Την ώρα που ο κορονοϊός εξαπλώνεται στην Ευρώπη, δοκιμάζοντας τις αντοχές των αποδιαρθρωμένων εθνικών συστημάτων υγείας, κοστίζοντας σε ανθρώπινες ζωές και βυθίζοντας την οικονομία, η Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει διχασμένη ως προς τον τρόπο αντιμετώπισης των οικονομικών συνεπειών της κρίσης, αλλά και στήριξης της δημόσιας υγείας.
Γράφει η Βίκυ Σαμαρά
Το κλίμα στη χθεσινή τηλεδιάσκεψη των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ ήταν φορτισμένο από την πλευρά της Ιταλίας και της Ισπανίας καθώς Γερμανία, Ολλανδία, Αυστρία και Φινλανδία δεν δέχονται την έκδοση ομολόγου. Για αυτό και το κείμενο συμπερασμάτων δεν έχει καμία αναφορά σε ευρω-ομόλογα, αλλά βρέθηκε μία μεσοβέζικη λύση που δίνει δύο εβδομάδες στο Eurogroup να επανέλθει στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο με προτάσεις αντιμετώπισης της κρίσης.
Τα μέτρα αυτά αναμένεται να είναι πιο ενισχυμένα ωστόσο η πρόταση των εννέα ηγετών κρατών μελών της ΕΕ, μεταξύ των οποίων ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και με επικεφαλής το Γάλλο Πρόεδρο Εμμανουέλ Μακρόν για έκδοση κορονό-ομολόγου, ήταν εξαρχής εκτός συζήτησης για το Βερολίνο, παρότι στη Γερμανία συζητείται ακόμη και η κρατικοποίηση επιχειρήσεων προκειμένου να διασωθούν, χωρίς αυτό να σημαίνει βέβαια κάτι περισσότερο από ένα κρατικό καπιταλισμό χωρίς ουσιαστική αλλαγή οικονομικής λογικής και πολιτικής.
Η Ελλάδα δεν μπαίνει σε συζήτηση αυτή τη στιγμή, αλλά περιμένει τις εξελίξεις κρατώντας την αρχική της θέση για μία ενιαία ευρωπαϊκή απάντηση στο πρόβλημα με πρώτο ζητούμενο το ευρωομόλογο.
Στο περιεχόμενο της επιστολής για την έκδοση κορονό-ομολόγου που υπέγραψαν οι 9 ηγέτες, επέμεινε άλλωστε ο κ.Μητσοτάκης στην τοποθέτησή του κατά την τηλεδιάσκεψη των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ για τον κορονοϊό.
Ο πρωθυπουργός τόνισε ότι οι εννέα χώρες που υποστηρίζουν την πρόταση (Ελλάδα, Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο, Ιρλανδία, Σλοβενία) εκπροσωπούν το 57% του Α.Ε.Π. της Ευρωζώνης. Επεσήμανε δε ότι στις ΗΠΑ ανακοινώθηκε πακέτο στήριξης της οικονομίας ύψους δυο τρις δολαρίων και έχουν χαθεί ήδη τρία εκατομμύρια θέσεις εργασίας τονίζοντας έτσι την ανάγκη λήψης γενναίων πρωτοβουλιών.
Ο κ.Μητσοτάκης σχολίασε επίσης ότι ενώ η κρίση αυτή περιγράφεται ως επική, πρωτοφανής, άνευ προηγουμένου, τα μέτρα που έχουν μέχρι στιγμής ληφθεί είναι αναντίστοιχα με τη σοβαρότητα της κατάστασης. Και ζήτησε να διερευνηθούν όλοι οι εναλλακτικοί τρόποι ώστε να υπάρξει μία ενιαία ευρωπαϊκή απάντηση. Το στοιχείο αυτό, δηλαδή μίας λύσης για όλα τα κράτη μέλη, αποτελεί κομβικό ζήτημα για την κίνηση των εννέα, έστω και εάν η λύση τελικά δεν έρθει ακριβώς με το ευρωομόλογο, αλλά με άλλου είδους ενισχυμένα μέτρα, τα οποία όμως θα είναι σύμφωνα με την απόφαση του Συμβουλίου συντονισμένα σε κεντρικό επίπεδο.
Γιατί η Γερμανία λέει «nein» στο κορονό- ομόλογο
Η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ όχι μόνο δεν άλλαξε θέση για το ζήτημα του κορονό- ομολόγου, αλλά η στάση της ήταν ακόμη πιο αρνητική σε σχέση με την τηλεδιάσκεψη της περασμένης εβδομάδας. Σύμφωνα με το Bloomberg έκανε λόγο για “μη ρεαλιστικές προσδοκίες”.
Με τη Μέρκελ συντάχθηκε ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε, ο οποίος δήλωσε ότι η χώρα του δεν μπορεί να δεχθεί τα ευρωομόλογα, καθώς κάτι τέτοιο θα ήταν αντίθετο με τη συμφωνία για το κοινό νόμισμα.
Στην ίδια γραμμή και άλλες οικονομικά ισχυρές χώρες του Βορρά όπως η Αυστρία, η Δανία, η Φινλανδία.
Η Γερμανία μπορεί να έχει συναινέσει στη χαλάρωση του Συμφώνου Σταθερότητας, αλλά δεν δέχεται, όπως και οι χώρες του Βορρά που δηλώνουν οπαδοί της σταθερότητας, να δημιουργηθεί ένα κοινό ταμείο για την αντιμετώπιση κρίσεων με την έκδοση ευρωπαϊκού ομολόγου. Και αυτό διότι κάτι τέτοιο θα απατούσε την παροχή εγγυήσεων αναλογικά από όλα τα κράτη μέλη. Σημειωτέον ότι ακόμη δεν έχει βρεθεί καν λύση για την αύξηση του προϋπολογισμού της ΕΕ μετά την αποχώρηση της Μεγάλης Βρετανίας. Πρόκειται λοιπόν για μία ακόμη σύγκρουση δύο θεμελιωδώς διαφορετικών αντιλήψεων οικονομικής πολιτικής και διαχείρισης κρίσεων.
Στην προηγούμενη τηλεδιάσκεψη των ηγετών της ΕΕ το θέμα του ευρωομολόγου δεν τεθηκε καν στο τραπέζι, εξ ου και η επιστολή των εννέα. Υπενθυμίζεται ότι πρότειναν ειδικότερα ένα κοινό χρεωστικό μέσο, που θα μπορούσε να ονομαστεί «Ομόλογο-Corona» και το οποίο θα εκδοθεί από ένα θεσμικό όργανο της Ε.Ε, με αποστολή τη συγκέντρωση κεφαλαίων -στην ίδια βάση και προς όφελος όλων των εταίρων. Με αυτό τον τρόπο, τονίζουν οι εννέα, θα εξασφαλισθεί η σταθερή και μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση των πολιτικών που απαιτούνται για την αντιμετώπιση των ζημιών από αυτή την πανδημία.
Οι εννέα ηγέτες προτείνουν επίσης τη χρήση και άλλων εργαλείων όπως ειδική χρηματοδότηση από τον προϋπολογισμό της Ε.Ε για τις δαπάνες που προκαλεί η επιδημία τουλάχιστον για τα οικονομικά έτη 2020 και 2021, πέραν των όσων ήδη ανακοινώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ο καυγάς για τον ΕΣΜ και το βέτο Ιταλίας και Ισπανίας
Η Μέρκελ πάντως δήλωσε ότι ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας είναι το κατάλληλο εργαλείο για την αντιμετώπιση της κρίσης, άποψη που υποστηρίζουν 17 κράτη, αλλά υπάρχει διαφωνία όσον αφορά στους όρους διάθεσης των αντίστοιχων κεφαλαίων.
Αρχικά χθες στην τηλεδιάσκεψη συζητήθηκε το Eurogroup να αναλάμβανε την επεξεργασία σχεδίου βοήθειας απο τον ΕΜΣ με τη δημιουργία ενός εργαλείου υποστήριξης για κρίσης πανδημίας. Αυτό σημαίνει μία προληπτική πιστωτική γραμμή, η οποία θα ήταν στη διάθεση κρατών, που θα αντιμετώπιζαν δυσκολίες λόγω των τεράστιων πακέτων στήριξης για την εγχώρια οικονομία. Ο ΕΜΣ διαθέτει περίπου 410 δισ ευρώ για δάνεια.
Η πρόταση αυτή προκάλεσε την οργισμένη αντίδραση του Ιταλού πρωθυπουργού Τζουζέπε Κόντε, ο οποίος απείλησε με βέτο, έκανε λόγο για δειλές προτάσεις, αλλά διαβεβαίωσε ότι δεν επιθυμεί κοινοτικοποίηση του δημόσιου χρέους και ότι κάθε χώρα θα πληρώσει μόνη της τα χρέη της, όμως η Ευρώπη, τόνισε, πρέπει να δράσει από κοινού και να δώσει μία ισχυρή απάντηση στην κρίση.
Ο Κόντε στη συνέχεια από κοινού με τον Ισπανό ομόλογο του Πέδρο Σάντσεθ πρότεινε να ζητηθεί από τους προέδρους του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της ΕΚΤ και του Eurogroup, να καταλήξουν σε δέκα ημέρες σε μία κοινή πρόταση για τη χρήση όλων των διαθέσιμων δημοσιονομικών εργαλείων. Εν συνεχεία υπήρξε ο συμβιβασμός, με το Eurogroup να αναλαμβάνει το ρόλο να βρει μία κεντρική λύση.
Η EKΤ έχει εν τω μεταξύ αποφασίσει απεριόριστες αγορές κρατικών ομολόγων στο πλαίσιο του Pandemic Emergency Purchase Program, καταργώντας το όριο των 750 δισ ευρώ. Η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ παρενέβη κατά τη χθεσινή τηλεδιάσκεψη, αλλά χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία.
Έτσι το Συμβούλιο κατέληξε, όπως είθισται, σε ένα συμβιβασμό με το Eurogroup να παίρνει αναβαθμισμένη εντολή και στην πραγματικότητα το παιχνίδι συνεχίζεται, όπως και η πορεία εξάπλωσης του κορονοϊού.
