Δεν ήταν πάντα γεμάτη αυτοκίνητα η Αθήνα. Δεν υπήρχε το κομφούζιο στους δρόμους. Για να ακριβολογούμε δεν υπήρχαν καν δρόμοι. Σταδιακά άρχισε να μετατρέπεται σε κάτι που θυμίζει «κόλαση».

Στο μεσοδιάστημα αυτής της μετατροπής, ωστόσο, διαδραματίστηκαν διάφορες ωραίες ιστορίες που όταν τις ακούει κάποιος σήμερα μοιάζουν με ανέκδοτο που κάνει όλη την παρέα να γελάει μέχρι δακρύων.

Για να είμαστε τίμιοι, ωστόσο, τέτοιες ιστορίες δεν αφορούν μόνο την φτωχή πλην τίμια Ελλαδίτσα. Και στο εξωτερικό -που υποτίθεται πως πάντα ήταν πιο προχωρημένοι- τα ίδια και ίσως χειρότερα γίνονταν.

Το βρετανικό όριο ταχύτητας των 3 χιλιομέτρων την ώρα

Για παράδειγμα στην Αγγλία το 1896, το όριο ταχύτητας εντός των πόλεων ήταν 3 χιλιόμετρα την ώρα και εκτός στα 6 χιλιόμετρα την ώρα. Λογικά αυτόν τον κανόνα θα τον σκαρφίστηκε κάποιος που μισούσε τα αυτοκίνητα δεδομένου πως περπατώντας πας πιο γρήγορα από αυτά τα όρια.

Αλλά δεν έφτανε μόνο αυτό.

Οι… εγκέφαλοι που έβγαζαν αυτούς τους νόμους σκέφτηκαν και κάτι άλλο. Πιο σατανικό. Μπροστά από το όχημα υπήρχε ένας πεζός που κρατούσε μια κόκκινη σημαία ο οποίος περπατούσε (τι λέγαμε πριν; ) μπροστά από το όχημα και όταν έβλεπε πεζούς κουνούσε τη σημαία του για να προειδοποιήσει τους πεζούς πως έρχεται το αυτοκίνητο και πως θα πρέπει να είναι προσεκτικοί! Θυμίζει λίγο το ανέκδοτο με τις δύο χελώνες που τράκαραν αλλά δεν μπορούσαν να περιγράψουν τις συνθήκες του ατυχήματος διότι «έγιναν όλα τόσο γρήγορα». Ας είναι…

Το θέμα μας είναι άλλο.

Εκείνη την εποχή στη Βρετανία, λοιπόν, είχαν θεσπιστεί αυτά τα όρια ταχύτητας. Ο πρώτος που την «πάτησε» ήταν ο  έμπορος και κατασκευαστής ατμοκίνητων οχημάτων Γουόλτερ Άρνολντ ο οποίος κινούνταν στην περιοχή του Πάντοκ Γουντ στο Κεντ με την εξωφρενική ταχύτητα των 12 χιλιομέτρων την ώρα! Σα να μην έφτανε αυτό, μάλιστα, ο ασυνείδητος οδηγός δεν είχε και σημαιοφόρο για να ειδοποιεί τους πεζούς.

Η δράση του Άρνολντ, ωστόσο, σταμάτησε όταν το είδε ένας ευσυνείδητος αστυνομικός ο οποίος δεν δίστασε να τον καταδιώξει με το ποδήλατό του σε μια απόσταση 5 χιλιομέτρων μέχρι να τον σταματήσει. Τελικά, ο Άρνολντ κατηγορήθηκε για παράβαση του ορίου ταχύτητας και πλήρωσε πρόστιμο 1 σελίνι (περίπου 5 λίρες σήμερα).

Βάζοντας βενζίνη από τα φαρμακεία

Με τον παραπάνω τρόπο ο… αδίστακτος Γουόλτερ Άρνολντ έγινε, τον Ιανουάριο του 1896, ο πρώτος οδηγός στην ιστορία που δέχθηκε κλήση για υπερβολική ταχύτητα.

Σε ότι αφορά την Ελλάδα, το πρώτο αυτοκίνητο έφτασε εδώ ένα χρόνο μετά από εκείνη την ιστορική κλήση που «έφαγε» ο Άρνολντ. Το 1897, λοιπόν, φτάνει στην Αθήνα ένα «Γκάρντνερ» 14 θέσεων που δεν περνούσε απαρατήρητο. Όχι από την ομορφιά ή από το σπάνιο θέαμα αλλά από τον απίστευτο θόρυβο που έκανε. Λειτουργούσε σαν… ταξί και κάπως έτσι, ξεκίνησαν και οι πρώτες κόντρες με τους αμαξάδες για το ποιος θα έπαιρνε τον πελάτη. Ας το κρατήσουμε αυτό με τους αμαξάδες και ας δούμε και μερικές ακόμα περίεργες ιστορίες από εκείνη την εποχή.

Αυτό ήταν το πρώτο τροχήλατο όχημα. Το πρώτο αυτοκίνητο ήταν ένα «Peugeot» με μονοκύλινδρο κινητήρα δύο ίππων! Ο ιδιοκτήτης του το έφερε στην πρωτεύουσα, έκανε το κομμάτι του, «πούλησε μούρη», άλλα μετά από τρεις εβδομάδες αναγκάστηκε να το παρατήσει. Ο λόγος είναι εξαιρετικά απλός: Καλά το έφερε, αλλά την βλάβη ποιος την φτιάχνει; Ούτε ο ίδιος ήξερε αλλά ούτε και συνεργεία υπήρχαν τότε. Έτσι το όχημα πέρασε στην αχρηστία, τόσο γρήγορα και τόσο άδοξα.

Το 1899, ένας Αθηναίος, ο Κώστας Χρηστομάνος, έφερε στην Αθήνα ένα ακόμα αυτοκίνητο. Εντυπωσιακό. Συγκέντρωνε πάνω του όλα τα βλέμματα. Ωραιότατο αλλά με ένα μικρό θεματάκι. Δεν σταματούσε εύκολα με αποτέλεσμα κάποιες φορές οι επιβάτες να αναγκάζονται να πηδήξουν εν κινήσει. Ε, και κάποια στιγμή ο Χρηστομάνος κατάφερνε να το σταματήσει.

Είναι η εποχή που οι Αθηναίοι αγοράζουν βενζίνη από τα φαρμακεία! Βενζινάδικα δεν υπήρχαν και τα φαρμακεία πωλούσαν τη βενζίνη σαν καθαριστικό, οπότε οι λιγοστοί ιδιοκτήτες οχημάτων βολεύονταν!

Από το 1900 και έπειτα τα αυτοκίνητα άρχισαν να έρχονται με μεγαλύτερη συχνότητα στην Αθήνα για να φτάσουν το 1907 να κυκλοφορούν επτά, με αποτέλεσμα να προκληθεί και το πρώτο τροχαίο το οποίο, μάλιστα, ήταν και θανατηφόρο!

Κανόνες, βέβαια, άργησαν να μπουν (για την Ελλάδα μιλάμε, άλλωστε). Είναι ενδεικτικό ως οι πρώτες εξετάσεις για απόκτηση άδειας οδήγησης έγιναν μόλις στις 13 Μαρτίου 1935. Οι αρμόδιοι… αναγκάστηκαν να κάνουν κάτι τέτοιο διότι το κακό στην Αθήνα είχε παραγίνει και μόνο το 1934 είχαν προκληθεί 7.000 τροχαία με αρκετούς νεκρούς!

Ο πρώτος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας αφορούσε τα… ζώα

Αν θυμηθούμε αυτό που λέγαμε νωρίτερα για τους αμαξάδες και γυρίσουμε το χρόνο περίπου 100 χρόνια πίσω από τις πρώτες εξετάσεις θα διαπιστώσουμε πως απουσία αυτοκινήτων εκείνοι έκαναν τα… κουμάντα στους δρόμους. Ή μάλλον στους χωματόδρομους.

Τότε, όμως, και συγκεκριμένα στις 24 Ιανουαρίου του 1837, η πολιτεία αποφασίζει να βάλει κανόνες. Γίνεται πραγματικότητα ο πρώτος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας στην Ελλάδα που αφορούσε τις μετακινήσεις με ζώα, αφού αυτά τότε ήταν το μοναδικό μεταφορικό μέσο.

Το νεοσύστατο ελληνικό κράτος εκδίδει ένα διάταγμα το οποίο καθόριζε το πώς θα κινούνται τα ζώα.

Σύμφωνα με το Διάταγμα αν συναντούσες άμαξες ή έφιππους στον δρόμο να υποχωρήσεις προς τα δεξιά για να παραμείνει ο δρόμος ελεύθερος. Επίσης, όταν περνούσαν ταχυδρόμοι, όλοι έπρεπε να παραμερίσουν στα δεξιά των ταχυδρομικών αμαξών ή των ίππων.

Ολόκληρο εκείνο το ιστορικό διάταγμα έχει ως εξής: «Περί της καθ’ οδόν απαντήσεως των αμαξών, εφίππων κλπ» Ο Θ Ω Ν Ελέω Θεού Βασιλεύς της Ελλάδος Προς αποφυγήν συγκρούσεων ως εκ της καθ’ οδόν συναντήσεως των αμαξών, εφίππων κλπ. και δια να κατασταθή ούτως η διάβασις εύκολος και μάλιστα ακίνδυνος. Επί τη προτάσει της επί των Εσωτερικών Γραμματείας, απεφασίσαμεν και διατάττομεν: 1) Οσάκις επί των δημοσίων οδών είτε εντός των πόλεων, είτε επί των κατασκευασθέντων μεγάλων δρόμων του Βασιλείου μας, συναντώνται άμαξαι, έφιπποι κλπ., οφείλει έκαστος να υποχωρή εις τα δεξιά, και να μένη ούτως η δίοδος ελευθέρα απ’ αμφότερα τα διαβαίνοντα μέρη.

2) Όταν οι καθ’ οδόν απαντώμενοι ταχυδρόμοι σαλπίζουν τον της υποχωρήσεως σαλπισμόν, όλοι οι καθ’ οδόν χρεωστούν να υποχωρούν και να περνούν εις τα δεξιά των ταχυδρομικών αμαξών ή ίππων. Εις την αυτήν υποχρέωσιν υπόκεινται, όταν το ταχυδρομείον φθάνη άμαξαν τρέχουσαν έμπροσθεν εφίππους κλπ. και θέλει να περάση εμπρός. 3) Οι παραβάται τιμωρούνται με πρόστιμον πέντε δραχμών προς όφελος των Ταχυδρομικών Ταμείων. 4) Εν περιπτώσει παραβάσεως, η καταμήνυσις γίνεται από μέρους του ηνιόχου και ταχυδρόμου προς τον αρμόδιον Δήμαρχον, δια να ενεργηθή παρ’ αυτού η ανήκουσα καταδίωξις του Ειρηνοδίκου. 5) Ο επί των Εσωτερικών Γραμματεύς επιφορτίζει με την εκτέλεσιν και δημοσίευσιν του παρόντος διατάγματος, το οποίον θέλει γνωστοποιηθή και δια κήρυκος εις όσα μέρη ήθελεν είσθαι αναγκαίον»!

Tο 1875, καθιερώθηκαν οι… πινακίδες με αριθμούς κυκλοφορίας.

Τώρα αν αναρωτιέστε αν υπήρχαν τροχονόμοι, όχι δεν υπήρχαν. Υπήρχαν, όμως, οδοφύλακες, οι οποίοι φρόντιζαν για την τήρηση του νόμου και στο αριστερό μπράτσο είχαν μια ταινία που έγραφε «Βασιλικός οδοφύλαξ».

Τέλος, για να σας λύσουμε κάθε απορία, ναι… Υπήρχαν και διόδια! Η πληρωμή τους ήταν υποχρεωτική ακόμη και για τα άλογα ή τα γαϊδουράκια είτε μετέφεραν φορτία είτε ήταν ξεφόρτωτα. Tο δίτροχο ή τετράτροχο όχημα συρόμενο από ένα άλογο πλήρωνε διόδια 1,5 λεπτό, εάν εσύρετο από δύο άλογα πλήρωνε 2 λεπτά. Για κάθε επιπλέον… ίππο τα διόδια αύξαναν κατά μισό λεπτό.