλαγών σε σχέση με την ποσοστιαία αύξηση της αναλογούσας αξίας τους, παρατηρείται μείωση της μέσης αξίας ανά συναλλαγή κατά 24% και διαμόρφωσή της σε 1.504 ευρώ το 2020, από 1.979 ευρώ το 2019.