«Η ελληνική προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ ξεκινάει με πολύ καλούς οιωνούς», δηλώνει ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Εξωτερικών, Ευάγγελος Βενιζέλος, σε συνέντευξή του στη διαδικτυακή τηλεόραση του ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Παράλληλα με τις προτεραιότητες της Ευρώπης «θα προωθήσουμε τις μεγάλες εθνικές προτεραιότητες», τονίζει λέγοντας ότι για τον έλληνα πολίτη αυτό το εξάμηνο θα είναι το εξάμηνο της «στροφής εξόδου από το μνημόνιο και την κρίση» και αρχή της «αποκατάστασης των αδικιών» που έγιναν κατ’ ανάγκην για να υπάρξουν τα επιθυμητά δημοσιονομικά αποτελέσματα. Στο μέτωπο της ανεργίας η οποία σημειώνει «βάρβαρα ποσοστά», λέει ότι θα επιδιώξουμε «αύξηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων», ενώ η ελληνική προεδρία «θα ενθαρρύνει» περισσότερες ευρωπαϊκές δράσεις για την αντιμετώπιση της μετανάστευσης.
Θα δοθεί «έμφαση», προσθέτει στην πολυδιάστατη θαλάσσια ανάπτυξη και τη Νότια Γειτονία, αλλά «πρέπει και η Ευρώπη να καταλάβει ότι είναι και νότια και μεσογειακή». Για τις αντιευρωπαϊκές δυνάμεις που ενδέχεται να δυναμώσουν ενόψει των ευρωεκλογών, τον Μάιο, ο υπουργός υπογραμμίζει ότι «αν η ΕΕ απαντήσει έμπρακτα στα μεγάλα ζητήματα της ανάπτυξης, της απασχόλησης, των επενδύσεων, της ασφάλειας, της προστασίας των δικαιωμάτων, ο ευρωσκεπτικισμός θα πάρει την απάντηση που πρέπει να πάρει».
Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη του κ. Βενιζέλου:
– Διανύουμε τις πρώτες ημέρες της Ελληνικής Προεδρίας στο Συμβούλιο της Ε.Ε., κρίσιμες στιγμές για την Ελλάδα, αλλά και για την Ευρώπη και προσβλέπουμε στην προώθηση σημαντικών ζητημάτων στο διάστημα αυτό. Ας δούμε πιο αναλυτικά αυτά τα σημαντικά ζητήματα, τα οποία η ελληνική κυβέρνηση έχει θέσει ως προτεραιότητες της Ελληνικής Προεδρίας. Ας ξεκινήσουμε από το δίπτυχο ανάπτυξη – ανεργία. Τι θα κάνει η Ελλάδα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ώστε αυτό το δίπτυχο, αυτές οι λέξεις, να μη μείνουν απλά ευχολόγια;
– Εύχομαι καλή χρονιά και στο ΑΠΕ-ΜΠΕ καλή επιτυχία στους στόχους του τη χρονιά αυτή. Η Ελληνική Προεδρία ξεκινάει με πολύ καλούς οιωνούς γιατί η Ελλάδα έχει συσσωρευμένη εμπειρία στην άσκηση της Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ. Αυτή η Προεδρία, όμως, του α’ εξαμήνου του 2014 είναι η 5η ιστορικά μετά το 1981, μετά την ένταξη της Ελλάδας στις τότε Ευρωπαϊκές Κοινότητες. Οι Ελληνικές Προεδρίες είναι ιστορικά ταυτισμένες με πολύ μεγάλα βήματα στην πορεία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, με μεγάλα κύματα της διεύρυνσης της ΕΕ και ξέρουμε πάρα πολύ καλά ότι η Προεδρία ως ένας θεσμός ευρωπαϊκός πρέπει να ανταποκρίνεται στις προτεραιότητες των ευρωπαϊκών κοινωνιών. Δεν είναι παντοδύναμη η Προεδρία. Έχει πολύ συγκεκριμένες δυνατότητες, περιορισμένες, αλλά όχι ευκαταφρόνητες. Το πρώτο πρόβλημα για όλες τις κοινωνίες, είτε μία χώρα είναι σε κρίση, είτε είναι οικονομικά ισχυρή, είτε είναι σαν την Ελλάδα, είτε είναι σαν τη Γερμανία, είναι αναμφίβολα το μοντέλο ανάπτυξης, η ανταγωνιστικότητα, η διασφάλιση ικανοποιητικών ρυθμών ανάπτυξης-γιατί δεν αρκεί να είσαι κοντά στο μηδέν-και βεβαίως το ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα για όλους τους Ευρωπαίους πολίτες είναι η ανεργία, είτε επειδή βιώνουν την ανεργία είτε γιατί νοιώθουν τον κίνδυνο της ανεργίας κι αυτό αφορά τη νέα γενιά.
Στην Ελλάδα έχουμε απαράδεκτα υψηλά ποσοστά ανεργίας, βάρβαρα υψηλά ποσοστά ανεργίας, ιδίως στους νέους. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Συμβούλιο Υπουργών έχουν αποφασίσει μια σειρά από μέτρα για την ανεργία και φυσικά μιλούν πολύ συχνά για την ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα. Υπάρχουν κείμενα για τα οποία έχουμε συμφωνήσει στην Ευρώπη, υπάρχουν αποφάσεις, αλλά χρειάζονται πολλά περισσότερα κονδύλια κι από τα διαρθρωτικά ταμεία και από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, αλλά και μέσω των δυνατοτήτων που έχει η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων ή η Ευρωπαϊκή Τράπεζα για την Ανάπτυξη και την Ανασυγκρότηση. Άρα, στόχος μας είναι, μέσα από τις διάφορες συνθέσεις του Συμβουλίου, το ΕCOFIN, το Συμβούλιο Κοινωνικών Υποθέσεων, το Συμβούλιο Υπουργών Ανταγωνιστικότητας, να προωθήσουμε αυτήν την ενιαία αντίληψη, αυτήν την ενιαία γραμμή, που λέει ότι μπορούμε να βοηθήσουμε την πραγματική οικονομία, τις επιχειρήσεις και να χρηματοδοτήσουμε αυτές τις πολιτικές που έχουν εξαγγελθεί, για παράδειγμα, τη δυνατότητα κάθε νέου μόλις τελειώνει το σχολείο να έχει πρόσβαση στην αγορά εργασίας, είτε μέσα από τη μετεκπαίδευσή του είτε μέσα από ένα stage ή μέσα από μία θέση εργασίας.
– Η προώθηση της τραπεζικής ένωσης θα παίξει ρόλο προς αυτήν την κατεύθυνση;
– Κοιτάξτε, η κρίση έδειξε, το ζήσαμε κι εμείς εδώ με τις ελληνικές τράπεζες, ότι οι τράπεζες είναι ο κρίσιμος κρίκος που ενώνει, τη χρηματοοικονομική σφαίρα με τη σφαίρα της πραγματικής οικονομίας. Οι τράπεζες πρέπει να εξασφαλίζουν τις καταθέσεις, άρα τις αποταμιεύσεις των πολιτών, και να χρηματοδοτούν τις επιχειρήσεις, τις επενδύσεις, την ανάπτυξη, την απασχόληση. Άρα, είναι το κρίσιμο επίπεδο. Αν θέλουμε μία Ευρώπη πραγματικά ενωμένη, ολοκληρωμένη, χωρίς εσωτερικές ανισότητες, πρέπει να έχουμε μία τραπεζική ένωση, μία ενιαία τραπεζική αγορά. Όμως, αυτό δεν σημαίνει μόνον ενιαίος μηχανισμός εποπτείας για τις μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες, τις συστημικές, τις σημαντικές, τις εκατόν τριάντα, μεταξύ των οποίων είναι και οι τέσσερις μεγάλες ελληνικές τράπεζες, δεν σημαίνει μόνον ενιαίο μηχανισμό εκκαθάρισης, όταν κάποια τράπεζα έχει πρόβλημα, σημαίνει κι ενιαίο μηχανισμό εγγύησης καταθέσεων. Γιατί μπορεί σε κάποια χώρα τα επιτόκια καταθέσεων να είναι πιο δελεαστικά και σ’ άλλες να είναι μικρότερα, αλλά μακροπρόθεσμα ο κάθε καταθέτης δίνει μεγαλύτερη σημασία στην ασφάλεια, παρά στο επιτόκιο. Άρα έχει πολύ μεγάλη σημασία να υπάρχει κι ο ενιαίος μηχανισμός, πανευρωπαϊκός μηχανισμός, εγγύησης καταθέσεων.
– Μία άλλη προτεραιότητα που έχετε βάλει είναι η μετανάστευση. Είναι ένα μεγάλο και σύνθετο θέμα, με ανθρωπιστικές παραμέτρους, αλλά και με παραμέτρους εθνικής ασφάλειας και καθώς η Ελλάδα αποτελεί πύλη υποδοχής μεταναστών για όλη την Ευρώπη, είναι πια ολοφάνερο πως δεν μπορεί να το αντιμετωπίσει μόνη της.
– Στη μετανάστευση, στη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών εμφανίζονται πολύ μεγάλες ανισότητες μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών. Το ίδιο το νομικό καθεστώς, το λεγόμενο καθεστώς του Δουβλίνου ΙΙ που ισχύει, εμπεριέχει μία ανισότητα, γιατί το κύριο βάρος το έχει η συνοριακή χώρα, η χώρα η οποία είναι στα εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης. Άρα η Ελλάδα είναι μία τέτοια χώρα. Οι μεσογειακές χώρες, οι χώρες με μεγάλες ακτογραμμές, όπως είναι η Ελλάδα, η Ιταλία, αλλά και χώρες νησιωτικές όπως είναι η Μάλτα και η Κύπρος, δέχονται δυσανάλογα μεγάλη πίεση. Η κρίση στον Αραβικό Κόσμο, στη Μέση Ανατολή και τη Βόρειο Αφρική, γεννά νέα κύματα, θα έλεγα, προσφύγων, αλλά πίσω από τους πρόσφυγες που έχουν νομικό δικαίωμα μετακίνησης έχουμε και οργανωμένη παράνομη μετανάστευση. Και πίσω από το ανθρωπιστικό πρόβλημα, όπως είπατε, κρύβεται ένα πρόβλημα ασφάλειας γιατί δεν ξέρεις και ποιος είναι αυτός που μπαίνει στον ευρωπαϊκό χώρο, και με τί προθέσεις μπαίνει στον ευρωπαϊκό χώρο. Έχουμε πάρει πολλές πρωτοβουλίες με την Ιταλία, με τη Μάλτα, με τις άλλες μεσογειακές χώρες, υπάρχουν αυτή τη στιγμή μηχανισμοί, η FRONTEX, το EUROSUR, που μας επιτρέπουν να κατανείμουμε το βάρος μέσα στην Ευρώπη με έναν πιο δίκαιο τρόπο, αλλά πρέπει να γίνουν ακόμη πάρα πολλά. Κι αντιλαμβάνεσθε ότι ιδίως για μία χώρα όπως η Ελλάδα, αλλά και γι’ άλλες γειτονικές μας χώρες, όπως για παράδειγμα η Βουλγαρία, που αντιμετωπίζει στα χερσαία σύνορά της επίσης μεγάλη πίεση, αυτό είναι ένα πολύ μεγάλο θέμα. Άρα λοιπόν αυτό είναι μία προτεραιότητα, που όλοι αποδέχονται πως έχει οξύτατο χαρακτήρα κι είναι μία ευκαιρία για την προεδρία μας να τονώσει και να ενθαρρύνει αυτές όλες τις διαδικασίες.
– Έχετε συνεργασία και με την Ιταλία που θα μας διαδεχθεί γι’ αυτό το θέμα.
– Η συνεργασία μας με την Ιταλία είναι γενική, γιατί συμπτωματικά η Ιταλία θα ασκήσει την Προεδρία στο β’ εξάμηνο. Η Ιταλία είναι μια μεσογειακή χώρα που έχει πολλά κοινά προβλήματα με την Ελλάδα. Εδώ και πολύ καιρό έχουμε συμφωνήσει να έχουμε τις ίδιες προτεραιότητες και να σχηματίσουμε ένα Μεσογειακό έτος, γιατί έχουμε δύο προεδρίες και στόχους κοινούς, όχι μόνον αυτούς τους γενικούς, αλλά και πολύ συγκεκριμένους σε σχέση με την περιοχή Αδριατικής – Ιονίου, που θέλουμε να γίνει μία περιοχή που να ονομασθεί Μεγάλη Περιοχή με τα ευρωπαϊκά δεδομένα, αυτό σημαίνει κάποιες δυνατότητες ανάπτυξης περισσότερες και βέβαια έχουμε και τη συνεργασία στον ενεργειακό τομέα, η οποία είναι πάρα πολύ σοβαρή. Ο ΤΑΡ, επίσης, μας δίνει πρόσθετες δυνατότητες συνεργασίας με την Ιταλία και με την ευρύτερη περιοχή της Αδριατικής και του Ιονίου.
– Η επόμενη ερώτησή μου αφορά την προώθηση της θαλάσσιας πολιτικής, που σημαίνει πλούτο, ανάπτυξη αφενός, αφετέρου, όμως, μας φέρνει και πιο κοντά με τις χώρες της Βόρειας Αφρικής, τα θαλάσσια σύνορά μας.
– Με τη Μέση Ανατολή και τη Βόρειο Αφρική έχουμε ούτως ή άλλως πολύ στενές σχέσεις, παραδοσιακές, ιστορικές, οικονομικές, η λεγόμενη Νότια Γειτονία της ΕΕ για μας έχει πολύ μεγάλη σημασία, όπως για άλλες χώρες, για παράδειγμα για τη Λιθουανική Προεδρία, που τελείωσε τώρα, είχε μεγάλη σημασία η Ανατολική Γειτονία, όπως με την Ουκρανία, την Αρμενία κ.λπ. Άρα, εμείς θα δώσουμε έμφαση και στη Νότια Γειτονία και καλλιεργούμε τις σχέσεις μας αυτές, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τους τελευταίους μήνες τη σχέση που έχουμε διαμορφώσει με την Αίγυπτο, η οποία είναι πολλαπλά χρήσιμη για όλη την περιοχή και για όλη τη Μεσόγειο. Όμως, για μία χώρα όπως η Ελλάδα, με το θαλάσσιο στοιχείο να είναι στοιχείο της φυσιογνωμίας της, με την εμπορική ναυτιλία που έχει, με την παράδοση που έχει, δεν είναι νοητό να μην είναι η θαλάσσια πολιτική μία προτεραιότητα, η οποία ξεπερνά τις άλλες προτεραιότητες, γιατί θαλάσσια πολιτική σημαίνει και ανάπτυξη και απασχόληση και ενέργεια και περιβάλλον και πολιτισμός και τουρισμός και χωροταξία, σημαίνει εφαρμογή του διεθνούς δικαίου, αξιοποίηση των θαλασσίων ζωνών, όπως προβλέπονται στο διεθνές δίκαιο, άρα έχουμε μία Γαλάζια Ανάπτυξη, θαλάσσια ανάπτυξη, η οποία είναι κι αυτή ένα βασικό στοιχείο του ευρωπαϊκού μοντέλου ανάπτυξης. Μόνο που η Ευρώπη πρέπει να κατανοήσει ότι είναι και νότια και μεσογειακή.
– Φέτος κλείνουμε 100 χρόνια από την κήρυξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και θα ήταν μια ευκαιρία να σφραγιστεί ειρηνικά το τέλος της εκατονταετίας με την προώθηση της διεύρυνσης των Δυτικών Βαλκανίων. Τι περιθώρια υπάρχουν σε περίοδο κρίσης;
– Στους πολέμους δεν γιορτάζουμε την κήρυξη, γιορτάζουμε τη λήξη. Η διεύρυνση είναι ταυτισμένη με τις ελληνικές προεδρίες. Η προηγούμενη Προεδρία του 2003 είχε αναδείξει ως στόχο την ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων και αυτό είναι πάντα μια προτεραιότητά μας, υιοθετημένη από την ΕΕ.
Στις 21/1 ξεκινάει η διαπραγμάτευση για την ένταξη της Σερβίας, η διακυβερνητική διάσκεψη για την έναρξη των διαπραγματεύσεων μεταξύ ΕΕ. και Σερβίας. Αυτό είναι πολύ σημαντικό για τη Σερβία, πάρα πολύ σημαντικό για το Κόσοβο ως προοπτική, άρα εμείς είμαστε -όπως πάντα- πιστοί σε αυτή την πολιτική διεύρυνσης και ευρωπαϊκής ενσωμάτωσης όλων των Δυτικών Βαλκανίων.
Φυσικά, υπάρχουν περιπτώσεις όπως της ΠΓΔΜ, των Σκοπίων, που είναι προβληματική γιατί η ίδια η κυβέρνηση της χώρας δεν βοηθάει με τη στάση της να εκπληρωθούν τα κριτήρια που πρέπει να πληροί κάθε υποψήφια χώρα σύμφωνα με τα κριτήρια της Κοπεγχάγης, σεβασμός του διεθνούς δικαίου, σχέσεις καλής γειτονίας.
Υπάρχουν όμως χώρες που μπορούν να προωθηθούν πολύ πιο γρήγορα, όπως το Μαυροβούνιο, η θέση της Αλβανίας επίσης είναι ικανοποιητική και εμείς ταχθήκαμε υπέρ του να αποδοθεί αμέσως τώρα το καθεστώς της υποψήφιας χώρας στην Αλβανία και θα το επανεξετάσουμε τον Ιούνιο πάλι επί Ελληνικής Προεδρίας, και βέβαια υπάρχει η θεσμική δυσκολία με τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη που θα πρέπει να βρει σιγά-σιγά την ευρωπαϊκή προοπτική της, κάτι που δεν είναι εύκολο για λόγους αμιγώς εσωτερικούς. Άρα, έχουμε εξελίξεις οι οποίες είναι σημαντικές.
Θα επισκεφθώ τις χώρες αυτές ως πρόεδρος του Συμβουλίου προκειμένου να έχω επαφές με τις κυβερνήσεις για να δούμε πώς μπορούμε να διευκολύνουμε αυτή την προοπτική εκεί όπου υπάρχει βούληση διευκόλυνσης από την άλλη πλευρά. Νομίζω ότι είναι μια ευκαιρία το εξάμηνο αυτό να συζητήσουμε και για την προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων και να κάνουμε συγκεκριμένες πράξεις οι οποίες να δίνουν νόημα σε αυτή την ευρωπαϊκή προοπτική.
– Μέσα στην Προεδρία θα γίνουν ευρωπαϊκές εκλογές. Ανησυχείτε για την άνοδο των αντιευρωπαϊκών δυνάμεων; Βλέπουμε, για παράδειγμα, στη Γαλλία τη Λεπέν να χτυπάει υψηλά νούμερα.
– Σε όλες τις χώρες της Ευρώπης υπάρχουν φαινόμενα ευρωσκεπτικισμού. Αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο. Πάντα υπήρχαν ευρωσκεπτικιστικές δυνάμεις ή χώρες οι οποίες είναι επιφυλακτικές και βέβαια το περιβάλλον της κρίσης τροφοδοτεί ευρωσκεπτικιστικές συμπεριφορές, όπως τροφοδοτεί και ξενοφοβικές, ρατσιστικές, ακροδεξιές.
Στην Ελλάδα, έχουμε το χαρακτηριστικό παράδειγμα της Χρυσής Αυγής, το πιο κραυγαλέο ευρωπαϊκά γιατί είναι ένα ανοικτά φιλοναζιστικό κόμμα.
Πράγματι, η Ελληνική Προεδρία είναι κοινοβουλευτικά πιο σύντομη γιατί διαλύεται το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενόψει των εκλογών, άρα έχουμε 4 κοινοβουλευτικούς μήνες να αξιοποιήσουμε, αλλά από την άλλη μεριά θα είμαστε στην προεδρία του Συμβουλίου την περίοδο που θα γίνει αυτή η μεγάλη συζήτηση για το μέλλον της Ευρώπης. Αυτή η συζήτηση από μόνη της, αόριστα, δεν σημαίνει τίποτε. Πρέπει η απάντηση των κρατών-μελών, των κυβερνήσεων, των ευρωπαϊκών οργάνων να είναι έμπρακτη και πρακτικά απάντηση σε σχέση με τα μεγάλα προβλήματα που είδαμε ως προτεραιότητες της Προεδρίας, δηλ. αν απαντήσει η Ευρώπη στο ζήτημα της ανάπτυξης, της απασχόλησης, των επενδύσεων, της ασφάλειας, της προστασίας των δικαιωμάτων, ο ευρωσκεπτικισμός θα πάρει την απάντηση που πρέπει να πάρει.
– Συνοπτικά, τι θα ευχόσασταν, για τί ανησυχείτε, τί θεωρείτε πιο κρίσιμο τους προσεχείς μήνες;
– Η Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ. είναι μια ευρωπαϊκή θεσμική αποστολή. Οι προτεραιότητές μας στην Προεδρία είναι οι προτεραιότητες της Ευρώπης. Εμείς, όμως, έχουμε ταυτόχρονα τις μεγάλες εθνικές προτεραιότητες. Το α’ εξάμηνο του 2014 είναι το εξάμηνο της Προεδρίας, αλλά για τον Έλληνα πολίτη μεγαλύτερη σημασία έχει το γεγονός ότι είναι το εξάμηνο της στροφής προς την οριστική έξοδο από το μνημόνιο και την κρίση.
Τώρα θα φανεί τι σημαίνει το επίτευγμα του πρωτογενούς πλεονάσματος. Τώρα θα φανεί τι σημαίνει να κάνει θυσίες ο ελληνικός λαός επί τόσα χρόνια για να σταθεροποιηθεί η χώρα δημοσιονομικά. Τώρα θα φανεί τι έγινε με το κούρεμα του δημοσίου χρέους και τι νόημα έχει να επιβεβαιώσουν όλοι ότι το χρέος είναι βιώσιμο, ώστε να υπάρχει ανακούφιση την οποία θα νιώσουμε στην πραγματικότητα της οικονομίας, στην αγορά, στις χρηματοδοτήσεις των επιχειρήσεων, στις δυνατότητες για επενδύσεις και για νέες θέσεις απασχόλησης. Τώρα θα φανεί ότι μπορούμε να αποκαταστήσουμε αδικίες, οι οποίες έγιναν κατ’ ανάγκην στην προσπάθεια να πετύχουμε τους μεγάλους δημοσιονομικούς στόχους. Θα μπορέσουμε να φερθούμε πιο φιλικά απέναντι σε μεγάλες κατηγορίες πολιτών, όπως π.χ. οι ανάπηροι, οι υπερήλικες οι οποίοι είναι ανασφάλιστοι, όπως είναι μεγάλες κατηγορίες ανέργων που δεν μπορούν να μένουν χωρίς ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Άρα, αρχίζει η στροφή προς την έξοδο και η αποκατάσταση αδικιών.
Δικαιούμαστε να είμαστε πιο αισιόδοξοι, πιο ασφαλείς, γιατί η Ελλάδα είναι υπερήφανη, έχει υποστεί πολλές προσβολές τα προηγούμενα χρόνια και τώρα είναι μια ευκαιρία να ξανακατακτήσουμε τη θέση που μας ανήκει στην Ευρώπη και στη διεθνή οικονομία.
