Συμπληρώνονται 75 χρόνια σήμερα από την ημέρα που θα άλλαζε για πάντα την ιστορία της ανθρωπότητας. Το ημερολόγιο έγραφε 6 Αυγούστου 1945 από τότε που οι ΗΠΑ έριξαν την πρώτη πυρηνική βόμβα στην πόλη της Χιροσίμα, την οποία τρεις ημέρες αργότερα ακολούθησε η δεύτερη και τελευταία στην πόλη Ναγκασάκι, με αποτέλεσμα να χαθούν χιλιάδες ανθρώπινες ζωές, κτίρια και η πολεμική δεινότητα της Ιαπωνίας να αφανιστούν.
Στις 8:15 της 6ης Αυγούστου (23:15 GMT της 5ης) εκείνου του έτους, το αμερικανικό μαχητικό τύπου Β-29 «Enola Gay» (από το όνομα της μητέρας του κυβερνήτη του) έριξε βόμβα τύπου ουρανίου- 235, η οποία είχε λάβει το προσωνύμιο «Little Boy» («Αγοράκι»). Ωστόσο, παρά τα χαριτωμένα ονόματα, αυτό που προκάλεσαν, ήταν μια φρικαλεότητα που ο πλανήτης δεν είχε ξαναβιώσει.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των Αμερικανών, περίπου 70.000 άνθρωποι από έναν πληθυσμό 350.000 κατοίκων έχασαν εκείνη τη στιγμή τη ζωή του, ενώ άλλες εκτιμήσεις έκαναν λόγο για διπλάσιο αριθμό (140.000). Χιλιάδες άλλοι άφησαν στη συνέχεια την τελευταία τους πνοή, καθώς υπέκυψαν στα τραύματά τους ή από ασθένειες που εμφάνισαν λόγω της ραδιενέργειας.
Παρά τα όσα φρικτά συνέβησαν, οι ΗΠΑ έριξαν μια ακόμη πυρηνική βόμβα (την τελευταία μέχρι σήμερα εναντίον ανθρώπων και μάλιστα αμάχων) στο Ναγκασάκι.Η βόμβα αυτή ήταν άλλου τύπου, χρησιμοποιούσε ως σχάσιμο υλικό το πλουτώνιο και είχε λάβει το προσωνύμιο «Fat Man» («Χοντρός»). Πάνω από 75.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν επί τόπου και ο ουρανός καλύφθηκε από ένα σύννεφο καπνού σαν μανιτάρι που έφθασε τα 9.000 μέτρα ύψος.
Έξι ημέρες αργότερα, η Ιαπωνία παραδόθηκε στους συμμάχους και ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος τερματίστηκε, με την πτώση της αυλαίας να γίνεται με τρόπο που η ανθρωπότητα πρέπει να μην ξεχάσει ποτέ, ώστε να μην υπάρξει κάτι παρόμοιο στο μέλλον. Ωστόσο, οι παγκόσμιο διαξιφισμοί αφήνουν πάντα ένα αίσθημα φόβου, ότι τα παθήματα δεν έγιναν διδάγματα…
Αρχειακό οπτικό υλικό εμφανίζει τη Χιροσίμα, πριν από τον βομβαρδισμό της, σαν μια ακμάζουσα πόλη με καλοντυμένους άνδρες να επιβιβάζονται σε τραμ, κυρίες ντυμένες με κομψά κιμονό και παιδιά με τη σχολική τους στολή να περπατούν δίπλα σε κερασιές που κοσμούσαν τα πεζοδρόμια εμπορικών δρόμων.
Μετά την έκρηξη, συντρίμμια από τσιμέντο και μέταλλο κάλυπταν σχεδόν ολόκληρη την περιοχή, γυμνά δέντρα, κτίρια χωρίς παράθυρα, και κολώνες ηλεκτροδότησης: ένα σκηνικό φρίκης, το οποίο δεν γίνεται να μην δημιουργήσει -τουλάχιστον- ένα σφίξιμο στο στομάχι σε κάθε νοήμονα άνθρωπο.
Οι επιζώντες της καταστροφής και οι υποστηρικτές τους έγιναν οι πιο ηχηρές και ισχυρές φωνές που αντιτίθενται στη χρήση πυρηνικών όπλων, συναντώντας παγκόσμιους ηγέτες στην Ιαπωνία και στο εξωτερικό για να προωθήσουν τον σκοπό τους.
Πέρσι, ο πάπας Φραγκίσκος συναντήθηκε με πολλούς «χιμπακούσα», όταν επισκέφθηκε τη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι και απέτισε φόρο τιμής για τη φρικαλεότητα που έζησαν τα θύματα των επιθέσεων. Κάποια χρόνια νωρίτερα, το 2016, ο Μπαράκ Ομπάμα έγινε ο πρώτος εν ενεργεία πρόεδρος των ΗΠΑ που επισκέφθηκε τη Χιροσίμα. Δεν ζήτησε συγγνώμη για την επίθεση, αλλά αγκάλιασε τους επιζώντες και έκανε έκκληση για έναν κόσμο χωρίς πυρηνικά όπλα.
Η πανδημία περιόρισε τις εκδηλώσεις μνήμης
Η Ιαπωνία δεν θα μπορούσε να μην τιμήσει την 75η επέτειο από την πρώτη επίθεση με ατομικό όπλο στην ιστορία, παρά την πανδημία του κορονοϊού. Ωστόσο, αναγκαστικά οι εκδηλώσεις μνήμης για τα θύματα περιορίστηκαν.
Επιζώντες της ατομικής βόμβας, απόγονοι των θυμάτων, ο πρωθυπουργός της χώρας του ανατέλλοντος ηλίου, Σίνζο Άμπε, καθώς και μερικοί αντιπρόσωποι ξένων κυβερνήσεων συμμετείχαν στην εκδήλωση νωρίτερα σήμερα στη Χιροσίμα -οι περισσότεροι με μάσκες.
Δεν προσκλήθηκε κοινό να παρακολουθήσει την εκδήλωση, αντίθετα με ό,τι συμβαίνει κάθε χρόνο, εξαιτίας της πανδημίας. Στους Ιάπωνες δόθηκε απλά η δυνατότητα να παρακολουθήσουν την κύρια τελετή απευθείας μέσω διαδικτύου. Αρκετές άλλες εκδηλώσεις και τελετές ακυρώθηκαν.
Η σιωπηρή προσεχή άρχισε στις 08:15 (τοπική ώρα· 02:15 ώρα Ελλάδας), ακριβώς την ώρα που έγινε η έκρηξη της ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα πριν από 75 χρόνια.
«Δεν πρέπει να επιτρέψουμε ποτέ το οδυνηρό παρελθόν να επαναληφθεί», υπογράμμισε στην ομιλία του ο δήμαρχος της πόλης Καζούμι Ματσούι, καλώντας τους πολίτες να απορρίψουν το «κλείσιμο στον εαυτό», την εσωστρέφεια, τους εθνικισμούς.
Από την πλευρά του, ο πρωθυπουργός Άμπε υποσχέθηκε ότι «θα κάνω ό,τι καλύτερο μπορώ για να μπορέσουμε να ζήσουμε σε έναν κόσμο χωρίς πυρηνικά όπλα, με διαρκή ειρήνη».
Ο εθνικιστής πρωθυπουργός της Ιαπωνίας επικρίνεται συχνά για την πρόθεσή του να προχωρήσει στην αναθεώρηση του ειρηνιστικού Συντάγματος της χώρας.
Ο διάλογος των ιστορικών, πάντως, συνεχίζεται για το εάν αυτή η διπλή επίθεση με πυρηνικά όπλα επέτρεψε ή όχι να σωθούν ζωές επισπεύδοντας το τέλος του πολέμου. Αρκετοί δεν διστάζουν να χαρακτηρίζουν εγκλήματα πολέμου τις επιθέσεις στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι, τόσο εξαιτίας της ανεπανάληπτης καταστροφικής ισχύος των ατομικών βομβών που χρησιμοποιήθηκαν όσο και λόγω του τεράστιου αριθμού των νεκρών μεταξύ των αμάχων.
Οι ΗΠΑ δεν ζήτησαν ποτέ συγγνώμη επίσημα, όπως δηλαδή έκανε και ο Ομπάμα το 2016.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, εξέφρασε τη λύπη του σε βίντεο που διανεμήθηκε σήμερα, που ο στόχος της εξάλειψης των πυρηνικών όπλων, υπόθεση για την οποία αγωνίζεται ο Οργανισμός από ιδρύσεώς του, παραμένει ανεκπλήρωτος. «Σήμερα, ένας κόσμος χωρίς πυρηνικά όπλα μοιάζει ολοένα περισσότερο να ξεμακραίνει», εκτίμησε, όπως μεταφέρει το Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Ορισμένοι από τους επιζώντες κάνουν παραλληλισμούς ανάμεσα στους δικούς τους αγώνες εναντίον των πυρηνικών όπλων και την τρέχουσα κρίση της πανδημίας του κορονοϊού.
«Είτε πρόκειται για τον κορονοϊό είτε για τα πυρηνικά όπλα, ο τρόπος να ξεπεραστούν» οι προκλήσεις «είναι η αλληλεγγύη μεταξύ των λαών», δήλωνε πρόσφατα στον ιαπωνικό Τύπο η Κέικο Ογκούρα, επιζήσασα της επίθεσης στη Χιροσίμα, 83 ετών.
Περίπου 136.700 χιμπακούσα παραμένουν στη ζωή. Αλλά με διάμεση ηλικία τα 83 έτη, οι δυνάμεις τους λιγοστεύουν και προσπαθούν πια να παραδώσουν τη σκυτάλη στις νεότερες γενιές. Με τη βοήθεια άλλων ακτιβιστών εναντίον των πυρηνικών όπλων, οι επιζώντες δημιούργησαν εκτενές αρχείο με τις μνήμες τους -γραπτές ή βιντεοσκοπημένες αφηγήσεις, ποιήματα, σκίτσα, έργα ζωγραφικής.
Παρ’ όλες αυτές τις πρωτοβουλίες, πολλοί δεν κρύβουν τον φόβο τους ότι το ενδιαφέρον για την κληρονομιά τους θα χαθεί όταν πάψουν να είναι παρόντες, ότι τα πυρηνικά όπλα θα συνεχίσουν να απειλούν την ανθρωπότητα.
