Την ώρα που το να δίνει κάποιος τέλος στη ζωή του είναι ένα γεγονός τραγικό και σπαραξικάρδιο, σε οριακές καταστάσεις τα πράγματα μπορούν να πάρουν ακόμα πιο ιδιαίτερη τροπή.
Γιατί όταν οι φρικαλεότητες του πολέμου καλούν σε λύσεις δραστικές, δεν είναι σπάνιο το γεγονός των μαζικών αυτοκτονιών του πληθυσμού.
Είτε για να στερήσουν από τον νικητή τη «χαρά» είτε για να γλιτώσουν τον εξευτελισμό, οι άνθρωποι αναθέτουν κάποιες φορές στη μαζική αυτοκτονία τον ρόλο να τους απαλλάξει από τη θηριωδία και τον όλεθρο.
Τραγικό από μόνο του το γεγονός, έχει συμβεί στην παγκόσμια ιστορία μπόλικες φορές, αποδεικνύοντας ότι ο κόσμος ήταν ανέκαθεν ένα ζοφερό μέρος…
Το Κάστρο Pilenai
Στις 25 Φεβρουαρίου 1336, το κάστρο του Pilenai (στη σημερινή Λιθουανία) πολιορκούταν από Τεύτονες Ιππότες. Η άμυνα του φρουρίου, με επικεφαλής τον δούκα Margiris, πολέμησε γενναία, οι 4.000 στρατιώτες ωστόσο που απέμειναν να υπερασπιστούν τα τείχη φάνηκε ότι δεν θα τα κατάφερναν. Ο δούκας, αναγνωρίζοντας την επικείμενη ήττα, δεν ήθελε οι υπήκοοι να μετατραπούν σε σκλάβους. Διέταξε λοιπόν τις δυνάμεις του να κάψουν το κάστρο ολοσχερώς, να καταστρέψουν όλα τα υπάρχοντα του κόσμου, καλώντας τον πληθυσμό σε μαζική αυτοκτονία, όπως και έγινε. Η όπερα «Pilenai» του Vytautas Klova αφηγείται την τραγική ιστορία της πολιορκίας…
Η Νήσος Saipan
Η μάχη της Νήσου Saipan μνημονεύεται συνήθως για την εξαιρετική επίδειξη της στρατιωτικής υπεροχής των Αμερικανών στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, παρά το γεγονός ότι η μεγάλη είδηση της αιματοβαμμένης μάχης δεν ήταν άλλη από τη μαζική αυτοκτονία του ιαπωνικού πληθυσμού. Βλέποντας ότι οι ιαπωνικές δυνάμεις έχαναν τη μάχη και φοβούμενοι αντίποινα των Αμερικανών, καθώς η ιαπωνική προπαγάνδα ισχυριζόταν ότι οι Αμερικανοί βασάνιζαν και σκότωναν τους ομήρους πολέμου, οι κάτοικοι του νησιού κατέβηκαν στην παραλία με σκοπό να πνιγούν. Ένα μεγάλο τμήμα των ντόπιων συνάντησε τον θάνατο πηδώντας από απόκρημνους βράχους. Η πλέον διαβόητη σκηνή της μαζικής αυτοκτονίας έλαβε χώρα στο Σημείο Marpi, έναν απόκρημνο βράχο 250 μέτρων, όπου οι αμερικανοί στρατιώτες παρατηρούσαν με φρίκη ολόκληρες οικογένειες να πηδούν στα μανιασμένα κύματα: οι γονείς έσπρωχναν τα παιδιά τους στον γκρεμό, πριν πηδήξουν και οι ίδιοι στον θάνατο. Οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για 22.000 πολίτες που πέθαναν με τον τρόπο αυτό…
Το Φρούριο Chittorgarh
Το «jauhar» αναφέρεται στο αρχαίο ινδικό έθιμο της μαζικής αυτοκτονίας σε συνθήκες πολιορκίας: τα γυναικόπαιδα των κάστρων που πολιορκούνταν έδιναν τέλος στη ζωή τους για να μην πέσουν στα χέρια του εχθρού, όταν η μάχη έκλινε υπέρ του. Όσο για τους άντρες, έκαναν τον θάνατό τους ηρωικό: σε μια πράξη γνωστή ως «shaka», έκαναν μια απέλπιδα μαζική έξοδο για να πεθάνουν με τιμή στο πεδίο της μάχης. Η γνωστότερη jauhar της ινδικής ιστορίας έλαβε χώρα το 1303 στη Chittorgarh, την πρωτεύουσα του Rajput και περίφημο κάστρο της περιοχής. Όταν λοιπόν οι δυνάμεις του Alauddin Khilji πολιόρκησαν το κάστρο και έκαμψαν την αντίσταση, η βασίλισσα Rani Padmini -που ήταν το «θήραμα» του Khilji-, αντί να πέσει στα χέρια του εχθρού, αυτοκτόνησε παρέα με όλες τις γυναίκες και τα παιδιά του φρουρίου. Κι αυτή δεν θα ήταν μάλιστα η μόνη μαζική αυτοκτονία που θα γνώριζε η αιματοβαμμένη Chittorgarh: άλλες δύο jauhar θα συνέβαιναν το 1535 και το 1567, όταν ο στρατός του κάστρου ηττήθηκε από τα στρατεύματα του εχθρού…
Η πόλη Badung
Στις 20 Σεπτεμβρίου 1906, ο ολλανδικός στρατός επιτέθηκε στο Μπαλί, συναντώντας αμελητέα αντίσταση. Όταν οι Ολλανδοί έφτασαν όμως στην πόλη του Badung, ανακάλυψαν με αποτροπιασμό ότι οι πολίτες είχαν πάρει τη μοίρα στα χέρια τους: η βασιλική οικογένεια του νησιού της Ινδονησίας, διαβλέποντας έγκαιρα την ήττα του ολιγομελούς στρατού τους, δεν είχε άλλη επιλογή παρά τη μαζική ιεροτελεστική αυτοκτονία, το «puputan»: οι γονείς μαχαιρώνουν τα παιδιά τους και κατόπιν τους εαυτούς τους. Η βασιλική οικογένεια, η Αυλή και εκατοντάδες πολίτες εκτέλεσαν λοιπόν puputan για να μην πέσουν στα χέρια των Ολλανδών. Παρά το γεγονός ότι αυτό είναι το μαζικότερο puputan που γνώρισε ποτέ το Μπαλί, δεν είναι το μόνο, καθώς στην αιματοβαμμένη ιστορία του νησιού δεν ήταν λίγοι οι ισχυροί εχθροί που το πόθησαν…
Οι γυναίκες των Τευτόνων
Το αρχαίο γερμανικό φύλο αποφάσισε περί τα τέλη του 2ου αιώνα π.Χ. να κατέβει από τη Βαλτική στην Κεντρική Ευρώπη, στις παραδουνάβιες περιοχές. Η μαζική μετακίνηση των Τευτόνων ωστόσο γύρω στο 100 π.Χ. συνέπεσε με τις επεκτατικές κινήσεις της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Μέχρι να φτάσουν βέβαια στα βόρεια σύνορα των ρωμαϊκών αποικιών, η λεηλατική τους φήμη προηγούταν, γι’ αυτό και οι Ρωμαίοι έστειλαν τον στρατηγό Γάιο Μάριο να τους συναντήσει. Παρά τη λυσσαλέα αντίσταση και τον ηρωισμό τους, οι Τεύτονες μέτρησαν 90.000 νεκρούς στη μάχη που έλαβε χώρα κοντά στην Προβηγκία (Aquae Sextiae), την ίδια ώρα που ο βασιλιάς τους Τευτόβοδος αιχμαλωτίστηκε. Για να τον απελευθερώσει, ο Μάριος ζήτησε από τον ηγεμόνα 300 γυναίκες της φυλής, τις οποίες σκόπευε να δωρίσει σε στρατιώτες του που διακρίθηκαν στη μάχη. Οι άτυχες γυναίκες ζήτησαν κατόπιν από τον ρωμαίο στρατηγό να τις λυπηθεί, εκείνος ήταν όμως ανένδοτος. Όταν λοιπόν το επόμενο πρωί ρωμαϊκό απόσπασμα πήγε να πάρει τις επιλεγμένες γυναίκες, τις βρήκε όλες νεκρές: είχαν αυτοκτονήσει για να περισώσουν την τιμή τους…
Η ισπανική πόλη Numantia
Η Numantia ήταν μια μικρή πόλη στα βόρεια της Ισπανίας που έγινε ιδιαίτερα γνωστή από την 8μηνη αντίσταση που προέβαλε στον παντοδύναμο ρωμαϊκό στρατό! Η πόλη θα έπεφτε τελικά στα χέρια του στρατηγού Σκιπίωνα του Αφρικανού το 133 π.Χ., όχι όμως και οι κάτοικοί της: υπερήφανοι καθώς ήταν, αποφάσισαν να συναντήσουν τον θάνατο παρά να ζήσουν κάτω από τον ρωμαϊκό ζυγό: το μεγαλύτερο ποσοστό των κατοίκων αυτοκτόνησαν μαζικά, ενώ όσοι απέμειναν έκαψαν και κατέστρεψαν τα πάντα πριν παραδοθούν στον Σκιπίωνα. Η πολιορκία της Numantia αποτελεί πλέον θρύλο στην ισπανική παράδοση, με την επιλογή του θανάτου από την ατίμωση εκ μέρους των κατοίκων της Numantia να χρησιμοποιείται ακόμα και στον Ισπανικό Εμφύλιο και από τις δύο μάλιστα αντιμαχόμενες πλευρές (τις δημοκρατικές δυνάμεις και τους εθνικιστές του Φράνκο) ως τρανή απόδειξη της ισπανικής γενναιότητας…
Η γερμανική πόλη Demmin
Την 1η Μαΐου 1945, 1.500 περίπου κάτοικοι της γερμανικής πόλης Demmin αυτοκτόνησαν μαζικά, βλέποντας τον Κόκκινο Στρατό να λεηλατεί την πόλη. Ο ναζιστικός στρατός είχε ήδη ανατινάξει τις γέφυρες της πόλης για να ανακόψει την προέλαση των σοβιετικών δυνάμεων, σφραγίζοντας έτσι τη μοίρα των κατοίκων, που ήταν πλέον αποκλεισμένοι ανάμεσα στους δύο ποταμούς που διατρέχουν την Demmin. Όταν ο ρωσικός στρατός εισέβαλε στην πόλη, την οποία κατέλαβε χωρίς σθεναρή αντίσταση, οι επιζώντες της επίθεσης είδαν με αποτροπιασμό τους στρατιώτες να μεθούν και να επιδίδονται σε ένα μπαράζ θηριωδίας, λεηλατώντας και βιάζοντας. Οι Σοβιετικοί θα παρέδιδαν τελικά την πόλη στην πυρά, κατακαίγοντας τα 2/3 της: έντρομοι οι κάτοικοι και χωρίς εναλλακτική, αυτοκτόνησαν μαζικά, αφήνοντας τους Ρώσους να βλέπουν με αποτροπιασμό τις μητέρες να ρίχνουν τα παιδιά τους στα παγωμένα νερά των ποταμών πριν τα ακολουθήσουν στον θάνατο. Εκτιμήσεις κάνουν λόγο ακόμα και για 2.500 νεκρούς…
Το Φρούριο Masada
Το ορεινό φρούριο που δεσπόζει πάνω από τη Νεκρά Θάλασσα και έφερε η αρχαιολογική σκαπάνη στο φως τη δεκαετία του ’60 αποτελεί τόπο μαρτυρίου και φρίκης. Περί το 73 μ.Χ., ο εβραϊκός πληθυσμός του κάστρου περικυκλώθηκε από τον ρωμαϊκό στρατό, καταφέρνοντας να ζήσει σε κατάσταση πολιορκίας για έναν ολόκληρο χρόνο! Όταν ωστόσο τα πράγματα έφτασαν στο απροχώρητο, με τον πληθυσμό να μένει χωρίς προμήθειες και ανεφοδιασμό, ο διοικητής των δυνάμεων του Masada, Elazar Ben-Yair, διέταξε τους άντρες του να σκοτώσουν τα γυναικόπαιδά τους, πριν στρέψουν τα ξίφη τους ο ένας στον άλλον: οι 960 κάτοικοι του φρουρίου θυσίασαν τον εαυτό τους για να μη ζήσουν κάτω από ρωμαϊκό ζυγό…
Οι 47 ρόνιν
Την ώρα που ο μύθος των 47 ρόνιν αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της ιαπωνικής παράδοσης, δεν μοιάζει με τους μύθους του Αισώπου και τα παραμύθια των αδερφών Γκριμ, καθώς είναι πέρα για πέρα αληθινός! Το έτος 1701 λοιπόν, ο αυτοκράτορας Higashiyama έστειλε απεσταλμένους από την Αυλή του στο Κιότο στον ηγεμόνα του Έντο (σημερινού Τόκιο). Ο Kira Yoshinaka, αξιωματούχος του ηγεμόνα, επέβλεπε το απόσπασμα, αναθέτοντας στους δύο βοηθούς του και τοπικούς άρχοντες Asano Naganori και Kamei Sama τη φροντίδα των αυτοκρατορικών απεσταλμένων. Για λόγους που δεν είναι γνωστοί, ο Yoshinaka δεν εκτιμούσε καθόλου τους δύο άρχοντες και τους υπέβαλλε σε ένα σωρό δοκιμασίες. Ο Asano δεν άντεξε τον ψυχολογικό πόλεμο του αφέντη και τράβηξε το σπαθί του στον αξιωματούχο: παρά το γεγονός ότι ο καυγάς αποσοβήθηκε, ο Asano είχε παραβεί τον κώδικα των σαμουράι που απαγόρευε ρητά μονομαχίες στο παλάτι του Έντο και διατάχθηκε στην ιεροτελεστική αυτοκτονία του «seppuku». Ο Yoshinaka δεν σταμάτησε όμως εκεί: κατέσχεσε την περιουσία του Asano, έβγαλε την οικογένεια του νεκρού άρχοντα στον δρόμο και έδιωξε τους σαμουράι του, που περιέπεσαν έτσι στο καθεστώς του ρόνιν, του περιπλανώμενου σαμουράι χωρίς αφέντη. Παρά το γεγονός ότι ο κώδικας των σαμουράι Μπουσίντο προστάζει ρητά ότι οι ρόνιν οφείλουν να αυτοκτονήσουν από την ατίμωση, καθώς δεν προστάτευσαν τον κύριό τους, 47 από τους 320 σαμουράι του Asano αρνήθηκαν. Έγιναν φυγάδες και περίμεναν την κατάλληλη ευκαιρία για να εκδικηθούν τον χαμό του αφέντη τους. Δύο χρόνια αργότερα, οι 47 ρόνιν όρμησαν ένα βράδυ στο σπίτι του Yoshinaka, σκοτώνοντας 40 σαμουράι του χωρίς να χάσουν ούτε άντρα. Κατόπιν αποκεφάλισαν τον αξιωματούχο και παρουσίασαν το κεφάλι του Yoshinaka στον τάφο του νεκρού αφέντη τους, αποκαθιστώντας έτσι την τιμή τους. Οι 47 ρόνιν αυτοκτόνησαν κατόπιν ιεροτελεστικά με μαζικό seppuku δίπλα στον τάφο του Asano, καθώς η αποστολή τους είχε λάβει αίσιο τέλος…
Ο Χορός του Ζαλόγγου
Από τη λίστα μας δεν θα μπορούσε να λείπει η ελληνική περιφρόνηση στον οθωμανικό ζυγό, όπως αυτή απαθανατίστηκε στο ιστορικό περιστατικό του 1803, 18 χρόνια δηλαδή πριν από το ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης. Όταν λοιπόν οι Σουλιώτες είδαν πως δεν γλιτώνουν από τις δυνάμεις του Αλή Πασά, που έκανε συχνά εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στο πασαλήκι του, με τα γυναικόπαιδα να βρίσκονται στη Μονή του Ζαλόγγου, η μόνη λύση ήταν η μαζική αυτοκτονία για να αποφύγουν τον εξευτελισμό και την ατίμωση. Αψηφώντας λοιπόν τον τουρκικό ζυγό, οι γυναίκες πέταξαν τα παιδιά τους στον γκρεμό, πριν τα ακολουθήσουν στον χαμό, με τον θρύλο να τις θέλει να αυτοκτονούν χορεύοντας και τραγουδώντας. Η συγκινησιακή φόρτιση του γεγονότος θα έπαιζε μάλιστα τον δικό της ρόλο στα φιλελληνικά αισθήματα που γεννιόνταν στην Ευρώπη, συμβάλλοντας στην κατακραυγή που θα οδηγούσε στην εξέγερση των Ελλήνων…
