Ο Κρίστοφερ Μάρλοου, γεννημένος το 1564, δολοφονήθηκε στα είκοσι εννέα του χρόνια. Η αμφιλεγόμενη προσωπικότητά του αποτυπώνεται στα αξιολογότατα γραπτά του, προσδιορίζοντας τον άνθρωπο ως «το πιο άγριο θηρίο και το πιο ευγενικό πλάσμα».

Γράφει η Χαρά Κιούση

«Η Σφαγή των Παρισίων» αναφέρεται σε μια σύγχρονη του ποιητή ιστορική περίοδο της Γαλλίας. Αρχίζει με τη σφαγή της νύχτας του Αγίου Βαρθολομαίου (όταν Γάλλοι Καθολικοί σφαγιάζουν χιλιάδες Γάλλους Προτεστάντες) και τελειώνει με την Πολιορκία των Παρισίων από τον Ερρίκο τον 4ο.

Με αφορμή το γάμο της Μαργαρίτας Βαλουά, αδελφής του βασιλιά Καρόλου με τον προτεστάντη Ερρίκο της Ναβάρας, συγκεντρώνονται στο Παρίσι επιφανείς αξιωματούχοι και ηγέτες Ουγενότοι που αιφνιδιάζονται από τους Καθολικούς της δυναστείας των Βαλουά. Ηθικός αυτουργός της Σφαγής ήταν η βασιλομήτωρ Αικατερίνη των Μεδίκων, ενώ ο Δούκας του Γκιζ – ευνοούμενος και αγαπημένος της – είχε φανατίσει Ρωμαιοκαθολικούς στρατιώτες να διαπράξουν τις φρικαλεότητες.

Τις οποίες ο Πάπας Γρηγόριος ΙΓ’ χαιρέτησε ενθουσιασμένος , δίνοντας εντολές για δημόσιες προσευχές και ευχαριστίες προς το Θεό. Όπως γράφει ο Σεραφείμ Βελέντζα η δομή του έργου μοιάζει με την «τεχνική του pointillisme χρησιμοποιώντας τα πρόσωπα ως μεγεθυμένες κουκκίδες, ως αδρά ανθρώπινα σχήματα, ανθρώπινες καρικατούρες, με προσεγμένες ανθρώπινες πινελιές».

Το αν ο Μάρλοου υπήρξε αντικειμενικός στην παρουσίαση των ιστορικών γεγονότων, το γνώριζαν οι σύγχρονοί του. Εμείς ως θεατές καλούμαστε να δούμε πίσω από τα πολιτικά παρασκήνια το θέατρο της πολιτικής και θρησκευτικής εξουσίας που υποδαυλίζει τη βια. Ένα κύκλο αίματος που και σήμερα πνίγει τον κόσμο μας, κάτι που με σκηνοθετική εμβρίθεια ανέδειξε η παράσταση με τους δεκάδες κομπάρσους, που εισβάλλουν έντρομοι στη σκηνή κυνηγημένοι από τους διώκτες τους.

Ανηφορίζουν το κλιμακούμενο σκηνικό -δημόσιο χώρο όπου θα αφήσουν την τελευταία τους πνοή, όπως συνέβη με τους αξιωματούχους και το πλήθος πολιτών στη μεγάλη «Σφαγή». Τα γεγονότα, σαν πράξεις θεατρικές που τις χωρίζει χρονικά μια τεράστια αυλαία από το κέντρο μηχανορραφιών της εξουσίας, καταδεικνύουν την «βίαιη παραφορά» της. Ίντριγκες, πολιτικός φανατισμός που αναπαράγει τη βια και την εκδικητικότητα, αστείρευτη φιλοδοξία με αρπακτική βουλιμία που οδηγεί στο θάνατο, είναι γνωρίσματα των ιστορικών προσώπων.

Ένα τόσο απαιτητικό Ελισαβετιανό έργο που ενέπνευσε και τα καλοδουλεμένα κοστούμια, τα χρηστικά αντικείμενα, την κίνηση, την θεατρική έκφραση με την γελοιογραφική υπερβολή, είχε την τύχη να σκηνοθετηθεί από τον Χρήστο Θεοδωρίδη και να ερμηνευτεί από τους ηθοποιούς της «Ορχήστρας των Μικρών Πραγμάτων».

Ιδιαίτερα θα αναφερθώ στον Γιώργο Χριστοδούλου που κυριολεκτικά ξεπερνά κάθε προσδοκία στο ρόλο του Δούκα του Γκιζ. Επιβλητική ως Αικατερίνη των Μεδίκων η Μαρία Μπαγανά, δυνατή η ερμηνεία του Ντένη Μακρή ως Ερρίκος της Ναβάρας.

Στο έργο του ο Μάρλοου, σαν σύγχρονος πολιτικός ανταποκριτής, περιγράφει μικρές – μικρές προσχεδιασμένες σκηνές διαπλοκής με ρυθμό ταχύτατο. Στην παράσταση αποδίδονται κινηματογραφικά στο εντυπωσιακά ασύλληπτο σκηνικό, με τους υποβλητικούς φωτισμούς και την εύστοχη μουσική με τον ανατρεπτικό της ήχο. Όλα συντελούν στο να αναδειχθεί η ανθρώπινη γελοιότητα , η τραγικότητα της ατέρμονης αιμοδιψίας, ο σκοταδισμός, η αδίστακτη πείνα της εξουσίας που στο όνομα του θεού ευλογεί τα πάντα.

Οι ήρωες του έργου τρώνε τις σάρκες τους, τρέφονται με αίμα, ηδονίζονται επιδιώκοντας να δουν τα κεφάλια των αντιπάλων τους «επί πίνακι», όπου σύντομα θα βρεθεί και το δικό τους.

Ο Ερρίκος της Ναβάρας πανηγυρίζει σαρκαστικά δηλώνοντας πως «δεν είναι επίμονος με τις ιδέες του». Υποκρισία και καταδυνάστευση που διαπιστώνουμε και σήμερα δυστυχώς στο ανοιχτό θέατρο του κόσμου, σε τρομακτικό αιματοκύλισμα.

Η παράσταση είναι εξαιρετική. Δίκαια διακρίθηκε στο περσινό Φεστιβάλ και συμπεριλήφθηκε και εφέτος στις παραστάσεις της Πειραιώς 260.

Συντελεστές

Μετάφραση: Σεραφείμ Βελέντζας
Δραματουργική επεξεργασία: Ιζαμπέλα Κωνσταντινίδου, Χρήστος Θεοδωρίδης
Σκηνοθεσία: Χρήστος Θεοδωρίδης
Χορογραφία: Ξένια Θεμελή
Σκηνογραφία – Κοστούμια: Τίνα Τζόκα
Φωτισμοί: Τάσος Παλαιορούτας
Μουσική επιμέλεια: Χρήστος Θεοδωρίδης

Ερμηνεύουν: Παναγιώτης Εξαρχέας, Ξένια Θεμελή, Γιώργος Κισσανδράκης, Ντένης Μακρής, Μαρία Μπαγανά, Κατερίνα Πατσιάνη, Τατιάνα-Άννα Πίττα, Σαμψών Φύτρος, Σπύρος Χατζηαγγελάκης, Γιώργος Χριστοδούλου.