Η Ελληνίδα επιστήμονας που καινοτομεί και φτάνει… στο διάστημα

Μια Ελληνίδα επιστήμονας, δρ. Μαριάνθη Φραγκοπούλου, έπειτα από πολυετή ερευνητική δραστηριότητα, κατάφερε να μετατρέψει την ιδέα να δημιουργήσει ένα καινοτόμο σύστημα για τη μέτρηση της ακτινοβολίας στο διάστημα, σε κάτι «χειροπιαστό», τη νεοφυή εταιρεία Herado. Η οποία, μετά από πολύ αυστηρές και δύσκολες διαδικασίες, επιλέχθηκε να συμμετάσχει στην πρώτη αποστολή του Orion, του καινούργιου διαστημόπλοιου της NASA στη Σελήνη, αποδεικνύοντας στην πράξη ότι η Ελλάδα που καινοτομεί καταφέρνει όχι μόνο να επιβιώσει αλλά να αναδειχθεί και σε διεθνή ορίζοντα.

Βεβαίως, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Το κενό που υπάρχει στη χώρα μας στο πεδίο της μετάβασης από την έρευνα στην επιχειρηματικότητα είναι τεράστιο, όπως αναφέρει στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η ίδια η επιστήμονας, η οποία τονίζει: «Εάν δεν είχαμε την τύχη να ενταχθούμε στο πρόγραμμα Νεανικής Καινοτόμου Επιχειρηματικότητας “egg – enter•grοw•go” της Eurobank, η ιδέα που “γεννήθηκε” από το επιστημονικό μου ενδιαφέρον και την έρευνα, μπορεί να είχε καθυστερήσει ιδιαίτερα να γίνει πράξη. Ίσως, μάλιστα, να μην είχε γίνει και ποτέ…».

Για να προσθέσει στη συνέχεια ότι μέσα από το πρόγραμμα, «την καθοδήγηση από τους ειδικούς, τη δικτύωση εντός και εκτός Ελλάδος που μας προσέφερε, τις ευκαιρίες να αναζητήσουμε χρηματοδότηση, και όλη γενικότερα την υποδομή που διαθέτει, μπορέσαμε και “οργανώσαμε” την ιδέα, τη μετουσιώσαμε σε μια εφαρμογή, μεταφέροντας την τεχνογνωσία του διαστήματος σε επίγειες εφαρμογές».

Η υπερηφάνεια της πυρηνικής φυσικού είναι δικαιολογημένη, καθώς η Herado αποτελεί την πρώτη και μοναδική ελληνική ομάδα που έχει ήδη εξασφαλίσει τη συμμετοχή της στην πρώτη αποστολή του Orion, του καινούργιου διαστημόπλοιου της NASA στη Σελήνη, με την εφαρμογή της που έχει ως στόχο την προστασία των αστροναυτών από τις ακτινοβολίες.

Στη μη επανδρωμένη αποστολή που προγραμματίζεται για τις αρχές του 2020, όπως ανέφερε η κ. Φραγκοπούλου, θα συμμετέχουν τρία συστήματα: της NASA, του DLR (Διαστημικός Οργανισμός Γερμανίας) και της ελληνικής Herado. Στο διαστημόπλοιο θα βρίσκονται δύο ανθρώπινα ομοιώματα, το ένα με γιλέκο θωράκισης και το άλλο χωρίς, ώστε να μετρηθεί η ακτινοβολία που θα δέχεται το κάθε «ανθρώπινο όργανο».

Τα αποτελέσματα των συγκεκριμένων μετρήσεων ακτινοβολίας από την πρώτη αποστολή θα χρησιμοποιηθούν για την επόμενη επανδρωμένη αποστολή της NASA, πιθανότατα μετά από δύο χρόνια. Το πρόγραμμα Orion είναι  τριακονταετές και στόχο έχει τη μελέτη του βαθύτερου διαστήματος.

Στα πλάνα για τα επόμενα 15 χρόνια είναι η ανθρώπινη εξερεύνηση της Σελήνης και κατόπιν για αλλά 15 χρόνια η ανθρώπινη εξερεύνηση του Άρη. «Είναι το πιο μεγαλεπήβολο σχέδιο της NASA των τελευταίων ετών και η συμμετοχή μας, ήδη, από την πρώτη αποστολή προδιαγράφει τη συνέχεια της Herado και της Ελλάδας στον τομέα του διαστήματος για τα επόμενα 30 χρόνια», εκτιμά η κ. Φραγκοπούλου.

Επίσης, σημείωσε πως το νέο διαστημόπλοιο, που κατασκευάστηκε σε συνεργασία με την Lockheed Martin, πρόκειται στο μέλλον να ταξιδέψει μακρύτερα από οποιοδήποτε άλλο σκάφος που μπορεί να μεταφέρει ανθρώπινη ύπαρξη στο διάστημα. Τα προγράμματα για τη μέτρηση των ακτινοβολιών, που αποτελούν βασικό στοιχείο επιτυχίας των αποστολών, εγκρίνονται με πολύ αυστηρά κριτήρια πιστοποίησης, γεγονός που δείχνει το μέγεθος της επιτυχίας για την Ελλάδα, το ότι εγκρίθηκε, δηλαδή, το πρόγραμμα της Ελληνίδας ερευνήτριας τη στιγμή που δεν έλαβαν έγκριση προγράμματα πολύ ισχυρών κρατών στο χώρο του διαστήματος, όπως του Καναδά, της Ρωσίας, της Ιαπωνίας κ.ά.

Οι εφαρμογές θα περάσουν από το διάστημα… στη Γη

Διαβάζοντας το πλούσιο βιογραφικό της κ. Φραγκοπούλου διαπιστώνει κανείς ότι τις βάσεις τις πήρε στην Ελλάδα: απόφοιτη του τμήματος Φυσικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με διάκριση και διδακτορικό δίπλωμα (Δοσιμετρία νετρονίων σε πηγές Θρυμματισμού) με άριστα. Ακολούθησαν υποτροφίες, βραβεία και διδακτική εμπειρία στην Ελλάδα, και μετά εξωτερικό, όπου αναπτύσσει ένα σημαντικό ερευνητικό έργο, συμμετέχοντας ως ερευνήτρια σε σειρά πειραμάτων σε μεγάλα ερευνητικά κέντρα του εξωτερικού (Los Alamos National Laboratory USA, Himac Japan, PTB Germany κ.ά.). Από το 2009 συνεργάζεται με τα μεγαλύτερα ονόματα στο χώρο της προστασίας των αστροναυτών από τις ακτινοβολίες, συμμετέχοντας σε αποστολές συστημάτων σε δορυφόρους (FOTON, BION, κ.ά.) και στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό ISS.

Για τις εφαρμογές που μπορεί να έχει η συγκεκριμένη εφαρμογή στη Γη και αν η Herado θα ασχοληθεί με αυτές, απάντησε: «Είναι πολλές και ιδιαίτερα σημαντικές και φυσικά και θα ασχοληθούμε. Στην ιατρική οι εφαρμογές μπορεί να είναι πολλές. Σε νοσοκομεία και σε ιδιωτικά κέντρα, η μέτρηση της ακτινοβολίας είναι ένα σημαντικό ζήτημα, στην αεροπορία όσο αφορά τα πληρώματα, στο στρατό, στα τελωνεία, στα cargo, στις πρεσβείες, στα ερευνητικά κέντρα, προστασία υψηλών προσώπων κ.λπ.».

Για να προσθέσει επί του θέματος: «Στόχος της Herado, πέραν από το ερευνητικό πεδίο, είναι να επεκταθεί. Η προοπτική είναι να μεγαλώσουμε, να δημιουργήσουμε σε πρώτη φάση -σε μεσοπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα- τουλάχιστον 40 νέες θέσεις εργασίας. Αυτό είναι και το κέρδος για την ελληνική οικονομία, που σε τελική ανάλυση προσφέρουν οι νεοφυείς επιχειρήσεις. Να κρατάνε τους νέους στην Ελλάδα».

«Έχουμε κι άλλες καινοτόμες ιδέες που φιλοδοξούμε να κάνουμε πράξη, όπως είναι και η ίδρυση του Herado Radioprotection Institute όπου θα έχει ως σκοπό να μεταφέρει τη γνώση και την εμπειρία από τις ακτινοβολίες στη ραδιοπροστασία, καθώς και να γεφυρώσει τους νέους επιστήμονες με όλους τους μεγάλους διεθνείς οργανισμούς», επισήμανε.

Όσον αφορά τη χρηματοδότηση των επιχειρηματικών σχεδίων, επισήμανε: «Βρισκόμαστε στην τελική φάση συζητήσεων. Σύντομα θα υπάρξουν ανακοινώσεις», είπε, για να δηλώσει ότι η χρηματοδότηση είναι ουσιώδους σημασίας, αλλά κρύβει ένα μυστικό: «Με τον άνθρωπο που θα συνεργαστείς χρηματοδοτικά, πέρα από τα κεφάλαια που θα διαθέσει, θα πρέπει να σε συνδέει ένα κοινό όραμα που θα σε οδηγήσει στην επιτυχία, να μην είναι δηλαδή μια απρόσωπη σχέση».

Διεθνείς προσωπικότητες από τον τομέα του διαστήματος στην Αθήνα

Μια ακόμη σημαντική είδηση για την Ελλάδα, είναι ότι στις αρχές Σεπτεμβρίου του 2019, σύμφωνα με την δρ, Φραγκοπούλου, θα πραγματοποιηθεί, για πρώτη φορά στη χώρα, το 24ο Διεθνές Συνέδριο «WRMISS Workshop on Radiation Monitoring on International Space Statio», που γίνεται υπό την αιγίδα του Ελληνικού Διαστημικού Οργανισμού.

Περισσότερες από 150 διεθνείς προσωπικότητες της επιστημονικής και ερευνητικής κοινότητας του τομέα του διαστήματος, αλλά και αστροναύτες, με πρωτοβουλία της κ. Φραγκοπούλου, θα βρεθούν το φθινόπωρο στην ελληνική πρωτεύουσα, για να συζητήσουν τις τελευταίες εξελίξεις στον τομέα της ακτινοπροστασίας. Με την ευκαιρία αυτή, θα διοργανωθεί ανοικτή συνέντευξη Τύπου και άλλες εκδηλώσεις.

«Μια εξαιρετικά σημαντική διοργάνωση όπου για πρώτη φορά θα βρεθούν στην Αθήνα όλα τα μεγάλα μυαλά και ονόματα που έχουν διαπρέψει σ’ αυτό το χώρο. Αποτελεί μια ουσιαστική ευκαιρία για τη χώρα μας να προβληθεί προς τα έξω σε επιστημονικά πεδία που δεν είναι γνωστά και, το σημαντικότερο, να κινήσει το ενδιαφέρον της νέας γενιάς», επισήμανε η κ. Φραγκοπούλου, η οποία θεωρεί πως η γενιά της χαρακτηρίζεται από υπομονή, επιμονή, σκληρή μελέτη και έρευνα αλλά και αισιοδοξία.

Διαθέτει, δηλαδή, όλα τα χαρακτηριστικά και τις προδιαγραφές, ώστε να μετατρέψει πολλές ακόμη καινοτόμες ιδέες σε επιχειρήσεις, προβάλλοντας τα εθνικά χρώματα αλλά και το αξιόλογο ανθρώπινο δυναμικό που επιμένει να δημιουργεί χωρίς να εγκαταλείψει τη χώρα.

(Η φωτογραφία της Φραγκοπούλου είναι από το ΑΠΕ-ΜΠΕ)