Ο αποκλειστικός θηλασμός αποτελεί τον ιδανικό τρόπο σίτισης του νεογνού έως την ηλικία των 6 μηνών, εξασφαλίζοντας την επιβίωση και την ανάπτυξή του.

Οι μεγάλες εκστρατείες της τελευταίας 20ετίας για την προαγωγή του μητρικού θηλασμού έως τα 2 έτη, στηρίζονται στις θετικές επιπτώσεις που έχει στην υγεία τόσο του βρέφους, όσο και της μητέρας. Τα οφέλη είναι και για τους δύο διατροφικά, ανοσολογικά και ψυχολογικά και εκτείνονται σε οικονομικά και περιβαλλοντικά.

Με ποιον τρόπο όμως θα καταφέρει μια μητέρα να ξεκινήσει και να εδραιώσει το θηλασμό, προκειμένου να εξασφαλίσει την επιτυχία του;

Ο πιο σημαντικός παράγοντας για τον επιτυχημένο θηλασμό είναι να θέλει η μητέρα να θηλάσει. Αν η έγκυος γυναίκα πειστεί ότι πρέπει να θηλάσει, τότε θα θηλάσει, ξεπερνώντας τις όποιες δυσκολίες αντιμετωπίσει.

Σπάνια μία μητέρα, ανεξαρτήτως φυσιολογικού τοκετού ή καισαρικής, δεν έχει γάλα και δεν μπορεί να θηλάσει. Άλλωστε, αυτό συνήθως ακούγεται στο δυτικό κόσμο, όπου υπάρχει και η εναλλακτική του έτοιμου γάλακτος σκόνης, αντίθετα με τις υπόλοιπες χώρες, όπου σχεδόν όλες οι γυναίκες θηλάζουν αποκλειστικά.

Ας δούμε ποια είναι τα βασικότερα βήματα για έναν επιτυχημένο θηλασμό σε τελειόμηνα υγιή νεογνά:

Το νεογνό, μέσα στην πρώτη ώρα από τη γέννησή του -το ιδανικό μόλις γεννηθεί- πρέπει να τοποθετηθεί στο στήθος της μητέρας, όπως συστήνει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ). Με αυτόν τον τρόπο, οι θηλαστικές κινήσεις διεγείρουν την έκκριση της ωκυτοκίνης και της προλακτίνης, προκειμένου να ενεργοποιηθεί η παραγωγή γάλακτος. Η παραπάνω διεργασία, απαιτεί περίπου δύο εικοσιτετράωρα.

Το γάλα «κατεβαίνει» και γεμίζει τον μαστό το τρίτο εικοσιτετράωρο από τη γέννηση, οπότε και αρχίζει να βαραίνει και να αλλάζει η σύσταση του περιεχομένου του. Από το πρωτόγαλα, που είναι υποκίτρινο και ορώδες, γίνεται σταδιακά υπόλευκο και λεπτόρρευστο.

Τα πρώτα εικοσιτετράωρα μέχρι να κατέβει το γάλα, το βρέφος πρέπει να τοποθετείται στο στήθος κάθε φορά που το ζητάει. Αυτό μπορεί να είναι και κάθε μία ώρα. Είναι πολύ σημαντικό να μην δοθεί μπουκάλι μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα και η μητέρα να έχει υπομονή, παρόλο που αυτές τις ώρες είναι πολύ κουρασμένη και έχει ανάγκη από ύπνο.

Μόνο έτσι θα εδραιωθεί ο θηλασμός, γιατί το στήθος παράγει γάλα, ανάλογα με τη ζήτηση. Αν κάποιο από τα πρώτα γεύματα χαθεί, λόγω υποκατάστατου, τότε θα αρχίσει ένας φαύλος κύκλος: μειώνεται η παραγωγή γάλακτος από το στήθος, με αποτέλεσμα το παιδί να μην χορταίνει σε επόμενους θηλασμούς και να χρειάζεται εκ νέου έτοιμο γάλα, με συνέπεια να σταματήσει σταδιακά το γάλα και ο θηλασμός.

Στα πρώτα εικοσιτετράωρα, το βρέφος έχει αποθέματα από την ενδομήτριο ζωή, που του καλύπτουν τις ενεργειακές του ανάγκες. Επιπλέον, το στομάχι του είναι πολύ μικρό, με χωρητικότητα μόλις 5-7mL, που αυξάνεται με τις μέρες, με αποτέλεσμα να του αρκεί η μικρή ποσότητα από το πρωτόγαλα του στήθους.

Οι μητέρες δεν πρέπει να ανησυχούν ότι το βρέφος θα πεινάσει και άρα να βιάζονται να του δώσουν μπουκάλι, όπως θα τις συμβουλεύσουν πολλοί, π.χ. μαίες, συγγενείς, ακόμα και γιατροί. Η φύση έχει προνοήσει. Ο αποκλειστικός θηλασμός είναι βασική προϋπόθεση για να εδραιωθεί ο θηλασμός.

Τα γραμμάρια του βρέφους, που θα χαθούν μέσα στα τρία πρώτα εικοσιτετράωρα είναι απόλυτα φυσιολογικό και υπό ιατρική παρακολούθηση δε θα πρέπει να ανησυχούν τους γονείς.

Το βρέφος πρέπει να τοποθετηθεί σωστά στο στήθος, έτσι ώστε να πιάσει τη θηλή και να θηλάζει αποτελεσματικά. Στην αρχή, ο θηλασμός γίνεται συνήθως στο κάθε στήθος για λίγα λεπτά και καθώς περνάνε τα εικοσιτετράωρα αυξάνεται η διάρκεια θηλασμού, μέχρι περίπου στα είκοσι λεπτά. Όταν εδραιωθεί ο θηλασμός, η διαδικασία αυτή γίνεται γρηγορότερα και ευκολότερα.

Η μητέρα και το βρέφος πρέπει να έχουν σωστή και άνετη θέση, κατά τη διάρκεια του θηλασμού, προκειμένου να αποτελεί ευχάριστη εμπειρία και για τους δύο. Επίσης πρέπει να εξασφαλιστεί, ότι το βρέφος πιάνει σωστά τη θηλή, προκειμένου να μην την τραυματίσει, αλλά και να πίνει επαρκές γάλα. Στο τέλος κάθε γεύματος η μητέρα περιμένει το βρέφος να «ρευτεί».

Τα πρώτα εικοσιτετράωρα, η μητέρα χρειάζεται υποστήριξη και σωστές συμβουλές από το περιβάλλον της, προκειμένου να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες που θα της παρουσιαστούν, όπως π.χ. πόνος στις θηλές, πρησμένο, ζεστό και σκληρό στήθος, λάθος τοποθέτηση του βρέφους, ίκτερος, κ.ά. Αυτή τη βοήθεια συνήθως την παρέχουν οι μαίες και κάποιοι γιατροί που υποστηρίζουν τον μητρικό θηλασμό. Υπάρχουν μάλιστα οι σύμβουλοι θηλασμού, που είναι ειδικά εκπαιδευμένες μαίες, καθώς και μαιευτήρια που έχουν υιοθετήσει τα 10 βήματα της UNICEF για Νοσοκομεία Φιλικά προς τα Βρέφη.

Ο ΠΟΥ προτείνει να μην χρησιμοποιούνται πιπίλες, μπιμπερό ή οτιδήποτε άλλο μπορεί να απομακρύνει το παιδί από το στήθος, μέχρι τουλάχιστον να εδραιωθεί ο θηλασμός.

Είναι πολύ σημαντικό να τηρούνται κανόνες υγιεινής στην περιοχή του μαστού, όπως καθαρά χέρια και εσώρουχα, ενώ το γάλα από μόνο του βρίσκεται σε άσηπτες συνθήκες.

Η μητέρα θα πρέπει να συνεχίσει την ισορροπημένη και υγιεινή διατροφή που ακολουθούσε και κατά την εγκυμοσύνη, γιατί όλες οι ουσίες που προσλαμβάνει περνάνε στο μητρικό γάλα. Δεν χρειάζεται να προσέξει ή να αποφύγει κάτι ιδιαίτερο, πέρα από το αλκοόλ.

Επίσης θα πρέπει να εξασφαλίσει την επαρκή πρόσληψη υγρών, με τη μορφή κυρίως νερού, γάλακτος, σούπας και χυμών, για να καλύπτει τόσο τις δικές της ανάγκες, όσο και του μωρού της. Επιπλέον, θα πρέπει να προσπαθήσει να έχει ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο με ήπια τακτική φυσική δραστηριότητα, γιατί ο θηλασμός ανοίγει την όρεξη και δεν θα μπορέσει να χάσει τα κιλά της εγκυμοσύνης της.

Κάθε έγκυος πρέπει να ενημερώνεται για τα οφέλη και τις δυσκολίες του μητρικού θηλασμού, προκειμένου να ωριμάσει η σκέψη στο μυαλό της, καθ’ όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ότι ο αποκλειστικός μητρικός θηλασμός είναι η καλύτερη επιλογή σίτισης για το παιδί της. Με αυτόν τον τρόπο, όταν γεννήσει και έλθει η ώρα για θηλασμό θα είναι πια αποφασισμένη.

Πηγή: mednutrition.gr