Η αύξηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών και η εντυπωσιακή μείωση των εκκρεμών αιτήσεων για σύνταξη συνθέτουν μια «οικονομική ακτινογραφία» του ασφαλιστικού συστήματος στην Ελλάδα, αποκαλύπτοντας τις τρέχουσες τάσεις και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης.
Σύμφωνα με την τρίτη τριμηνιαία έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής για το 2024, οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τα ασφαλιστικά ταμεία παρουσίασαν αύξηση κατά 1,7 δισ. ευρώ, φτάνοντας τα 48,8 δισ. ευρώ στο τέλος Σεπτεμβρίου 2024. Αυτή η αύξηση εγείρει ανησυχία, καθώς αντανακλά την πίεση που ασκείται από οφειλέτες, ενώ παράλληλα το σύστημα καταγράφει θετικά αποτελέσματα σε άλλους τομείς.
Αντίθετα, η μείωση των εκκρεμών αιτήσεων για σύνταξη αποτελεί μια θετική ένδειξη για την αποσυμφόρηση του συστήματος, με τον αριθμό των αιτήσεων να μειώνεται κατά 11.600 σε σχέση με το 2023. Ένα ακόμη ενθαρρυντικό στοιχείο είναι το θετικό πλεόνασμα στον προϋπολογισμό των ασφαλιστικών ταμείων, το οποίο διαμορφώθηκε στα 345 εκατ. ευρώ για το διάστημα Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2024, αυξημένο κατά 20 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2023.
Τα δεδομένα αυτά προσφέρουν μια σαφή εικόνα για την κατάσταση του ασφαλιστικού συστήματος, με τις ληξιπρόθεσμες οφειλές να παραμένουν σοβαρό πρόβλημα, ενώ η μείωση των εκκρεμών συντάξεων και το πλεόνασμα στον προϋπολογισμό φανερώνουν κάποιες θετικές εξελίξεις παρά τις δυσκολίες που συνεχίζουν να υπάρχουν.
Η εικόνα που προκύπτει από τα στοιχεία του 2024 είναι μεικτή: Από τη μία πλευρά, οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τα ασφαλιστικά ταμεία παρουσιάζουν σημαντική αύξηση, φτάνοντας σχεδόν τα 49 δισ. ευρώ, ενώ από την άλλη, οι εκκρεμείς αιτήσεις για σύνταξη συνεχίζουν την καθοδική πορεία τους, με 11.600 λιγότερες αιτήσεις από το προηγούμενο έτος. Εντυπωσιακή είναι επίσης η εικόνα του προϋπολογισμού των ασφαλιστικών ταμείων, ο οποίος καταγράφει πλεόνασμα 345 εκατομμυρίων ευρώ για το 2024, ποσό μεγαλύτερο κατά 20 εκατομμύρια ευρώ σε σχέση με το 2023.
«Διχασμένη» η εικόνα της ελληνικής κοινωνικής ασφάλισης
Τα δεδομένα που παρατίθενται στην έκθεση καταδεικνύουν μια «διχασμένη» εικόνα της ελληνικής κοινωνικής ασφάλισης, με την αύξηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών να παραμένει ανησυχητική, ενώ η μείωση των εκκρεμών αιτήσεων συνταξιοδότησης αποτελεί θετική εξέλιξη για τα ασφαλιστικά ταμεία και για χιλιάδες ασφαλισμένους που περιμένουν να ολοκληρωθεί το αίτημά τους.
Ειδικότερα, η αύξηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών το 2024, που ανήλθαν σε 48,8 δισ. ευρώ, επηρεάζει κυρίως τους οφειλέτες με χρέη άνω των 10.000 ευρώ, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν το 94,4% των κύριων οφειλών. Η αύξηση αυτών των οφειλών, που προέρχεται κυρίως από την άνοδο των πρόσθετων τελών, αγγίζει το 1,6 δισ. ευρώ, με αποτέλεσμα οι οφειλέτες να ξεπερνούν το 1,5 εκατομμύριο. Από αυτούς, το 41,8% χρωστά μεταξύ 500 και 10.000 ευρώ, ωστόσο το μεγαλύτερο βάρος των οφειλών, που ανέρχεται σε δισ., εντοπίζεται σε λίγους οφειλέτες.
Αντίθετα, η εκτέλεση του προϋπολογισμού των ασφαλιστικών ταμείων για το 2024 καταγράφει σημαντική αύξηση στα έσοδα, που προήλθαν κυρίως από τις εισφορές και τις ρυθμίσεις οφειλών. Τα έσοδα αυξήθηκαν κατά 1,639 δισ. ευρώ σε σχέση με το προηγούμενο έτος, φτάνοντας τα 15,3 δισ. ευρώ. Αυτή η αύξηση συνέβαλε στην επίτευξη ενός πλεονάσματος 345 εκατομμυρίων ευρώ για το διάστημα Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2024, το οποίο είναι υψηλότερο κατά 20 εκατομμύρια ευρώ σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2023.
Στην ίδια διάρκεια, οι δαπάνες αυξήθηκαν κατά 1,619 δισ. ευρώ, κυρίως λόγω της αύξησης των αποδόσεων προς τρίτους και της ενίσχυσης των δαπανών για τις συντάξεις, οι οποίες άγγιξαν τα 24,9 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 1,1 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2023. Η μείωση του αριθμού των εκκρεμών συντάξεων φαίνεται να συνέβαλε στην αύξηση του πλεονάσματος, καθώς παρά την αύξηση του αριθμού των εκκρεμών αιτήσεων για κύριες συντάξεις, παρατηρείται μειωμένος αριθμός ληξιπρόθεσμων αιτήσεων.
Η μείωση των εκκρεμών αιτήσεων συνταξιοδότησης είναι χωρίς αμφιβολία μία από τις πιο θετικές εξελίξεις της χρονιάς. Από το Σεπτέμβριο του 2024, οι εκκρεμείς αιτήσεις για κύρια σύνταξη ανήλθαν στις 43.874, καταγράφοντας μείωση κατά 11.600 αιτήσεις σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2023. Παρά την αυξημένη πίεση από τις νέες αιτήσεις, η πρόοδος στην απονομή των συντάξεων φαίνεται να συνεχίζεται, με το συνολικό πλήθος των ληξιπρόθεσμων αιτήσεων να παραμένει μειωμένο. Στον κλάδο της επικουρικής σύνταξης, η αλλαγή στον τρόπο παρακολούθησης των αιτήσεων δείχνει πρόοδο στην καλύτερη διαχείριση του συστήματος.
Η έκθεση αυτή αναδεικνύει το διττό πρόσωπο του ελληνικού ασφαλιστικού συστήματος: από τη μία πλευρά, οι ληξιπρόθεσμες οφειλές και οι αυξανόμενες απαιτήσεις συνεχίζουν να προκαλούν ανησυχία, ενώ από την άλλη, η πορεία προς την επίλυση των εκκρεμών συντάξεων και η υγιής εκτέλεση του προϋπολογισμού των ασφαλιστικών ταμείων προσφέρουν μια θετική προοπτική για το μέλλον.
