Πριν από εκατό χρόνια, όταν το τηλέφωνο «εισέβαλε» στα σύγχρονα σπιτικά εκείνης της εποχής, πολλοί, πανικόβλητοι, έκρουαν τον κώδωνα του κινδύνου για τα τρομερά δεινά που θα επέφερε η νέα τεχνολογία στην ανθρώπινη κοινωνία.

Η αύξηση της σεξουαλικής επιθετικότητας και η απόλυτη καταστροφή των ανθρώπινων σχέσεων δεν ήταν παρά η αρχή του εφιάλτη, που επρόκειτο να πάρει σάρκα και οστά εξαιτίας της μικρής συσκευής.

«Ολοι περίμεναν ότι θα κατέστρεφε την κοινωνία», επισημαίνει η δρ Μέγκαν Μορένο, ειδικός στην ιατρική της εφηβικής ηλικίας στο Πανεπιστήμιο του Ουινσκόνσιν. «Οι άνδρες θα τηλεφωνούν στις γυναίκες και θα κάνουν απρεπή σχόλια, ενώ οι γυναίκες θα είναι ευάλωτες. Οι αξιοπρεπείς, πολιτισμένες συζητήσεις θα ανήκουν στο παρελθόν».

Η έλευση του τηλεφώνου γέννησε τις ίδιες ανησυχίες, που πολλοί εκφράζουν για τις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης. «Οταν γεννιέται ένα τόσο σημαντικό τεχνολογικό επίτευγμα, δεν είναι λίγοι αυτοί που πανικοβάλλονται», εξηγεί η δρ Μορένο.

Πραγματικά, οι αρχικές μελέτες που έγιναν με αντικείμενα τους διαδικτυακούς τόπους κοινωνικής δικτύωσης μοιάζουν σαν να είχαν σχεδιαστεί για να στερήσουν τον ύπνο των γονιών, σπέρνοντας τον τρόμο για μια τεχνολογική εξέλιξη που καλά καλά δεν κατανοούσαν ή καταλάβαιναν πολύ λιγότερο από τα παιδιά τους.

Φυσικά στο Διαδίκτυο ελλοχεύουν πραγματικοί κίνδυνοι, ενώ πολλοί έφηβοι είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι. Ομως, τώρα οι επιστήμονες έχουν αρχίσει να αποκρυπτογραφούν αυτήν τη νέα πραγματικότητα και να την κατανοούν περισσότερο. Μάλιστα, πολλοί ειδικοί προσεγγίζουν σήμερα τις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης ως απαραίτητο μέρος της εφηβικής ζωής, όπως ακριβώς είναι η οδήγηση.

Όπως αναφέρει η Καθημερινή, οι ερευνητές μελετούν το Facebook, το Twitter και τις άλλες ιστοσελίδες του ίδιου τύπου προσπαθώντας να εντοπίσουν τα προβλήματα, να αφουγκραστούν τις κραυγές για βοήθεια και να δώσουν πληροφορίες και στήριξη σε όποιον την έχει ανάγκη.

Ο δρ Ριτς, που παρακολουθεί πολλούς εφήβους να προσπαθούν να αντιμετωπίσουν προβλήματα που έχουν σχέση με το Διαδίκτυο, πιστεύει ότι είναι απολύτως απαραίτητο να αποφύγουμε τις γενικεύσεις και τη δαιμονοποίηση του Ιντερνετ.

«Γιατί να μη δούμε την κοινωνική δικτύωση σαν κάτι ουδέτερο, κάτι που δεν είναι ούτε καλό ούτε κακό. Ο τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιούμε τα εργαλεία που διαθέτουμε καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο αυτά επηρεάζουν τόσο εμάς όσο και τους γύρω μας», επισημαίνει .

Στην αρχική της έρευνα, η δρ Μορένο μελέτησε εφήβους που επεδείκνυαν επικίνδυνες συμπεριφορές στο MySpace. Αντικείμενο της μελέτης ήταν παιδιά που αναρτούσαν φωτογραφίες ή δηλώσεις για την επισφαλή σεξουαλική δραστηριότητα στην οποία επιδίδονταν ή την κατάχρηση εθιστικών ουσιών. Στους εφήβους αυτούς απεστάλησαν ηλεκτρονικές επιστολές με τις οποίες οι ερευνητές τούς ζητούσαν είτε να αλλάξουν το περιεχόμενο του προφίλ τους ή να περιορίσουν την πρόσβαση σε αυτό. Τα κορίτσια απαντούσαν καταφατικά στο αίτημα των ερευνητών περισσότερο από τα αγόρια, ενώ το περιεχόμενο που είχε σχέση με το σεξ αφαιρούνταν πιο εύκολα από ό,τι αυτό που είχε να κάνει με την κατανάλωση αλκοόλ.

Η τελευταία της μελέτη, ωστόσο, είναι διαφορετική. Αυτή τη φορά προσεγγίζει τις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης ως ένα ανοιχτό παράθυρο, ως μια ευκαιρία κατανόησης και βελτίωσης της σωματικής και της ψυχικής υγείας. Σε έρευνα που πραγματοποίησε σχετικά με τους τρόπους που οι φοιτητές κολεγίου περιγράφουν τη λύπη που νιώθουν στις αναρτήσεις τους στο Facebook, φάνηκε ότι χρησιμοποιούσαν εκφράσεις οι οποίες συνδέονταν με την κατάθλιψη που ένιωθαν άλλοι φοιτητές οι οποίοι είχαν υποβληθεί στα σχετικά διαγνωστικά τεστ.

Καθώς η πρώτη χρονιά της φοιτητικής ζωής στο κολέγιο θεωρείται επικίνδυνη για την εκδήλωση της συγκεκριμένης διαταραχής της διάθεσης, πολλοί ψυχολόγοι παρακολουθούν τα τεκταινόμενα στο Facebook προσπαθώντας να εντοπίσουν τους πιο ευάλωτους φοιτητές, επισημαίνει η δρ Μορένο. Ισως, λοιπόν, να είναι δυνατή η αναγνώριση τέτοιων «σημαδιών» μέσα από το Facebook. Και μπορεί βέβαια ο εντοπισμός των παιδιών που υποφέρουν να σώσει ζωές, αλλά, όπως παραδέχεται και η ίδια, γεννώνται πολλά θέματα προστασίας της ιδιωτικότητας του βίου.