Καθώς η απειλή μιας νέας ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία μεγάλωνε, ο Ευρωπαίος αρχηγός κράτους με τη μεγαλύτερη και βαθύτερη εμπειρία στην αντιμετώπιση του Βλαντιμίρ Πούτιν είχε τηλεφωνικές συνομιλίες και έδωσε συμβουλές στον Πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν της Γαλλίας και σε άλλους παγκόσμιους ηγέτες που αναζητούσαν απελπισμένα γνώση του «δύσκολου γείτονα στα ανατολικά».
Όπως γράφει στους New York Times o πολιτικός αναλυτής και διευθυντής των NYT στο γραφείο της Ρώμης που είναι υπεύθυνο για θέματα, Ιταλίας, Ελλάδας και Νότιας Ευρώπης, Τζέισον Χόρογουιτς, ο πρόεδρος της Φινλανδίας Σαούλι Νιινίστο είναι κάτι παραπάνω από ένας απλό αγγελιοφόρος. Είναι ο άνθρωπος που τον εμπιστεύονται οι ξένοι ηγέτες όσον αφορά τη Ρωσία, αλλά και αυτός που έχει μεγάλη γνώση του σημαντικού εταίρου της Δύσης, του Βλαντιμίρ Πούτιν.
«”Τι πιστεύεις για αυτό για αυτό, τι για αυτό, ή αυτό”;. Εκεί προσπαθώ να είμαι χρήσιμος», είπε ο πρόεδρος της Φινλανδίας, καθώς το τραχύ φως που λάμπει από το χιόνι και τον παγωμένο κόλπο χύνεται μέσα στην προεδρική κατοικία. «Ξέρουν ότι ξέρω τον Πούτιν», πρόσθεσε. «Και επειδή πολλές φορές η κατάσταση αντιστρέφεται ο Πούτιν μερικές φορές μου λέει: “Λοιπόν, γιατί δεν λες στους δυτικούς φίλους σου αυτό και αυτό και αυτό;”».
Ο 73χρονος κ. Νιινίστο είπε ότι ο ρόλος του δεν ήταν απλώς αυτός του σκανδιναβικού δρομέα, που μεταφέρει μηνύματα μεταξύ Ανατολής και Δύσης, αλλά του διερμηνέα των συνόρων, εξηγώντας και στις δύο πλευρές το σκεπτικό του άλλου. Η αποχώρηση από την πολιτική της Άνγκελα Μέρκελ, η οποία επί χρόνια ως καγκελάριος της Γερμανίας οδήγησε τις διαπραγματεύσεις της Ευρώπης με τον κ. Πούτιν, έχει κάνει τον ρόλο του κ. Νιινίστο, ζωτικό, παρόλο που είναι μικρότερος, ειδικότερα τώρα που τα τύμπανα του πολέμου μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας γίνονται πιο δυνατά.
«Ο Πούτιν φαίνεται αποφασισμένος, θέλει να εκμεταλλευτεί το μομέντουμ στην Ουκρανία»
Όπως γράφει ο Τζέισον Χόρογουιτς, ο κ. Νιινίστο δεν είναι αισιόδοξος. Πριν και μετά την τελευταία μακρά συνομιλία του με τον κ. Πούτιν τον περασμένο μήνα, είπε, ότι παρατήρησε μια αλλαγή στο μεντάλιτι του Ρώσου προέδρου: «Η ψυχική του κατάσταση και η αποφασιστικότητά του, είναι σαφώς διαφορετική», είπε ο κ. Νιινίστο. Πιστεύει ότι ο κ. Πούτιν ένιωθε ότι έπρεπε να εκμεταλλευτεί «το μομέντουμ και την ορμή που έχει τώρα».
Είπε ότι ήταν δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι τα πράγματα θα επέστρεφαν όπως ήταν πριν. Οι αντίπαλες πλευρές αμφισβήτησαν τη συμφωνία του Μινσκ που οι Ρώσοι επέμεναν να τηρηθεί. Οι υπόλοιπες επιλογές συνοψίζονται στο ότι η Ρωσία πιέζει την Ευρώπη και αποσπά απαιτήσεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες για το άμεσο μέλλον ή, όπως είπε, «απλά πόλεμο».
Μια τέτοια απλή ομιλία έκανε τον κ. Νιινίστο, στο πέμπτο έτος της δεύτερης εξαετούς θητείας του, εξαιρετικά δημοφιλή στη Φινλανδία. Ορισμένοι τον συγκρίνουν με τον Ούρχο Κέκονεν, ο οποίος ανέλαβε την εξουσία το 1956 και κυβέρνησε τη Φινλανδία για 25 χρόνια, κατά τη λεγόμενη περίοδο της Φινλανδοποίησης του Ψυχρού Πολέμου.
Ο κ. Νιινίστο ρίχνει τους τόνους όσον αφορά το ποσοστό 90% αποδοχής στη χώρα και απορρίπτει την «υπερβολική», όπως τη χαρακτηρίζει κουβέντα ότι είναι κάποιο είδους αυλικός του Πούτιν. «Είναι υπερβολή το ότι κατά κάποιον τρόπο γνωρίζω περισσότερα για τον Πούτιν ή τη σκέψη του», είπε. Είναι ξεκάθαρα επιφυλακτικός σχετικά με την ανατροπή μιας σχέσης που έχει καλλιεργήσει εδώ και μια δεκαετία, συμπεριλαμβανομένων πολλών συναντήσεων, αμέτρητων τηλεφωνημάτων και ενός παιχνιδιού χόκεϊ επί πάγου. Ερωτηθείς ποιος ήταν καλύτερος, απάντησε διπλωματικά, «Έπαιζα όλη μου τη ζωή».
Ωστόσο, επεσήμανε ορισμένα συγκεκριμένα οφέλη. Αφού κέρδισε την υποστήριξη της κας Μέρκελ, είπε ότι ρώτησε το 2020 εάν ο κ. Πούτιν θα άφηνε τον Ναβάνι, τον Ρώσο ηγέτη της αντιπολίτευσης που κατηγορεί Ρώσους πράκτορες ότι τον δηλητηρίασαν, να μεταφερθεί στη Γερμανία για ιατρική περίθαλψη. Το γραφείο του κ. Ναβάλνι ευχαρίστησε αργότερα τον κ. Νιινίστο.
Ο άνθρωπος που καλούν οι Ευρωπαίοι για να δουν πώς σκέφτεται ο Πούτιν
«Είναι καλός άνθρωπος για να τηλεφωνήσεις όταν θέλεις να καταλάβεις τι συμβαίνει στη βορειοανατολική γωνιά της Ευρώπης και ειδικά αν θέλεις να καταλάβεις τη σκέψη του Προέδρου Πούτιν», είπε ο Αλεξάντερ Στουμπ, πρώην πρωθυπουργός και υπουργός Εξωτερικών, ο οποίος έχει συνοδεύσει τον κ. Νιινίστο σε συναντήσεις με τον κ. Πούτιν. «Είναι εξαιρετικός στο πώς να διαχειρίζεται τα παιχνίδια εξουσίας και να βρίσκει τη σωστή ισορροπία».
Ο κ. Νιινίστο αντλεί τη δύναμή του από μια κρίσιμη συνάντηση για την εθνική ασφάλεια που διευθύνει και από το Σύνταγμα, το οποίο δηλώνει ότι η εξωτερική πολιτική «καθοδηγείται από τον πρόεδρο της δημοκρατίας σε συνεργασία με την κυβέρνηση».
