Πολλές είναι οι εκδοχές για την προέλευση του ξύλου, στον οποίο σταυρώθηκε ο Ιησούς Χριστός. Μια απ’ αυτές σχετίζεται με ένα δέντρο, τα άνθη του οποίου σχηματίζουν σταυρό. Τα πέταλά του έχουν τρύπες παραπέμποντας έτσι στα καρφωμένα χέρια του Ιησού Χριστό στη Σταύρωσή Του.
Η ιστορία που επικρατεί παγκοσμίως θέλει το δέντρο μετά την Ανάσταση να είναι «καταραμένο». Φυτρώνει κάθε χρόνο με τα κλαδιά του να ακουμπούν στο έδαφος, ώστε να υπενθυμίζει τη θυσία του Ιησού για τους ανθρώπους.
Μια άλλη ιστορία σχετικά με την προέλευση του Τίμιου Σταυρού θέλει το δέντρο να είναι ένας παράξενος συνδυασμός ραβδιών κέδρου, πεύκου και κυπαρισσιού. Το ξύλο ήταν δύσκολο να κατεργαστεί από τους ξυλουργούς και γι΄αυτό θεωρήθηκε καταραμένο, ώσπου το χρησιμοποίησαν για τον Τίμιο Σταυρό.
Επίσης, υπάρχει η εκδοχή του Τίμιου Σταυρού να είναι φτιαγμένος από τη λιδοριά. Η λιδοριά ήταν το μόνο δέντρο που μπορούσαν οι Εβραίοι να σκαλίσουν, ώστε να σταυρωθεί επάνω της ο Χριστός.
