Η Temu, η κινεζική εταιρεία διαδικτυακής πώλησης προϊόντων που σαρώνει το ηλεκτρονικό εμπόριο, έχει βρεθεί στο επίκεντρο σφοδρής κριτικής για τις πρακτικές που χρησιμοποιεί ώστε να επιτύχει τις πολύ χαμηλές τιμές που προσφέρει.

Το σλόγκαν της είναι «αγοράστε σαν δισεκατομμυριούχος» και ήδη, μόνο μέσω Google Play Store, αριθμεί περισσότερους από 100 εκατομμύρια χρήστες. Αναλυτές δεδομένων υπολογίζουν πως η εταιρεία συγκεντρώνει επιπλέον 9 εκατομμύρια χρήστες μηνιαίως.

Ωστόσο πολλές δυτικές αρχές προειδοποιούν ότι πολλά από τα προϊόντα που προσφέρει κατασκευάζονται με καταναγκαστική εργασία. Από την πλευρά της η Temu «απαγορεύει αυστηρά» τη χρήση καταναγκαστικής, ποινικής ή παιδικής εργασίας.

Φωνές από Βρετανία και ΗΠΑ

Η βουλευτής Αλίσια Κέρνς, επικεφαλής της επιτροπής επίλεκτων εξωτερικών υποθέσεων του βρετανικού κοινοβουλίου, δήλωσε στο BBC πως «ανησυχεί εδώ και καιρό για την άνοδο του Temu και τους κινδύνους που εγκυμονεί».

Λίγο καιρό πριν σε ανάλογες προειδοποιήσεις είχε προβεί και η αμερικανική κυβέρνηση, η οποία υποστήριξε πως σε έρευνα που πραγματοποίησε διαπίστωσε ότι τα προϊόντα που πωλούνται στο Temu θα μπορούσαν να είχαν κατασκευαστεί με καταναγκαστική εργασία.

Η Επιτροπή της Γερουσίας των ΗΠΑ ανέφερε ότι το μόνο μέτρο που έλαβε η Temu για να διασφαλίσει ότι αυτό συμβαίνει ήταν απλώς να επιμείνει πως οι συμφωνούν με όρους και προϋποθέσεις που απαγορεύουν τη χρήση καταναγκαστικής εργασίας.

Η Αλίσια Κέρνς ζητά αυστηρότερο έλεγχο της διαδικτυακής αγοράς για να διασφαλιστεί πως «οι καταναλωτές δεν συμβάλλουν άθελά τους στη γενοκτονία των Ουιγούρων», της μειονοτικής εθνοτικής ομάδας στη βορειοδυτική επαρχία Xinjiang της Κίνας. Το Πεκίνο έχει κατηγορηθεί πως έχει θέσει υπό κράτηση εκατομμύρια Ουιγούρους, οδηγώντας τους σε καταναγκαστική εργασία.

Από την περιοχή Xinjiang προέρχεται περίπου το 20% της παγκόσμιας παραγωγής βαμβακιού και οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν εκφράσει ανησυχίες πως μεγάλο μέρος των εξαγωγών βαμβακιού συλλέγεται από καταναγκαστική εργασία. Η Κίνα αρνείται όλους τους ισχυρισμούς για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Σιντζιάνγκ.

Μιλώντας για έλλειψη διαφάνειας γύρω από τις αλυσίδες εφοδιασμού της Temu, η Αλίσια Κέρνς προειδοποίησε ότι η πραγματικότητα των φθηνότερων τιμών θα μπορούσε να προέρχεται από την «εργασία σκλάβων».

«Αν εξετάσετε από που προμηθεύεται τα προϊόντα της η Temu, πού παράγονται στην Κίνα, θα διαπιστώσετε πως είναι περιοχές όπου γνωρίζουμε ότι χρησιμοποιείται βίαια εργασία σκλάβων Ουιγούρων», τόνισε η Κερνς και πρόσθεσε: «Το αίτημά μου προς την Temu θα ήταν να μας δείξει την αλυσίδα εφοδιασμού σας. Να μας δείξει ότι δεν χρησιμοποιείτε εργασία σκλάβων Ουιγούρων».

Η Κλόι Κράνστον από την Anti-Slavery κάλεσε την Temu να παρέχει «πλήρη διαφάνεια στην αλυσίδα εφοδιασμού της», ενώ ο πρόεδρος της Unseen, Άντριου Γουόλις, δήλωσε ότι «είναι επιτακτική ανάγκη οι καταναλωτές, αλλά και οι κυβερνήσεις να γνωρίζουν τις συνθήκες και τις καταστάσεις στις οποίες τα αγαθά κατασκευάζονται και κυκλοφορούν στην αγορά».

«Το ερώτημα που πρέπει να θέσουν οι καταναλωτές στους εαυτούς τους είναι, εάν αυτά τα αγαθά που κατασκευάζονται επί της ουσίας από σκλάβους; Είναι αυτό το είδος δώρου που θέλετε να κάνετε τα Χριστούγεννα;».

Ο «δολοφόνος της Amazon»

Η πλατφόρμα ανήκει στην κινεζική PDD Holdings Inc., η οποία διαχειρίζεται επίσης και την κινεζική πλατφόρμα ηλεκτρονικού εμπορίου Pinduoduo. Η επέκτασή της είναι τόσο δυναμική που πολλοί την έχουν χαρακτηρίσει ως το «δολοφόνο της Amazon». Η παρουσία της στο διαδίκτυο στην αναζήτηση είναι τεράστια. Προϊόντα από την πλατφόρμα εμφανίζονται σταθερά στα κορυφαία αποτελέσματα.

Η επιτυχία της Temu αντανακλάται και στην αφοσίωση που δείχνουν οι χρήστες. Σύμφωνα τα στοιχεία, ο μέσος χρήστης στην Amazon ξοδεύει περίπου 8,7 λεπτά το μήνα στον ιστότοπό της, ενώ το αντίστοιχο μέγεθος των χρηστών στη σελίδα της Temu είναι σχεδόν τριπλάσιο (22,4 λεπτά).

Με τις εξαιρετικά χαμηλές τιμές που προσφέρει σε μια ευρεία γκάμα προϊόντων, πολλοί είναι αυτοί που επισημαίνουν πως δίνει τη δυνατότητα σε πολλές οικογένειες να μετριάσουν τον αντίκτυπο του αυξανόμενου κόστους ζωής. Οι υποστηρικτές της σημειώνουν ακόμα πως το ερώτημα που θα πρέπει να τεθεί είναι γιατί τα προϊόντα στις άλλες πλατφόρμες και τα καταστήματα είναι τόσο ακριβά.

Το BBC σε δημοσίευμά του φέρνει το παράδειγμα μιας ανύπαντρης μητέρας, της 32χρονης Rina, η οποία ζει στο Bedfordshire με τον τετράχρονο γιο της. Όπως αναφέρει τα ψώνια της μέσω της Temu τη βοήθησαν να εξοικονομήσει χρήματα για να πληρώσει το ενοίκιο και τους λογαριασμούς της.

«Μερικές φορές νιώθω ένοχη, ξέρεις, αλλά πρέπει πρώτα να δώσω προτεραιότητα στον εαυτό μου… Δεν μου αρέσει όταν ο γιος μου μου ζητάει κάτι. Θέλω να έχω κάποια χρήματα για να το αγοράσω», αναφέρει η Ρίνα. Σημειώνει μάλιστα πως φέτος τα Χριστούγεννα έχει ξοδέψει 115 ευρώ σε δώρα, σε σύγκριση με με τα χρόνια πριν από την Temu όταν ξόδευε 250 με 350 ευρώ. «Ως ανύπαντρη μαμά, πρέπει να ψάχνω για προσφορές. Είναι παράξενο στην αρχή, αλλά είναι τόσο φθηνό. Έτσι απλά αγνοώ τα όσα άσχημα πράγματα ακούγονται».

Μάλιστα καθώς η Rina είναι και δημιουργός περιεχομένου στα social media, αναφέρει πως η Temu την πλησίασε και της προσέφερε επιπλέον 120 ευρώ για να ανεβάσει ένα βίντεο unboxing με τα προϊόντα που αγόρασε.

Η εταιρεία ισχυρίζεται πως πετυχαίνει τις χαμηλές τιμές «αποκλείοντας τους μεσάζοντες» και μειώνοντας το κόστος παράδοσης και αποθήκευσης. Με αυτόν τον τρόπο επιτρέπει στους Κινέζους εμπόρους – κυρίως προϊόντων χωρίς επωνυμία – να πωλούν απευθείας στους καταναλωτές σε όλο τον κόσμο.

Εκτός από τις τεράστιες εκπτώσεις, η συνολική αξία των δώρων που προσφέρει η Temu μέσω των διάφορων «παιχνιδιών» (όπως ο «τυχερός τροχός») εκτιμάται σε εκατομμύρια δολάρια. Με αυτές τις διαδραστικές διαδικασίες, ξεκλειδώνονται εκπτώσεις, προσφορές και δώρα, που οι χρήστες δύσκολα μπορούν να βρουν σε κάποια άλλη πλατφόρμα.

Πρόκειται για το αποκαλούμενο gamification, το οποίο σε συνδυασμό με τις επιθετικές καμπάνιες μάρκετινγκ στα social media, τις ειδοποιήσεις για χαμηλά επίπεδα αποθεμάτων και τις ενημερώσεις για πρόσφατες αγορές και αξιολογήσεις από άλλους χρήστες, ενισχύει την εμπλοκή των καταναλωτών και τους παρακινεί για διαδοχικές αγορές.

Απαντώντας στις καταγγελίες περί καταναγκαστικής εργασίας, η Temu είπε στο BBC ότι όποιος συναλλάσσεται μαζί της πρέπει «να συμμορφώνεται με όλα τα ρυθμιστικά πρότυπα και τις απαιτήσεις». «Η απασχόληση από όλους τους εμπόρους και τους προμηθευτές μας πρέπει να είναι εθελοντική. Διατηρούμε ρητά το δικαίωμα να τερματίσουμε οποιαδήποτε επιχειρηματική σχέση εάν ένα τρίτο μέρος παραβιάζει τον Κώδικα Δεοντολογίας της πλατφόρμας μας ή το νόμο», πρόσθεσε ο εκπρόσωπος της εταιρείας.

Διαβάστε επίσης: Το φαινόμενο Temu – Ποια είναι η εταιρεία που απειλεί την Amazon και πώς τάραξε τα νερά του ηλεκτρονικού εμπορίου