«Τα στοιχεία πρέπει να απεικονίζονται όπως αυτά είναι. Δε σημαίνει όμως τώρα, ότι όταν είμαι σε μια διαπραγμάτευση με τους δανειστές, πάω μόνος μου και ψάχνω να βρω αιτίες του πώς θα κάνω αναταξινομήσεις» ανέφερε ενώπιον της Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής, που εξετάζει τον δημοσιονομικό εκτροχιασμό του 2009, ο Νικόλαος Στρόμπλος, ο οποίος υπήρξε υπάλληλος της Διεύθυνσης Εθνικών Λογαριασμών της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας από το 1989 και διευθυντής της από τον Ιούλιο του 2006 μέχρι τις 10 Σεπτεμβρίου του 2010.
Οι διαφωνίες του με τον πρόεδρο της ΕΛΣΤΑΤ, Ανδρέα Γεωργίου, επί της ακολουθούμενης μεθοδολογίας, του στοίχησαν, όπως υποστηρίζει, τη μετακίνησή του σε άλλη Διεύθυνση, για να ακολουθήσει στη συνέχεια και νέα δυσμενής μετακίνηση σε «θέση-ψυγείο».
Ο κ. Στρόμπλος περιέγραψε με βάση την εμπειρία του τα περιθώρια ερμηνείας και διαπραγμάτευσης επί των κανονισμών της ΕΛΣΤΑΤ, εκτίμησε πως η λειτουργία της Eurostat επισκιάζεται από ευρύτερα οικονομικά συμφέροντα και άφησε αιχμές για την προς τα άνω αναπροσαρμογή του ελλείμματος.
Ο πρώην διευθυντής Ειδικών Λογαριασμών της ΕΣΥΕ και της ΕΛΣΤΑΤ, δεν έκρυψε τις αδυναμίες που χαρακτήριζαν τη Στατιστική Υπηρεσία, με κυριότερη ενδεχομένως, την έλλειψη τεχνογνωσίας. Ενώπιον της Εξεταστικής Επιτροπής, παραδέχθηκε πως η ΕΣΥΕ δεν ήταν σε θέση να χειριστεί την αποτύπωση των swaps του 2001, ενώ προέβη και σε βαρύτατη αναφορά για τον πρώην προϊστάμενό του, Μανώλη Κοντοπυράκη, ότι απέστειλε την ενημέρωση EDP της 2ας Οκτωβρίου 2009 προς την Eurostat (ένα υπόμνημα στο πλαίσιο της Διαδικασίας Υπερβολικού Ελλείμματος με δύο στήλες ασυμπλήρωτες) χωρίς τη δική του υπογραφή.
«Προφανώς και προσθέτει κάτι σε βάρος της χώρας» ανέφερε ο μάρτυς απαντώντας σε σχετική ερώτηση του Παναγιώτη Ρήγα. «Γι αυτό έχουμε φτάσει σε αυτό το σημείο, γιατί στέλνουμε ένα EDP με δύο κενές γραμμές» συμπλήρωσε.
Οι πρώτες διαφωνίες με τη Eurostat
Μετά την απομάκρυνση του Μανώλη Κοντοπυράκη από τη γενική διεύθυνση της ΕΣΥΕ, ο κ. Στρόμπλος συνεργάζεται με τον γενικό γραμματέα του υπουργείου Οικονομικών, Ηλία Πλασκοβίτη, στην καταγραφή του ελλείμματος. Το έλλειμμα ανεβαίνει σταδιακά, από την αρχική ανακοίνωση του Γ. Παπακωνσταντίνου του 12,4% στο 12,8% καθώς το ΑΕΠ της Ελλάδας παρουσιάζει συρρίκνωση – και στο 13,6%, όταν η λεγόμενη «άσπρη τρύπα» των ασφαλιστικών ταμείων, το πλεόνασμα που κατέγραφαν, σημείωνε ελάττωση. Στο 13,6%, αντικατοπτρίζονται επίσης και όψεις της δραστηριότητας του ΟΣΕ και της Ολυμπιακής, κατόπιν υπόδειξης της Eurostat. Όταν τον Απρίλιο η Eurostat ζητά την καταγραφή των ΔΕΚΟ στο έλλειμμα, με αρχή 6-7 επιχειρήσεις του δημοσίου τομέα, σημειώνονται και οι πρώτες διαφωνίες του κ. Στρόμπλου με τους εμπειρογνώμονες της Eurostat.
«Μας έλεγαν, πως αν αυτές οι επιχειρήσεις είναι χρεοκοπημένες, ή πιστεύουμε πως έχουν μεγάλο έλλειμμα, θα πρέπει να τις εντάξουμε κατευθείαν στον δημόσιο τομέα. Εγώ τους έλεγα πως αυτό δεν είναι δεοντολογικό, γιατί τότε θα πρέπει να αναπροσαρμοστεί αντίστοιχα και το ΑΕΠ. Δεν μπορώ ακαριαία να αναπροσαρμόσω το έλλειμμα, και το ΑΕΠ να το αφήσω για την επόμενη αναθεώρηση του χρόνου» ανέφερε ο μάρτυς.
Η δεύτερη ένσταση του κ. Στρόμπλου αφορά τις κρατικές επιδοτήσεις: Σε όλες τις αστικές συγκοινωνίες της Ευρώπης, το εισιτήριο επιδοτείται – και αυτό θεωρείται επιδότηση του προϊόντος. Αν αυτό το θεωρήσεις για κάποιους νομικίστικους λόγους επιδότηση της παραγωγής καθαυτής, τότε τα έσοδα της επιδότησης καταγράφονται στο κόστος της παραγωγής, ανεβάζοντας λογιστικά το έλλειμμα της επιχείρησης και εντάσσοντάς την στατιστικά στο έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης.
«Η ΕΛΣΤΑΤ ενέταξε εκεί ό,τι κινείτο»
«Θα μπορούσα να συμφωνήσω, ένα ποσοστό της επιδότησης να θεωρείται επιδότηση στην παραγωγή, αλλά όχι 100%. Κάποιες επιχειρήσεις, ήταν “καραμπινάτες” περιπτώσεις όπως ο ΟΣΕ, ο οποίος έπρεπε να καταγραφεί. Απ’ αυτό που είδα μετά, ωστόσο, η ΕΛΣΤΑΤ ενέταξε εκεί, ό,τι κινείτο».
Κατά τον κ. Στρόμπλο, τα παραπάνω επιχειρήματα μπορούσαν να τεθούν, αλλά δεν τέθηκαν. Οι κανονισμοί της Eurostat είναι δεδομένοι, αλλά η εφαρμογή τους συζητείται στα διάφορα Committees (Επιτροπές) που συνεδριάζουν για να λάβουν τις τελικές αποφάσεις, με τη συμμετοχή των διευθυντών Εθνικών Λογαριασμών των είκοσι επτά κρατών-μελών. Έχοντας λάβει ο ίδιος μέρος σε δύο Επιτροπές, ο μάρτυς διαβεβαίωσε πως σε ζητήματα μείζονος σημασίας, συχνά οι εθνικοί εκπρόσωποι διαβουλεύονταν με τις κυβερνήσεις τους.
Δεδομένου ωστόσο, ότι η Eurostat ποδηγέτησε τη διαδικασία αναπροσαρμογής του ελλείμματος, εγκρίνοντας και το τελικό της αποτέλεσμα, είχε άραγε κάποια ιδιαίτερη επιδίωξη; «Γιατί το κάνει αυτό; Σε τι αποσκοπεί; Υπάρχει κάποιο σχέδιο;» ρώτησε τον μάρτυρα ο Π. Ρήγας (ΠΑΣΟΚ).
«Προσωπική μου άποψη είναι, ότι η Eurostat, όπως όλοι οι οργανισμοί στον κόσμο, δεν δρα σε κενό συμφερόντων. Επικρατούν εκεί κυρίαρχες απόψεις που επικρατούσαν στις Βρυξέλλες. Στις μέρες μας έχουμε μια διένεξη δανειστών και δανειζομένων. Καταλαβαίνετε πολύ καλά τι λέω. Προφανώς οι όλες μεταχειρίσεις που κατάλαβα εγώ, ήταν πάντα υπέρ των δανειστών» εκτίμησε ο μάρτυρας.
