Βγήκε λευκός καπνός από το Συμβούλιο της Επικρατείας, με την απόφαση για το bonus στις νέες κατασκευές. Όπως ήταν αναμενόμενο, τουλάχιστον σε πρώτη ανάγνωση, «κόβει το καρπούζι στη μέση», αφήνοντας εν μέρει ικανοποιημένους όλους, αφού, ενώ κρίνει αντισυνταγματική την απόφαση του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ), δεν θίγει τα κτίρια που έχουν ήδη κατασκευαστεί ή είναι σε διαδικασία κατασκευής.
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, αναμένεται να επέλθει κάποια κανονικότητα, αν και δεν είναι λίγοι εκείνοι που αναμένουν την κυβέρνηση να νομοθετήσει εκ νέου για το ζήτημα, ενδεχομένως με νέες παραμέτρους.
Στο πλαίσιο αυτό, δεν πρέπει να αποκλειστεί το ενδεχόμενο το bonus να επανέλθει στο άμεσο μέλλον, ενσωματωμένο στον τοπικό πολεοδομικό σχεδιασμό, που προωθεί η κυβέρνηση, όπως τουλάχιστον τόνισε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θεόδωρος Σκυλακάκης.
Μετά την απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), η οποία έκρινε αντισυνταγματικές τις σχετικές διατάξεις του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ), οι οικοδομικές άδειες που εκδόθηκαν σε όλη την Ελλάδα και σύμφωνα με την ανακοίνωση του Προέδρου του ΣτΕ, εξαιρούνται μόνο οι οικοδομικές άδειες για έργα, των οποίων οι εργασίες έχουν ήδη ξεκινήσει και αυτό αποδεικνύεται.
Παράλληλα, αρκετοί δήμοι είχαν ήδη αναστείλει την έκδοση αδειών που αφορούσαν κτίρια με μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, εν αναμονή της απόφασης του Ανώτατου Δικαστηρίου.
Η Ολομέλεια του ΣτΕ έκρινε αντισυνταγματική τη μη προσμέτρηση στον συντελεστή δόμησης των εσωτερικών εξωστών (παταριών) και του χώρου κύριας χρήσης των 35 τ.μ. στο δώμα της οικοδομής, καθώς και την εξομοίωση της πισίνας με φυτεμένη επιφάνεια. Οι διατάξεις αυτές, σύμφωνα με το ΣτΕ, πρέπει να τροποποιηθούν, καθώς επηρεάζουν την πολεοδομική ανάπτυξη των περιοχών, χωρίς να έχουν προηγηθεί κατάλληλες μελέτες και πολεοδομικός σχεδιασμός.
Ο πρόεδρος του ΣτΕ, Μιχάλης Πικραμένος, στην ανακοίνωσή του επεσήμανε ότι οι διατάξεις του ΝΟΚ, που παρέχουν κίνητρα για την αύξηση του συντελεστή δόμησης και του ύψους των κτιρίων μέσω της ενεργειακής αναβάθμισης, της αύξησης των κοινόχρηστων χώρων και των χώρων πρασίνου, είναι αντισυνταγματικές, καθώς δεν λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαίτερες πολεοδομικές ανάγκες κάθε περιοχής. Όπως επισημάνθηκε, οι εν λόγω ρυθμίσεις θα πρέπει να ενσωματωθούν σε μια συνολική μελέτη πολεοδομικού σχεδιασμού, ώστε να εκτιμηθεί η επιρροή τους στο οικιστικό περιβάλλον.
Επιπλέον, το Δικαστήριο έκρινε αντισυνταγματική τη μη προσμέτρηση των εσωτερικών εξωστών (παταριών) και του χώρου κύριας χρήσης στο δώμα στον συντελεστή δόμησης, ενώ αντίθετα η μη προσμέτρηση των έρκερ και των κλιμακοστασίων δεν κρίνεται αντίθετη στο Σύνταγμα.
Σύμφωνα με την απόφαση, οι οικοδομικές άδειες που εκδόθηκαν βάσει αυτών των διατάξεων πρέπει να ακυρωθούν, εκτός αν οι εργασίες είχαν ήδη ξεκινήσει πριν από την ανακοίνωση της απόφασης. Η απόφαση, πάντως, περιορίζεται στις εκκρεμείς υποθέσεις και δεν επηρεάζει τις ολοκληρωμένες ή τις εν εξελίξει εργασίες.
Σκυλακάκης: Η απόφαση δεν επηρεάζει υφιστάμενες υποδομές
Ο υπουργός Θ. Σκυλακάκης, σχολιάζοντας την απόφαση του ΣτΕ, τόνισε ότι αυτή δεν επηρεάζει τις υφιστάμενες οικοδομές ή τα έργα που έχουν ήδη ξεκινήσει. Όπως εξήγησε, η απόφαση δεν δημιουργεί ανασφάλεια δικαίου, καθώς τα αποτελέσματα της αντισυνταγματικότητας δεν ισχύουν για έργα στα οποία οι οικοδομικές εργασίες έχουν αποδεδειγμένα αρχίσει πριν από την έκδοση της απόφασης. Αυτό, όπως σημείωσε, αποτρέπει τις αρνητικές συνέπειες για χιλιάδες πολίτες και επαγγελματίες του κλάδου.
Ο υπουργός ανέφερε ότι η απόφαση του ΣτΕ επιβεβαιώνει τη δυνατότητα για τη χορήγηση ειδικών κινήτρων (bonus) για περιβαλλοντικούς λόγους, όπως είναι η αύξηση του ύψους και των δώματων ή η δημιουργία φυτεμένων στεγών. Αυτά τα κίνητρα είναι απαραίτητα για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής, ειδικά στις πυκνοκατοικημένες περιοχές, που λόγω του τρόπου δόμησης (με μικρό ύψος και μεγάλη κάλυψη) δεν είναι βιώσιμες μακροχρόνια σε συνθήκες αυξανόμενων θερμοκρασιών.
Παράλληλα διευκρίνισε ότι τα κίνητρα αυτά θα προβλέπονται στο πλαίσιο του τοπικού πολεοδομικού σχεδιασμού, που βρίσκεται σε εξέλιξη, με την κυβέρνηση να προχωρά σε νομοθετική πρωτοβουλία για να διασφαλίσει τη νομική σαφήνεια και ασφάλεια των πολιτών και των επαγγελματιών του κλάδου.
Επιπλέον, ο υπουργός ανακοίνωσε ότι η κυβέρνηση υλοποιεί το μεγαλύτερο πρόγραμμα τοπικού σχεδιασμού από τη σύσταση του ελληνικού κράτους, το οποίο θα επιτρέψει να θεσπιστούν τα κατάλληλα κίνητρα και να περιοριστούν τα φαινόμενα τοπικής διαφθοράς που παρατηρούνται στην εφαρμογή της πολεοδομικής νομοθεσίας. Έφερε μάλιστα ως παράδειγμα την υπόθεση της Χαλκιδικής, η οποία αποκαλύφθηκε πρόσφατα και σχετίζεται με εκτεταμένα φαινόμενα διαφθοράς στον τομέα της πολεοδομίας.
Το ιστορικό της υπόθεσης
Η υπόθεση του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ) είχε απασχολήσει την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) στις 11 Οκτωβρίου 2024, με τη συμμετοχή του Γενικού Γραμματέα Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Ευθύμη Μπακογιάννη, και του Δημάρχου Αλίμου, Ανδρέα Κονδύλη. Στη συνεδρίαση αγόρευσαν 13 δικηγόροι, οι οποίοι παρουσίασαν τις θέσεις τους υπέρ ή κατά της συνταγματικότητας του ΝΟΚ. Στην υπόθεση συμμετείχαν επίσης το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΤΕΕ), η ΚΕΔΕ και 10 κατασκευαστικές εταιρείες.
Η Ολομέλεια του ΣτΕ εξέτασε το αν οι διατάξεις του ΝΟΚ που προβλέπουν προσαυξήσεις στον συντελεστή δόμησης και άλλες ρυθμίσεις που αφορούν την αύξηση του ύψους των κτιρίων και την κατασκευή «πράσινων» κτιρίων είναι συνταγματικές. Το Δικαστήριο εξέτασε επίσης τις διατάξεις του ΝΟΚ που εξαιρούν από την προσμέτρηση στον συντελεστή δόμησης τους χώρους κύριας χρήσης παταριών, σοφιτών και έρκερ, γεγονός που οδηγεί σε αύξηση του ύψους, της δόμησης και του αριθμού των ορόφων.
Η Ολομέλεια του ΣτΕ έκρινε ότι οι συγκεκριμένες διατάξεις του ΝΟΚ είναι αντισυνταγματικές, με απόφαση που αναμένεται να δημοσιευθεί τον Ιανουάριο του 2024. Παράλληλα, η απόφαση επηρεάζει ήδη εκκρεμείς υποθέσεις που αφορούν οικοδομικές άδειες, όπως αυτή στον Άλιμο και την Κηφισιά.
