Ο αμερικανικός λαός μπορεί να είναι έτοιμος να «διαλύσει ξανά τη δυτική συμμαχία» και αυτή τη φορά θα μπορούσε να είναι πολύ χειρότερα. Ενόψει των προεδρικών εκλογών των Ηνωμένων Πολιτειών, κορυφαίοι αξιωματούχοι στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες προσπαθούν να προετοιμαστούν για την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Πολιτικοί αναλυτές και δημοσκόποι που εργάζονται για κυβερνήσεις σε όλη την ήπειρο βλέπουν όλο και περισσότερο τον Ρεπουμπλικανό πρώην πρόεδρο έτοιμο για μια από τις πιο εντυπωσιακές επιστροφές στην ιστορία, γράφει σε νέα ανάλυσή του το Politico.
Σίγουρα κανείς δεν πιστεύει ότι η υποψήφια του Δημοκρατικού Κόμματος, η αντιπρόεδρος Κάμαλα Χάρις, δεν έχει επίσης καλές πιθανότητες να εκλεγεί. Μια νίκη του Τραμπ, όμως, θα προκαλούσε τσουνάμι πανικού σε μια -σε μεγάλο βαθμό- ακυβέρνητη ήπειρο που ήδη πασχίζει να διαχειριστεί τους δύο πολέμους στην περιφέρειά της, όπως επισημαίνεται στην ανάλυση.
Μπορεί η Ευρωπαϊκή Ένωση να έχει ήδη επιβιώσει από μια προεδρία Τραμπ -ορισμένοι ηγέτες θα υποστήριζαν μάλιστα ότι αναδείχθηκε ισχυρότερη εξαιτίας της-, στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, όμως, διαμορφώνεται μια ανησυχία ότι η επιστροφή του θα ενθάρρυνε τον ρώσο πρόεδρο, Βλαντίμιρ Πούτιν, πυροδοτώντας ενδεχομένως έναν καταστροφικό εμπορικό πόλεμο, ενώ θα αναζωπύρωνε τις πολιτικές διαιρέσεις σε ολόκληρη την ήπειρο.
Η Ευρώπη είναι ιδιαίτερα αδύναμη αυτή τη στιγμή, με μια παραπαίουσα οικονομία, ενώ και ο Τραμπ θα μπορούσε να είναι διαφορετικός, διατηρώντας μια υπεροπτική στάση στις συνόδους κορυφής του ΝΑΤΟ και στις διεθνείς συγκεντρώσεις, σε σχέση με τη στάση που είχε την περίοδο 2016-2020, τονίζει το Politico.
«Μια δεύτερη θητεία Τραμπ θα ήταν διαφορετική», αναφέρει ο Leslie Vinjamuri, διευθυντής του προγράμματος για τις ΗΠΑ και την Αμερική σε βρετανικό think tank. «Ξέρει πλέον ποιοι αισθάνεται ότι τον έχουν αδικήσει τόσο στη διεθνή σκηνή όσο και στο εσωτερικό και έχει εργαστεί με την ομάδα του για κάποια σχέδια για το πώς θα τους “χτυπήσει”».
Ο ρόλος Πούτιν
Μετά την πρώτη εκλογή του Τραμπ το 2016, οι ευρωπαίοι ηγέτες ήξεραν πως ό,τι κι αν συνέβαινε στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, η ήπειρος ήταν μια νησίδα σταθερότητας, ασφαλής υπό την καθοδήγηση της ισχυρής γερμανίδας καγκελαρίου, Άνγκελα Μέρκελ. Αυτή τη φορά, η ευρωπαϊκή ηγεσία είναι σε μεγάλο βαθμό απούσα. Ο διάδοχος της Μέρκελ, Όλαφ Σολτς, μετά βίας κρατάει ενωμένο τον συνασπισμό του, ενώ ο γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, έχει χάσει τη δύναμή του από μια ενθαρρυμένη ακροδεξιά, αναφέρει το δημοσίευμα.
Εντωμεταξύ, η περιοχή γύρω από την Ευρώπη φλέγεται. Οι πόλεμοι στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή εξαντλούν τους δυτικούς στρατιωτικούς και οικονομικούς πόρους. Χωρίς συνεχή υποστήριξη από την Ουάσινγκτον, υπάρχουν σοβαρά ερωτήματα σχετικά με το πόσο ακόμη θα μπορέσει η Ουκρανία να αντισταθεί στις δυνάμεις του Πούτιν.
Στο Λονδίνο, η νέα κυβέρνηση του Κιρ Στράμερ ανησυχεί ότι ο Τραμπ θα τραβήξει το χαλί κάτω από τα πόδια του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, κόβοντας τη στρατιωτική βοήθεια προς το Κίεβο ή εξαρτώντας την από άμεσες ειρηνευτικές συνομιλίες που θα παραχωρούσαν εδάφη στη Μόσχα.
Η υπόσχεση του Τραμπ να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία εντός 24 ωρών από την ανάληψη της εξουσίας αντιμετωπίζεται με ανάλογη σοβαρότητα και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. «Η βοήθεια θα μπορούσε να σταματήσει εν μία νυκτί», δήλωσε ευρωπαίος διπλωμάτης.
«Ο Πούτιν θα θέλει να το εκμεταλλευτεί και να πει ότι παίρνω το Ντονμπάς, την Κριμαία και μετά θα πάρω τον χρόνο μου πριν την επόμενη φορά». Αυτή η «επόμενη φορά», θα μπορούσε να είναι μια ρωσική επίθεση σε κάποια χώρα όπως η Εσθονία, η Λιθουανία ή η Λετονία -όλα μέλη της ΕΕ και του ΝΑΤΟ-, καθώς ο Πούτιν προσπαθεί να δοκιμάσει την ήδη χλιαρή δέσμευση του Τραμπ στο ΝΑΤΟ και τις διατάξεις περί αμοιβαίας άμυνας της στρατιωτικής συμμαχίας.
Η Γαλλία υπό τον φόβο μιας κυβέρνησης Τραμπ παροτρύνει άλλες ευρωπαϊκές χώρες να ενισχύσουν τις στρατιωτικές τους ικανότητες. «Δεν μπορούμε να αφήσουμε τους ψηφοφόρους στο Ουισκόνσιν να αποφασίσουν για την ευρωπαϊκή ασφάλεια», δήλωσε στο Politico ο υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Γαλλίας, Μπέντζαμιν Χαντάντ.
Το πρόβλημα είναι ότι οι Ευρωπαίοι -συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας- προβάλλουν το επιχείρημα της ενίσχυσης του στρατού τους τα τελευταία δύο χρόνια. Και όμως, εκτός από την Πολωνία, λίγοι το έχουν κάνει πράξη.
Φόβοι για εμπορικό πόλεμο
Μια δεύτερη ευρωπαϊκή ανησυχία είναι ότι ο Τραμπ θα αναζωπυρώσει έναν διατλαντικό εμπορικό πόλεμο. Έχει απειλήσει να επιβάλει δασμούς 10% έως 20% σε όλες τις εισαγωγές στις ΗΠΑ για να φέρει πίσω στην πατρίδα του τις θέσεις εργασίας στη μεταποίηση. Την περασμένη εβδομάδα, ο Τραμπ αποκάλεσε την ΕΕ «μίνι Κίνα».
Ο Τραμπ έχει προτείνει δασμούς 100% σε όλα τα εισαγόμενα οχήματα, κάτι που θα ήταν καταστροφικό για τις χώρες με σημαντικές αυτοκινητοβιομηχανίες. Η γερμανική οικονομία, για παράδειγμα, η οποία ήδη δυσκολεύεται, θα υποστεί πλήγμα -0,23% στο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν ως αποτέλεσμα της εμπορικής πολιτικής του Τραμπ, σύμφωνα με μελέτη που δημοσίευσε το London School of Economics (LSE).
«Αυτοί οι δασμοί θα επηρεάσουν την αμερικανική οικονομία, όχι μόνο τον κινεζικό και τον ευρωπαϊκό τομέα, οπότε το να [προχωρήσει] ο Ντόναλντ Τραμπ σε αυτές τις πολιτικές, αν εκλεγεί, θα ήταν τρομερό για τις οικονομίες όλου του κόσμου», δήλωσε ο συγγραφέας της μελέτης Aurélien Saussay, του LSE.
Ο ανταγωνισμός που προκαλεί ένας εμπορικός πόλεμος δεν θα έχει μόνο οικονομικό αντίκτυπο. Όσον αφορά την ασφάλεια, το Λονδίνο είναι παραδοσιακά ένας από τους στενότερους συμμάχους της Ουάσινγκτον. Αλλά οι πολιτικές εντάσεις είναι ήδη εμφανείς. Οι σχέσεις μεταξύ του Τραμπ και της νέας κεντροαριστερής κυβέρνησης του Στάρμερ βρίσκονται ήδη σε δύσκολη θέση.
Το ιστορικό του Τραμπ στη Μέση Ανατολή είναι άλλος ένας λόγος για να ανησυχούν οι Ευρωπαίοι. Στην πρώτη του θητεία, κατέρριψε την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν, την οποία υποστήριζαν η Γερμανία, η Γαλλία, η ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο.
«Σε πιθανή δεύτερη θητεία του Τραμπ θα επιστρέψει η πολιτική της “μέγιστης πίεσης” στο Ιράν, η οποία θα μπορούσε να περιλαμβάνει το ενδεχόμενο άμεσων χτυπημάτων στο Ιράν και στοχευμένων δολοφονιών», σύμφωνα με ανάλυση του Ινστιτούτου Μελετών Ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. «Ο κίνδυνος μιας άμεσης σύγκρουσης μεταξύ Ουάσινγκτον και Τεχεράνης θα αυξανόταν».
Ευρωπαϊκές διαιρέσεις
Ταυτόχρονα, ανησυχεί και η πίεση που θα ασκούσε μια δεύτερη προεδρία Τραμπ στην ίδια την Ευρώπη. Στις ΗΠΑ, ο Τραμπ είναι ο πιο διχαστικός πολιτικός της εποχής. Διχάζει επίσης τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, ως ένας παράγοντας που θα καταστήσει ακόμη πιο δύσκολο για τους αξιωματούχους των Βρυξελλών τον συντονισμό οποιασδήποτε αντίδρασης σε επίπεδο ΕΕ για το εμπόριο ή την ασφάλεια.
Οι ηγέτες του Λονδίνου, του Βερολίνου και του Παρισιού μπορεί να δυσαρεστηθούν από μια νίκη του Τραμπ. Ωστόσο, οι αυταρχικοί και οι σκληροί δεξιοί ηγέτες της Ευρώπης, όπως ο ούγγρος πρωθυπουργός, Βίκτορ Όρμπαν και η Ιταλίδα, Τζόρτζια Μελόνι, θα τη δουν ως δικαίωση των θέσεών τους, σχολιάζει το Politico.
