Πόσος κενός χρόνος μεσολάβησε από την εμφάνιση της ζωής στις θάλασσες και τη μεταπήδησή της στα γλυκά νερά της στεριάς; Μηδενικός, σύμφωνα με νέα στοιχεία που τοποθετούν την εμφάνιση των πρώτων ζωϊκών οργανισμών του γλυκού νερού πολύ νωρίτερα- τουλάχιστον κατά 85 εκατ. χρόνια- απ’ ό,τι πιστευόταν έως σήμερα.

Οι ερευνητές βρήκαν απολιθώματα ζωντανών οργανισμών στα ιζήματα μιας αρχαίας κοίτης ποταμού στην Καλιφόρνια, τα οποία χρονολογούνται πριν από 520 – 542 εκατ. χρόνια.

Την ίδια περίπου εποχή ή λίγο πριν εκτιμάται ότι τα πρώτα θαλάσσια αρθρόποδα, οι τριλοβίτες, περιπλανιούνταν στους βυθούς των ωκεανών. Μέχρι τώρα, οι αρχαιότερες ενδείξεις για την ύπαρξη οικοσυστημάτων σε ύδατα εκτός θάλασσας, προέρχονταν από πετρώματα ηλικίας περίπου 435 εκατ. ετών, συνεπώς τα νέα ευρήματα ωθούν τα πρώτα ζώα του γλυκού νερού προς το παρελθόν κατά 85 – 107 εκατ. χρόνια.

Τα περισσότερα από τα «λαγούμια» που άφησαν πάνω στα πετρώματα τα απολιθωμένα πλάσματα, έχουν σχήμα U, βάθος έως πέντε εκατοστών, διάμετρο ενός χιλιοστού και απέχουν μεταξύ τους γύρω στο ένα εκατοστό, πράγμα που δείχνει, κατά τους ερευνητές, ότι ήσαν μικροσκοπικά ζώα. Παρόμοια απολιθώματα έχουν βρεθεί σε θαλάσσια ιζήματα της ίδιας εποχής, αλλά είναι περίπου δεκαπλάσια σε μέγεθος, μια δυσαναλογία αντίστοιχη με αυτή που υπάρχει και σήμερα ανάμεσα στα σύγχρονα πλάσματα που κρύβονται στους βυθούς του γλυκού νερού και σε εκείνα που χώνονται στους βυθούς των θαλασσών.

Είναι δύσκολο για τους επιστήμονες να καταλάβουν τι είδους οργανισμοί άφησαν αυτά τα σημάδια, αλλά οι πιθανότεροι υποψήφιοι είναι κάποιου είδους ασπόνδυλα (αρθρόποδα ή σκουλήκια), που αποτέλεσαν τα πρώτα ζωικά οικοσυστήματα του γλυκού νερού.

Άλλοι πάντως επιστήμονες, όπως ο παλαιοντολόγος Άντονι Μάρτιν του πανεπιστημίου Έμορι της Ατλάντα, εμφανίζονται πιο επιφυλακτικοί, καθώς δεν αποκλείουν τα απολιθώματα να προέρχονται από πλάσματα της θάλασσας που απλώς μετακινήθηκαν αντίθετα με το ρεύμα ενός ποταμού στη διάρκεια μιας εκτεταμένης περιόδου ξηρασίας ή χαμηλής ροής του ποταμού, όταν κάτι τέτοιο θα ήταν εφικτό.

Οι παλαιοντολόγοι γενικά συμφωνούν ότι η ζωή πρωτοεμφανίστηκε στη θάλασσα και μόνο αργότερα μετακινήθηκε στα γλυκά νερά της στεριάς. Η θεωρία αυτή ως τώρα δεν ήταν εύκολο να αμφισβητηθεί, επειδή υπήρχε έλλειψη επαρκών στοιχείων από κοίτες ποταμών ή λιμνών που να δείχνουν παρουσία ζωικών οικοσυστημάτων την ίδια περίπου εποχή που έκανε την εμφάνισή της η ζωή στις θάλασσες. Τώρα πια όμως οι ερευνητές επιμένουν ότι τα νέα στοιχεία επιβεβαιώνουν πως τα ζωικά οικοσυστήματα της στεριάς εξελίσσονταν παράλληλα με τα θαλάσσια στη διάρκεια της «Κάμβριας» περιόδου, όταν σημειώθηκε η «μεγάλη έκρηξη» της ζωής.