Ο πρόεδρος του Ισημερινού Λενίν Μορένο κήρυξε χθες Πέμπτη κατάσταση εκτάκτου ανάγκης σε όλη την επικράτεια της χώρας της Λατινικής Αμερικής, που παρέλυσε από απεργιακές κινητοποιήσεις, αποκλεισμούς δρόμων και βίαια επεισόδια που πυροδότησε η αύξηση της τιμής των καυσίμων κατά 100% και πλέον.
Συνδικάτα εργαζομένων του τομέα των μεταφορών κήρυξαν απεργιακή κινητοποίηση εύρους χωρίς προηγούμενο από το 2007, ενώ σε πολλές περιοχές της χώρας, τα σχολεία παρέμειναν κλειστά. Στην πρωτεύουσα Κίτο, δεν κυκλοφόρησαν ταξί και λεωφορεία, ενώ οι φοιτητές συμμετείχαν στις κινητοποιήσεις, όπως και πολλοί αυτόχθονες. Διαδηλωτές απέκλεισαν δρόμους κι έβαλαν φωτιές σε ελαστικά αυτοκινήτων.
«Για να εγγυηθούμε την ασφάλεια των πολιτών και για να αποφευχθεί το χάος, κήρυξα κατάσταση εκτάκτου ανάγκης σε εθνικό επίπεδο», είπε ο πρόεδρος Μορένο σε δημοσιογράφους έπειτα από την κατεπείγουσα συνεδρίαση του υπουργικού του συμβουλίου που συγκάλεσε. Διαβεβαίωσε ότι έχει το «θάρρος» να πάρει τις «σωστές αποφάσεις».
Η κατάσταση εκτάκτου ανάγκης επιτρέπει τη δημιουργία ζωνών όπου θα εφαρμόζονται αυξημένα μέτρα ασφαλείας, την αναστολή ή τον περιορισμό δικαιωμάτων όπως αυτό της ελεύθερης κίνησης των προσώπων, καθώς και την επιβολή λογοκρισίας στα ΜΜΕ. Επιτρέπει επίσης την κινητοποίηση του στρατού και της αστυνομίας για την επιβολή της δημόσιας τάξης.
Το Σύνταγμα του Ισημερινού προβλέπει ότι το μέτρο μπορεί να παραμείνει σε ισχύ για 60 ημέρες και να παραταθεί για επιπλέον 30.
Αντιδρώντας, διαδηλωτές ενεπλάκησαν σε σφοδρές συγκρούσεις με τις δυνάμεις επιβολής της τάξης κοντά στην έδρα της κυβέρνησης, διαπίστωσαν ανταποκριτές του Γαλλικού Πρακτορείου. Ορισμένοι από τους διαδηλωτές πέταξαν κοκτέιλ μολότοφ και πέτρες εναντίον αστυνομικών, οι οποίοι αντέδρασαν κάνοντας χρήση δακρυγόνων.
Η υπουργός Εσωτερικών Μαρία Πάουλα Ρόμο έκανε λόγο περί 19 προσαγωγών διαδηλωτών.
Συμφωνία με το ΔΝΤ
Η κυβέρνηση είναι αντιμέτωπη με την οργή μεγάλου μέρους του πληθυσμού μετά την κατάργηση των επιδοτήσεων στο πετρέλαιο ντίζελ και τη βενζίνη που εφαρμόζονταν επί σαράντα χρόνια, μέτρο που συμπεριλαμβανόταν στους όρους της δανειακής σύμβασης που σύναψε τον Μάρτιο με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και οδήγησε σε αλματώδη αύξηση του ειδικού φόρου κατανάλωσης καυσίμων, άλλων τελών και δασμών. Η τιμή των καυσίμων αυξήθηκε ακόμη και κατά 123%.
Η συμφωνία που συνομολογήθηκε ανάμεσα στο Κίτο και το Ταμείο προβλέπει τη χορήγηση πιστωτικής γραμμής ύψους 4,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων με αντάλλαγμα την εφαρμογή προγράμματος διαρθρωτικής προσαρμογής διάρκειας τριών ετών.
Χθες Πέμπτη τέθηκαν σε ισχύ οι νέες τιμές των καυσίμων: η τιμή ενός «αμερικανικού γαλονιού» (3,7 λίτρα) ντίζελ αυξήθηκε από το 1,03 στα 2,30 δολάρια, αυτή της βενζίνης από τα 1,85 στα 2,40 δολάρια.
Ο πρόεδρος Μορένο, στην εξουσία από τον Μάιο του 2017, προειδοποίησε τους διαδηλωτές ότι δεν προτίθεται να επιτρέψει να «επικρατήσει το χάος». «Αυτή η εποχή παρήλθε ανεπιστρεπτί», διαβεβαίωσε.
Στο παρελθόν, οι αυξήσεις των τιμών των καυσίμων πυροδότησαν μαζικές απεργιακές κινητοποιήσεις και βίαια επεισόδια, που οδήγησαν στην ανατροπή τριών προέδρων από το 1996 ως το 2007 στον Ισημερινό.
«Διαδηλώνω εναντίον του προέδρου Μορένο διότι θέτει σε εφαρμογή οδυνηρά μέτρα. Έχω παιδιά, παίρνω [μηνιαίο μισθό] 380 δολάρια, δεν μου φθάνει», είπε ένας 40χρονος οδηγός που κατέβηκε στον δρόμο στο βόρειο τμήμα της πρωτεύουσας.
Ο Ισημερινός είναι αντιμέτωπος με σοβαρές οικονομικές δυσκολίες, που οδήγησαν την κυβέρνηση του Μορένο να καταφύγει στον εξωτερικό δανεισμό. Τον Ιούλιο, το δημόσιο χρέος υπολογίστηκε πως ανήλθε στο 36% του ΑΕΠ, σύμφωνα με την κεντρική τράπεζα της χώρας.
Αντιμέτωπη με δημοσιονομικό έλλειμμα, η κυβέρνηση διέθεσε αρκετές φορές στις αγορές κρατικούς τίτλους, συγκεντρώνοντας περίπου 10 δισεκατομμύρια δολάρια. Τον Φεβρουάριο, το Κίτο εξάλλου έλαβε βραχυπρόθεσμο δάνειο από διεθνείς οργανισμούς, ύψους 10 δισεκ. δολαρίων, με προθεσμία αποπληρωμής τρία χρόνια.
Ο Μορένο κατηγορεί τον προκάτοχό του Ραφαέλ Κορέα (2007-2017) ότι βάθυνε το δημοσιονομικό έλλειμμα. Επιμένει ότι «δεν θα υποκύψουμε σε εκβιασμούς και θα ενεργήσουμε βάσει του νόμου».
Οι επιδοτήσεις στα καύσιμα, επέμεινε ο πρόεδρος της πετρελαιοπαραγωγικής χώρας των Άνδεων, προκαλούσαν «στρεβλώσεις στην οικονομία» και η κυβέρνησή του δεν πρόκειται να ανακαλέσει την απόφασή της να τις καταργήσει.
«Κάτω τα νέα μέτρα!», φώναζαν χθες διαδηλωτές, καταγγέλλοντας την πολιτική που εφαρμόζει ο Μορένο, που αφότου ανέλαβε την εξουσία μετακινήθηκε πολιτικά προς το κέντρο, αλλάζοντας άρδην την πολιτική που εφάρμοζε ο αριστερός προκάτοχός του Κορέα.
Ο Άμπελ Γκόμες, επικεφαλής συνδικαλιστικής οργάνωσης του τομέα των μεταφορών, τόνισε πως θα υπάρξει «κινητοποίηση επ’ αόριστον ωσότου η κυβέρνηση να πάρει πίσω» την απόφασή της για τις επιδοτήσεις στα καύσιμα. «Θα παραλύσουμε τη χώρα», διατράνωσε.
Πολλοί στον Ισημερινό εκφράζουν από σκεπτικισμό ως απέχθεια έναντι του ΔΝΤ, στο οποίο προσάπτουν την ευθύνη για τις πολιτικές λιτότητας και τα οικονομικά δεινά που βιώνουν, όπως συμβαίνει και σε άλλα Κράτη της Λατινικής Αμερικής.
«Θα κλείσουμε όλους τους κύριους δρόμους», τόνισε ο Σέρχιο Μενοσκάλ, 55χρονος ταξιτζής στη Γουαγιακίλ. «Βαρεθήκαμε να ακούμε ψεύτικες υποσχέσεις (…). Δεν μπορούμε να εθελοτυφλούμε μπροστά σε μια κυβέρνηση που δεν κάνει τίποτα για τον λαό», πρόσθεσε.
Την Τρίτη, το Κίτο ανακοίνωσε ότι αποχωρεί από τον Οργανισμό Πετρελαιοπαραγωγικών Κρατών (ΟΠΕΚ) για να μπορέσει να αυξήσει την παραγωγή πετρελαίου και τα έσοδα του δημοσίου. Ο τομέας του πετρελαίου του Ισημερινού, στον οποίο δεσπόζει η κρατική επιχείρηση πετρελαίου Petroecuador, εξόρυσσε ως τώρα 550.000 βαρέλια αργού την ημέρα.
