Η χειρωνακτική δραστηριότητα και η χρήση της γλώσσας δεν διαφέρουν τόσο, σε επίπεδο εγκεφαλικής δραστηριότητα, όσο πολλοί θα πίστευαν. Αντιθέτως, όπως φαίνεται η ίδια δραστηριότητα χρησιμοποιείται τόσο για τη χρήση της γλώσσας, όσο και των εργαλείων, όπως έρχεται να αποκαλύψει νέα μελέτη που συνέκρινε άμεσα τους ίδιους ανθρώπους σε πραγματικό χρόνο.
Η πρωτότυπη μελέτη που ενισχύει τη θεωρία ότι οι δύο δεξιότητες αναπτύχθηκαν και εξελίχτηκαν ταυτόχρονα, πραγματοποιήθηκε από τους ερευνητές Γκέοργκ Μέγιερ του τμήματος Πειραματικής Ψυχολογίας και Νάταλι Ουόμινι του τμήματος Αρχαιολογίας του πανεπιστημίου του Λίβερπουλ. Οι επιστήμονες μελέτησαν τη δραστηριότητα του εγκεφάλου δέκα εξειδικευμένων κατασκευαστών εργαλείων, τόσο κατά την ώρα της δουλειάς τους, όσο και στη διάρκεια γλωσσικών τεστ.
Η παραγωγή εργαλείων και γλώσσας θεωρούνται ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ανθρώπων, που αναπτύχθηκαν πριν από εκατομμύρια χρόνια, αν και δεν υπάρχει ομοφωνία για τις απαρχές της εμφάνισής τους. Ο Δαρβίνος ήταν ο πρώτος που πρότεινε ότι πιθανώς οι δύο διαδικασίες εξελίχτηκαν από κοινού, αλλά μέχρι τώρα δεν υπήρχαν αρκετά αποδεικτικά στοιχεία για αυτήν τη θεωρία.
Η νέα έρευνα παρέχει σαφείς ενδείξεις ότι όντως η ενεργοποίηση του εγκεφάλου είναι παρεμφερής στις δύο διαδικασίες, καθώς δείχνει ότι και οι δύο χρησιμοποιούν την ίδια εγκεφαλική περιοχή ήδη από τα πρώτα δέκα δευτερόλεπτα. Όσο πιο εξελιγμένα είναι τα εργαλεία και άρα η χρήση τους έχει μεγαλύτερες απαιτήσεις, τόσο μεγαλύτερη επικάλυψη φαίνεται να υπάρχει με τις εγκεφαλικές περιοχές παραγωγής της γλώσσας.
Αντίθετα με τα οστά και τα εργαλεία, η γλώσσα δεν έχει αφήσει πίσω της απολιθώματα, με αποτέλεσμα να επαφίεται στην κρίση κάθε επιστήμονα το πότε πρωτοεμφανίστηκε, χρησιμοποιώντας έμμεσες ενδείξεις όπως οι βραχογραφίες στα σπήλαια.
Εφόσον πράγματι εργαλεία και γλώσσα αναπτύχθηκαν μαζί, αυτό σημαίνει ότι η γλώσσα εξελίχθηκε πολύ πριν την εμφάνιση του Homo sapiens, δηλαδή πιθανώς πριν από 1,75 εκατ. χρόνια, όταν έγινε η εφεύρεση των πρώτων πιο εξελιγμένων λίθινων εργαλείων κατά τη λεγόμενη Αχελαία περίοδο, αν και αυτό δεν σημαίνει ότι ήδη από τότε οι άνθρωποι μιλούσαν με τον σημερινό καταιγιστικό ρυθμό. Όπως επισημαίνει η Νάταλι Ουόμινι, «τα (νευρωνικά) κυκλώματα και για τις δύο αυτές δραστηριότητες ήταν ήδη στη θέση τους».
Άλλοι επιστήμονες, πάντως, θεωρούν πρόωρα τέτοια συμπεράσματα. Σύμφωνα με το ψυχολόγο Μάικλ Κορμπάλις του πανεπιστημίου του Όκλαντ στη Ν.Ζηλανδία, «η νέα έρευνα είναι μεν συμβατή με την υπόθεση περί συνεξέλιξης μεταξύ γλώσσας και χρήσης των εργαλείων, αλλά δεν την αποδεικνύει. Είναι δυνατόν η ίδια η γλώσσα να αναδύθηκε πολύ αργότερα, αλλά να χρησιμοποίησε τα κυκλώματα που είχαν δημιουργηθεί κατά την Αχελαία περίοδο των πρώτων εργαλείων».
Ένα βασικό αναπάντητο ερώτημα είναι αν η σχέση εργαλείων-γλώσσας περιορίζεται στις κινητικού πεδίου (κινήσεις χεριών για τη δημιουργία των εργαλείων και κινήσεις εσωτερικών οργάνων για την παραγωγή των ήχων) ή αν επεκτείνεται σε ένα ανώτερο γνωστικό επίπεδο (κοινές νοητικές και συμβολικές ικανότητες).
