Σε έντονο κλίμα και λόγω της πρόσφατης υπόθεσης του κρατούμενου Βασίλη Δημάκη, πραγματοποιήθηκε σήμερα η παρουσίαση της Γενικής Γραμματέως Αντεγκληματικής Πολιτικής, Σοφίας Νικολάου, στην Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Παρακολούθησης των Αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, (Ε.Δ.Δ.Α), της Βουλής, σχετικά με τις δράσεις τη Γραμματείας και το πρόγραμμα για τα σωφρονιστικά καταστήματα.

Η κ. Νικολάου απαντώντας σε ερωτήσεις των μελών της επιτροπής κατηγόρησε τον Βασίλη Δημάκη ότι λέει ψέματα πως του απαγορεύτηκε η πρόσβαση στην εκπαίδευση και έδωσε εξηγήσεις για την μεταγωγή του στις φυλακές Γρεβενών, ενώ για τις φυλακές εξαπέλυσε επίθεση εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ, αναφέροντας ότι επί κυβερνήσεως του δεν είχε γίνει παρά μόνο μια απολύμανση, στις φυλακές Νέων Αυλώνα.

Οι τοποθετήσεις της προκάλεσαν αντιπαράθεση κυρίως με τον βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, Σπύρο Λάππα. Ειδικά για τον Β. Δημάκη, η κ. Νικολάου τόνισε σε υψηλούς τόνους:

«Δεν θα επιτρέψουμε σε κανένα κρατούμενο να λέει ψέματα, να προσβάλλει τους κρατούμενους, να τους εκφοβίζει λέγοντας ότι θα πεθάνουν όλοι σαν τα ποντίκια. Δεν θα επιστρέψουμε σε κανένα κρατούμενο να επιλέγει την φυλακή του και να συνδιαχειρίζεται τις φυλακές μαζί μας. Οι φυλακές έχουν διοίκηση».

Η Γ.Γ. είπε ότι ο Βασίλης Δημάκης διέσπειρε ψευδώς ότι υπήρχε κρούσμα κορονοϊού στις φυλακές Κορυδαλλού και ξεσήκωσε τους άλλους κρατούμενους σε αποχή από την εργασία τους στα μαγειρεία, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί σοβαρό πρόβλημα σίτισης του Κορυδαλλού για πολλές μέρες, ενώ ακολούθησε αναταραχή και στα υπόλοιπα Καταστήματα Κράτησης και κυρίως στην Πάτρα και τα Γιάννενα.

«Προκειμένου να προστατέψω όλα τα δικαιώματα των κρατουμένων αποφάσισα την μεταγωγή του στη φυλακή τον Γρεβενών. Και πήγε εκεί διότι έχει την πιο πλήρη υλικοτεχνική υποδομή για παρακολούθηση μαθημάτων ηλεκτρονικά», είπε η κ. Νικολάου.

Στην συνέχεια η κ. Νικολάου τόνισε ότι δεν παραβιάστηκε κανένα δικαίωμα στην εκπαίδευση, ούτε του απαγορεύτηκε η πρόσβαση στην εκπαίδευση αντιθέτως του ζητήθηκε και αρνήθηκε διότι κύριο μέλημα του ήταν να επιστρέψει στο κελί του στον Κορυδαλλό.

«Στα Γρεβενά του ζητήθηκε από τον διευθυντή των φυλακών και από το συμβούλιο σχολικής εκπαίδευσης να παρακολουθήσει ηλεκτρονικά τα μαθήματα του. Ο Βασίλης Δημάκης απάντησε «όχι κύριε δεν θέλω να παρακολουθήσω ηλεκτρονικά τα μαθήματα μου με ενδιαφέρει να επιστρέψω στο κελί μου στις φυλακές Κορυδαλλού»», ανέφερε η Γ.Γ. Αντεγκληματικής Πολιτικής.

Μάλιστα, παρουσίασε έγγραφο του διευθυντή των φυλακών Γρεβενών με ημερομηνία την 29η Απριλίου, σύμφωνα με το οποίο ενημερώθηκε ο Β. Δημάκης ότι έχει πρόσβαση στα μαθήματά του εφόσον το επιθυμεί, αλλά ο ίδιος αρνήθηκε και δεν υπέβαλε αίτημα προς την υπηρεσία.

Όπως είπε η κ. Νικολάου το ίδιο συνέβη και στις γυναικείες φυλακές Κορυδαλλού όπου μεταφέρθηκε μετά τα Γρεβενά καθώς και εκεί αρνήθηκε να παρακολουθήσει ηλεκτρονικά τα μαθήματα επαναλαμβάνοντας ότι θέλει να επιστρέψει στο κελί του στην δικαστική φυλακή Κορυδαλλού.

«Η μεταγωγή του δεν ήταν τιμωρητική, ήταν για να επικρατήσει ηρεμία, τάξη και ασφάλεια στις φυλακές του Κορυδαλλού. Αλίμονο εάν δεν το κάναμε. Η ιστορία απέδειξε ότι ήταν η πιο σωστή κίνηση που έγινε. Μετά την μετακίνηση του σταμάτησε η απεργία στον Κορυδαλλό. Ηρέμησαν οι κρατούμενοι, σταμάτησε η αποχή από τα καθήκοντά στα Γιάννενα στη συνέχεια και στην Πάτρα», είπε η Γ.Γ. Αντεγκληματικής Πολιτικής.

Ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Σπύρος Λάππας, απευθυνόμενος στον Πρόεδρο της Επιτροπής, Μάξιμο Χαρακόπουλο, στην καταληκτική του τοποθέτηση κατά την αντιπαράθεση με την κ. Νικολάου δήλωσε: «Ποτέ δεν περιμέναμε από μία Γραμματέα Αντεγκληματικής Πολιτικής να απευθύνεται στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης με τη φράση «αυτοί είστε». Εμείς πλιάτσικο στα θέματα εγκληματικότητας και σωφρονισμού δεν θα κάνουμε. Δεν θα κάνουμε ό,τι έκανε η Νέα Δημοκρατία τα προηγούμενα τέσσερα χρόνια επί θητείας ΣΥΡΙΖΑ. Ό,τι θετικό μέτρο ληφθεί θα το επικροτήσουμε και θα το χειροκροτήσουμε, όμως συμπεριφορές, πρακτικές και αντιλήψεις, εν μέρει, που δεν έκρυψε η κυρία Γραμματέας, εμείς θα είμαστε απέναντι, διότι τα ζητήματα του δικαιϊκού και νομικού πολιτισμού, όπως τα εκφράζει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η ΕΣΔΑ και ο Ευρωπαϊκός Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, θεωρούμε ότι είναι αυτονόητη η υλοποίηση και εφαρμογή τους και για τη χώρα μας. Πρακτικές του τύπου να αντιδικεί η Γραμματέας με τα κόμματα της Αντιπολίτευσης, σαν να είναι άλλη κυβέρνηση και όχι η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, το θεωρούμε κωμικοτραγικό».

Η εισήγηση της Σοφίας Νικολάου

Η κ. Νικολάου, στην ομιλία της στην επιτροπή περιέγραψε με πολύ μελανά χρώματα την κατάσταση των φυλακών, χαρακτηρίζοντας την αποκαρδιωτική, ενώ αίσθηση προκαλεί η περιγραφή της για τις φυλακές Ναυπλίου. Όπως είπε, κατά τη διάρκεια της απολύμανσης που έγινε εντοπίστηκαν χιλιάδες ποντίκια κυρίως στους ισόγειους και υπόγειους χώρους, στις αποθήκες και στους αεραγωγούς. «Όταν, κατά τη διενέργεια της απολύμανσης, ανοίχτηκε μία πόρτα στο υπόγειο πετάχτηκαν πάνω στο προσωπικό σχεδόν 3.000 ποντίκια σαν κοπάδι από πρόβατα!», ανέφερε η ΓΓ Αντεγληματικής Πολιτικής και πρόσθεσε:

«Η κατάσταση στα υπόγεια, στις αποθήκες, στα φρεάτια, στα μηχανοστάσια, στους χώρους συγκέντρωσης απορριμμάτων ήταν τρομακτική από τους πληθυσμούς των τρωκτικών και άλλων ερπετών και εντόμων».

Η κ. Νικολάου μίλησε για φυλακές «δύο ταχυτήτων» και έκανε ειδική αναφορά στην πρόσφατη έφοδο στις φυλακές Νιγρίτας, όπου διαπιστώθηκε ότι υπήρχε ολόκληρη πτέρυγα πολυτελείας για την Γεωργιανή μαφία, την ώρα που οι φτωχοί κρατούμενοι διαβιούσαν κάτω από πολύ κακές συνθήκες.

«Το σωφρονιστικό σύστημα το οποίο παραλάβαμε από την προηγούμενη κυβέρνηση εξέπεμπε ένα και μόνο μήνυμα, αυτό της απόλυτης ανομίας στα Καταστήματα Κράτησης και της απόλυτης παραμέλησης των συνθηκών κράτησης των κρατουμένων», δήλωσε η κ. Νικολάου, η οποία παρουσίασε αναλυτικά το πρόγραμμα και τον σχεδιασμό της Γραμματείας για την αναβάθμιση και την βελτίωση των φυλακών.

Μεταξύ των δράσεων, όπως αποκάλυψε, είναι και η πρόσληψη 1.012 σωφρονιστικών υπαλλήλων για την ενίσχυση του προσωπικού των φυλακών, με το ίδιο πλαίσιο που έγιναν και οι προσλήψεις των 1.500 ειδικών φρουρών στην αστυνομία (εκτός ΑΣΕΠ), καθώς και οκτώ γιατρών διαφόρων ειδικοτήτων για τα Καταστήματα Κράτησης.

Η Γ.Γ. τόνισε ότι οδηγό στην προσπάθεια για την βελτίωση και αναμόρφωση του σωφρονιστικού συστήματος στην χώρα μας αποτελούν η νομολογία του Ε.Δ.Δ.Α. όσο και οι παρατηρήσεις της Επιτροπής του Συμβουλίου της Ευρώπης κατά των Βασανιστηρίων (CPT).

Η κ. Νικολάου ανέφερε χαρακτηριστικά ότι από τον Ιούλιο του 2015 μέχρι και σήμερα έχουν εκδοθεί 39 αποφάσεις του Ε.Δ.Δ.Α. με συνολική επιδικασμένη αποζημίωση ύψους 3.189.800 ευρώ εις βάρος της χώρας μας, ενώ, σύμφωνα και με την ενημέρωση του Νομικού Συμβούλιου του Κράτους, από τις αρχές του 2017 ως τον Νοέμβριο του 2019 «η Ελλάδα έχει υποχρεωθεί να καταβάλει το συνολικό ποσό των 2.460.500 ευρώ σε προσφεύγοντες 33 υποθέσεων, λόγω συνθηκών κράτησης (άρθρο 3 ΕΣΔΑ)».

Η Γ.Γ. τόνισε ότι ένα διαχρονικό πρόβλημα των φυλακών στην Ελλάδα είναι ο υπερπληθυσμός των κρατουμένων, ο οποίος σε πολλές περιπτώσεις οδηγεί σε περιστατικά εντάσεων μεταξύ κρατουμένων, κακών συνθηκών διαβίωσης και κατά συνέπεια σε παραβίαση των άρθρων της ΕΣΔΑ και παρέθεσε αναλυτικά τις «στοχευμένες ενέργειες» και τον σχεδιασμό της Γραμματείας:

Στον Τομέα υποδομών

Τις επόμενες μέρες παραδίδεται το Νέο Κατάστημα Κράτησης Δράμας, χωρητικότητας 600 κρατουμένων, ενώ έχουν ήδη τεθεί σε πλήρη λειτουργία δύο νέες πτέρυγες στο Κατάστημα Κράτησης Νιγρίτας δυναμικότητας συνολικά 120 θέσεων.

Από τις Φυλακές Κορυδαλλού όπου το πρόβλημα του υπερπληθυσμού των κρατουμένων ήταν παραπάνω από εμφανές, ενώ είχαν μετατραπεί σε «άντρο ανομίας και σχεδιασμού νέων εγκληματικών ενεργειών», μεταχθεί παραπάνω από 500 κρατούμενοι σε άλλα καταστήματα της επαρχίας, με αποτέλεσμα να επανέλθει η τάξη.

Παράλληλα, προχωράει με ταχύτατους ρυθμούς το πρόγραμμα της μετεγκατάστασης των Φυλακών Κορυδαλλού στην περιοχή του Θριασίου. Το νέο «Δικαστικό Σωφρονιστικό Συγκρότημα Αθηνών» θα αποτελεί φυλακή υποδίκων συνολικής χωρητικότητας 2.000 κρατουμένων.

Η πτέρυγα του Καταστήματος Κράτησης Κορυδαλλού ΙΙ, δυναμικότητας 200 θέσεων κρατουμένων και η οποία διαμορφώθηκε για να υποδεχθεί τυχόν κρούσματα κορονοϊού -τα οποία δεν υπήρξαν μέχρι σήμερα σε κανένα Κατάστημα Κράτησης της Χώρας-, θα λειτουργήσει ως παράρτημα της Δικαστικής Φυλακής Κορυδαλλού προκειμένου να μετάγονται κρατούμενοι για τις δίκες τους.

Προχωράει η δημιουργία Πειθαρχικής Φυλακής στον Δομοκό και ταυτόχρονα σχεδιάζεται η δημιουργία νέου Καταστήματος Κράτησης Χαλκίδας χωρητικότητας συνολικά 1.000 θέσεων κρατουμένων που θα λειτουργήσει ως Οικονομική Φυλακή, καθώς και η δημιουργία και άλλων Οικονομικών Φυλακών ή τμημάτων στα οποία θα κρατούνται κρατούμενοι καταδικασμένοι για οικονομικής φύσεως εγκλήματα.

Στον σχεδιασμό έχει ενταχθεί και η κίνηση των διαδικασιών για τη μετεγκατάσταση του Καταστήματος Κράτησης Ιωαννίνων και τέλος, επιταχύνεται η εξέλιξη του έργου κατασκευής του νέου Καταστήματος Κράτησης Κρήτη ΙΙ, δυναμικότητας 600 θέσεων κράτησης στο Νομό Λασιθίου.

Στον τομέα της Υγείας

Η Γ.Γ. αναφέρθηκε στα μέτρα για τον κορονοϊο που είχαν αποτέλεσμα να μην υπάρξει ούτε ένα κρούσμα, και τόνισε ιδιαίτερα την απολύμανση όλων των σωφρονιστικών καταστημάτων σε συνολικά 235.000 τετραγωνικά μέτρα, υπογραμμίζοντας ότι οι συνθήκες διαβίωσης των κρατουμένων παρέμειναν σε υψηλά επίπεδα.

Παράλληλα, έχουν δρομολογηθεί και υλοποιούνται μια σειρά δράσεις για την βελτίωση των συνθηκών υγείας των κρατουμένων, μεταξύ των οποίων η εφαρμογή πρωτοκόλλου για την εκρίζωση της ηπατίτιδας C, που αναμένεται να ξεκινήσει μέχρι τις 20 Ιουνίου, η επέκταση της συνεργασίας της ΓΓΑΠ με το ΚΕΘΕΑ, για την απεξάρτηση μέσα στις φυλακές, η υπογραφή μνημονίου με τον ΕΕΣ για την εκπαίδευση κρατουμένων και σωφρονιστικών υπαλλήλων στις πρώτες βοήθειες και μια σειρά άλλες πρωτοβουλίες για την περίθαλψη και υγειονομική εξασφάλιση των κρατουμένων.

Στον τομέα ασφάλειας

Εντατικοί και διαρκείς έλεγχοι μέσα στις φυλακές. Το τρίμηνο Μαρτίου – Απριλίου – Μαΐου 2020 έχουν γίνει συνολικά 2.345 έρευνες, στις οποίες μεταξύ άλλων έχουν εντοπιστεί ποσότητες περίπου 1.000 γραμμαρίων ναρκωτικών ουσιών, 175 ναρκωτικά και ψυχιατρικά χάπια, 266 κινητά τηλέφωνα, 214 μαχαίρια, σιδερολοστοί, σουβλιά, σιδερολίμες και σιδερογροθιές, καθώς και 426 λίτρα αλκοολούχων παρασκευασμάτων.

Επαναπροσδιορίζονται τα μέτρα ασφαλείας καθώς και τα μέτρα μη πρόσβασης drones ή ελικοπτέρων στις φυλακές, ενώ μελετάται η τοποθέτηση μηχανημάτων XRAY, καθώς και συσκευών Sniffers και Jammer-απενεργοποίησης κινητών τηλεφώνων και ορθή κατανομή των κρατουμένων με μεταγωγές σε όλη την επικράτεια. Συγκεκριμένα, έχουν πραγματοποιηθεί 2.184 τακτικές μεταγωγές κρατουμένων, καθώς και 742 έκτακτες μεταγωγές κρατουμένων.

Παράλληλα αναβαθμίζονται οι μηχανισμοί ελέγχου των καταστημάτων ενώ σε συνεργασία με το Κέντρο Μελετών Ασφαλείας (ΚΕΜΕΑ) της Ελληνικής Αστυνομίας, πραγματοποιούνται ειδικές εκπαιδεύσεις σωφρονιστικών υπαλλήλων για την αντιμετώπιση του φαινομένου της ριζοσπαστικοποίησης.

Για την εκπαίδευση και επιμόρφωση κρατουμένων λειτουργούν εκπαιδευτικές δομές πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης σε 19 από τα 34 Καταστήματα Κράτησης καθώς και στο Ίδρυμα Αγωγής Αρρένων Βόλου, Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας (ΣΔΕ), ενώ όσον αφορά στην τηλεκπαίδευση, τόνισε η κ. Νικολάου, υπάρχουν οι κατάλληλες υλικοτεχνικές υποδομές, την συνέχιση των σπουδών των κρατουμένων.

Τέλος, όπως είπε η κ. Νικολάου, σχεδιάζεται η διεύρυνση του μετασωφρονισμού των κρατουμένων, με την δημιουργία δομών για την επανένταξη, στην Θεσσαλονίκη, Βόλο, Πάτρα, Ιωάννινα, Λαμία και Χανιά.