Η ευρωπαϊκή ήπειρος έχει γνωρίσει τα τελευταία χρόνια πολλές, συχνά επάλληλες, προσφυγικές κρίσεις. Η πλέον έντονη σχετιζόταν με τα προσφυγικά ρεύματα από τη Συρία και τις χώρες της Μέσης Ανατολής ενώ η πιο πρόσφατη αφορούσε στα σύνορα με τη Λευκορωσία. Η ιστορία των ανθρώπων πάει χέρι-χέρι με την ιστορία των μεταναστεύσεων και των μετακινήσεων των πληθυσμών. Η συσσωρευμένη εμπειρία και οι δυσκολίες που έχει αντιμετωπίσει η ήπειρός μας την καθιστούν πιο έτοιμη για τη νέα κρίση: την προσφυγική κρίση που προκύπτει ως αποτέλεσμα της ρωσικής επέμβασης στην Ουκρανία.
Πρόκειται, πραγματικά, για μία μετακίνηση πληθυσμών σπάνια για την ευρωπαϊκή ήπειρο. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, τις πρώτες πέντε ημέρες έχουν εγκαταλείψει την Ουκρανία περίπου 400.000 άνθρωποι. Μάλιστα, αν η κρίση συνεχιστεί ο συνολικός αριθμός των εκτοπισμένων μπορεί να αγγίξει ή και να υπερβεί τα τέσσερα εκατομμύρια. Οι άνθρωποι αυτοί αναζητούν καταφύγιο στην Ουγγαρία, τη Σλοβακία, τη Ρουμανία, και αλλού, μα κυρίως στη Πολωνία, που έχει υποδεχτεί ήδη πάνω από 100.000 πρόσφυγες.
Οι πρόσφυγες από την Ουκρανία παρουσιάζουν διαφορετικά πολιτιστικά, θρησκευτικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά από τους αντίστοιχους που έρχονται από την Μέση Ανατολή και αλλού. Το πλέον σημαντικό διαφοροποιητικό στοιχείο είναι αυτό της χριστιανικής θρησκείας, που ασπάζονται σε πολύ μεγάλο βαθμό. Αυτή η παρατήρηση είναι σημαντική για να αποφευχθούν οι συνήθεις συμψηφιστικές προσεγγίσεις.
Βασικό ζήτημα στο θέμα είναι το διεθνές δίκαιο και τα δικαιώματα του ανθρώπου. Το Συμβούλιο της Ευρώπης είναι ένα από τα αρμόδια διεθνή όργανα για τη τήρηση και των σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Στην Επιτροπή Μετανάστευσης της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης ασχολούμαστε συστηματικά με τις προσφυγικές κρίσεις. Φυσικά, από εδώ και στο εξής, όποια και αν είναι η έκβαση της πολεμικής σύρραξης, το ζήτημα της τύχης των εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων από την Ουκρανία θα βρίσκεται πολύ ψηλά στη ατζέντα μας.
Ο στόχος μας πρέπει να είναι διπλός: αφενός η περιφρούρηση των δικαιωμάτων αυτών των νέων προσφύγων και αφετέρου η δημιουργία των συνθηκών για την αποκατάστασή τους. Βεβαίως, η κατάσταση βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη και οι συνθήκες είναι μεταβαλλόμενες. Αλλά αυτό που χρειάζεται είναι μία ενιαία ευρωπαϊκή αντίδραση, μία γρήγορη απάντηση στο πρόβλημα και η στήριξη των χωρών-υποδοχής. Μία τελευταία σημείωση: ίσως η νέα κατάσταση αλλάξει τις προσεγγίσεις γύρω από το Σύμφωνο Μετανάστευσης. Και τούτο διότι οι χώρες του Βίζεγκραντ δεν θα μπορούν πλέον να δηλώνουν άγνοια ή και αδιαφορία για την κατάσταση που αντιμετωπίζει μία χώρα-υποδοχής, όπως είναι εδώ και χρόνια η Ελλάδα. Και μπορεί να αντιληφθούν την αξία της αναλογικής μετεγκατάστασης των προσφύγων. Οψόμεθα…
