Μέγας πανικός έχει καταλάβει τα ευρωπαϊκά μοτοσυκλετιστικά έντυπα που λίγο ως πολύ λένε ότι έφτασε το τέλος των αγώνων μοτοσυκλέτας και κάθε μηχανοκίνητου σπορ στην Ευρώπη.
Οι ζοφερές αυτές προβλέψεις είχαν αφορμή την απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (γνωστό και Ευρωπαϊκό Δικαστήριο) με έδρα το Λουξεμβούργο, στην υπόθεση Vnuk κατά Triglav, την υπόθεση C-162/13.
Το όλο ζήτημα έχει ως εξής: Ο Σλοβένος Damijan Vnuk ήταν εργάτης σε μια φάρμα, όπου τραυματίστηκε, όταν ένα τρακτέρ που έκανε όπισθεν τον έριξε από τη σκάλα όπου ήταν ανεβασμένος για κάποιες εργασίες.
Ο κύριος Vnuk μήνυσε την ασφαλιστική εταιρεία που κάλυπτε το , τρακτέρ, ζητώντας αποζημίωση. Πρωτόδικα το δικαστήριο αρνήθηκε ότι είχε δικαίωμα σε αποζημίωσηόμως σε επόμενη φάση το Ανώτατο Δικαστήριο της Σλοβενίας ανέτρεψε την απόφαση αυτή και έστειλε την υπόθεση στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, ζητώντας τη γνωμοδότησή του.
Πώς φτάνουμε όμως το ατύχημα σε μια αγροτική φάρμα να απειλεί τους αγώνες πίστας; Καρδιά του προβλήματος είναι το γεγονός πως ο κύριος Vnuk τραυματίστηκε σε ιδιωτικό χώρο.
Υπάρχει η Ευρωπαϊκή Οδηγία για την Ασφάλιση Μηχανοκίνητων Οχημάτων (Οδηγία 2009/103/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 16ης Σεπτεμβρίου 2009) σχετικά με την ασφάλιση αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία αυτοκινήτων οχημάτων και τον έλεγχο της υποχρεώσεως προς ασφάλιση της ευθύνης αυτής.
Η συγκεκριμένη Οδηγία είναι που επιτρέπει στα οχήματα των ευρωπαίων πολιτών να κυκλοφορούν ελεύθερα σε όλες τις χώρες της ΕΕ. Ωστόσο η διατύπωσή της δεν είναι ακριβής, κατά το ότι δεν αποσαφηνίζει αν η υποχρέωση ασφάλισης αφορά όλα τα οχήματα, είτε κινούνται σε ιδιωτικό είτε σε δημόσιο χώρο. Η ασάφεια αυτή ανάγκασε το Δικαστήριο της Σλοβενίας να ζητήσει την παρέμβαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.
Η απόφαση του τελευταίου ήταν πως ναι, κάθε όχημα, ακόμα κι όταν κινείται σε ιδιωτικό χώρο, οφείλει να είναι ασφαλισμένο για αστική ευθύνη έναντι τρίτων. Η απόφαση έχει μακρύ χέρι, αγγίζοντας και τα αγωνιστικά οχήματα που οδηγούνται σε ιδιωτικές πίστες.
Και όχι μόνον αυτά, αλλά και τα ηλεκτρικά Segway στα αεροδρόμια, τα περονοφόρα ανυψωτικά σε αποθήκες Logistics, τα τρακτέρ σε μια φάρμα, ακόμη και τα ηλεκτρικά αμαξάκια στα γήπεδα γκολφ!
Στην περίπτωση που μάς ενδιαφέρει, σύμφωνα με το σκεπτικό της απόφασης σε κάθε ευρωπαϊκό αγώνα GP, κάθε αναβάτης από τον Marc Márquez ως τον Stefano Valtulini της Moto3 θα πρέπει να καλύπτονται ασφαλιστικά έναντι κάθε βλάβης που θα μπορούσαν να προξενήσουν σε άλλον αναβάτη, στην περίπτωση πτώσης ή αλλιώς.
Και ναι μεν στην περίπτωση των κορυφαίων παγκόσμιων διοργανώσεων το χρήμα υπάρχει για την κάλυψη μιας τέτοιας ασφάλισης. Σκεφτείτε όμως τις μικρές κατηγορίες των εθνικών πρωταθλημάτων, τους τοπικούς αγώνες και τα εκατοντάδες track-days στις ευρωπαϊκές πίστες κάθε Σαββατοκύριακο.
Ουσιαστικά όλες οι πίστες, από τις πιο γνωστές και φημισμένες ως τις μικρότερες τοπικές και αφανείς, επιβιώνουν μόνον και μόνον χάρη στα track-days και τους αγώνες των διαφόρων λεσχών, κι όχι από τον ένα αγώνα GP ή WSBK ή F1 που διοργανώνουν κάθε χρόνο. Οι μικρές αυτές διοργανώσεις όμως δεν είναι σε θέση να σηκώσουν το οικονομικό βάρος της ασφάλισης αστικής ευθύνης έναντι τρίτων.
Μετά την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, οι χώρες μέλη της ΕΕ θα πρέπει να ενσωματώσουν στον κώδικά τους νομολογία που να ρυθμίζει τη σχετική υποχρέωση. Το αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι πράγματι καταστροφικό για χώρες όπου ο κόσμος λατρεύει τις πίστες όπως η Ιταλία, η Ισπανία, η Γερμανία, η Γαλλία, η Αγγλία…
Λέμε θα μπορούσε, γιατί η ΕΕ αναγνώρισε αμέσως το πρόβλημα και τώρα έχει επιδοθεί σε αγώνα δρόμου για τη έγκαιρη «αναδιατύπωσης» της Οδηγίας για την Ασφαλιστική Κάλυψη Μηχανοκινήτων Οχημάτων.
Υπεύθυνο για τη σωτηρία του αγαπημένου μας σπορ είναι η FISMA, η Γενική Διεύθυνση για τη Χρηματοπιστωτική Σταθερότητα, τις Χρηματοπιστωτικές Υπηρεσίες και την Ένωση Κεφαλαιαγορών.
Η Διεύθυνση αυτή δεν είχε ποτέ την πρόθεση να επιβάλλει την ασφάλιση έναντι τρίτων σε κάθε είδους μηχανοκίνητο όχημα, ανεξάρτητα του πού λειτουργεί και κινείται. Η πρόθεση του νομοθέτη ήταν μόνον να παράσχει το δικαίωμα της αποζημίωσης σε όποιον πέσει θύμα τροχαίου ατυχήματος στους δρόμους της ΕΕ.
Από όσο διαβάζουμε, η πρόταση της Διεύθυνσης FISMA προσπαθεί να διορθώσει την ασάφεια της Οδηγίας για την υποχρεωτική ασφάλιση έναντι τρίτων, περιορίζοντας την υποχρέωση στα οχήματα που χρησιμοποιούνται για μεταφορικούς σκοπούς σε δημόσιες οδούς ή άλλους χώρους δημόσιας πρόσβασης.
Η διατύπωση που φαίνεται να προτείνεται έχει κάπως έτσι (καθώς δεν είμαστε επίσημοι μεταφραστές της ΕΕ):
«Η εφαρμογή της Οδηγίας άπτεται μόνον των ατυχημάτων που προξενούνται από μηχανοκίνητα οχήματα στα πλαίσια της κυκλοφορίας τους. Αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί μέσω ακριβούς καθορισμό των χώρων και των δραστηριοτήτων που εμπίπτουν στα πλαίσια αυτού του προσδιορισμού. Χρήση στα πλαίσια της κυκλοφορίας θα μπορούσε να σημαίνει τη χρήση του οχήματος για μεταφορά ανθρώπων ή αγαθών, ανεξάρτητα αν βρίσκονται εν κινήσει ή όχι, σε χώρους που έχει πρόσβαση το κοινό κατά τους κρατούντες εθνικούς νόμους.
Δραστηριότητες που δεν εντάσσονται στα πλαίσια του προσδιορισμού αυτού, θα μπορούν να ρυθμίζονται σε εθνικό επίπεδο από τα κράτη-μέλη, στα οποία εν τέλει εναπόκειται η ευθύνη της απόφασης αν θα τις εντάξουν σε κάποιο άλλο τύπο συνολικής ρύθμισης. Έτσι τα εγγυημένα κεφάλαια δεν θα ήταν υποχρεωμένα βάσει νόμου της ΕΕ να αποζημιώσουν τις επιπτώσεις τροχαίων ατυχημάτων που δεν συνέβησαν στα πλαίσια της κυκλοφορίας. Δεν θα ήταν αναγκαία καμία αλλαγή ασφαλίστρων ή επικουρικών κεφαλαίων προκειμένου να καλυφθεί η απαίτηση αποζημίωσης θυμάτων τροχαίων ατυχημάτων που συμβαίνουν στα πλαίσια καθαρά αγροτικών, κατασκευαστικών, βιομηχανικών, μηχανοκίνητων αθλητικών ή πανηγυρικών δραστηριοτήτων, όταν αυτές διεξάγονται εκτός της καθορισμένης ως χρήσης στην κυκλοφορία».
Η παραπάνω σύνταξη ουσιαστικά θα εξαιρούσε τα μηχανοκίνητα σπορ από την Οδηγία. Οι δυσκολίες που προκύπτουν από την απόφαση Vnuk θα εξαφανίζονταν, ενώ θα παρέμενε η υποχρέωση ασφάλισης όλων των οχημάτων που κυκλοφορούν στην Ευρώπη.
Αλλά μέχρι να επέλθει η επίσημη προσαρμογή στο κείμενο της Οδηγίας για την ασφάλιση των μηχανοκίνητων οχημάτων, όλες οι ευρωπαϊκές χώρες βρίσκονται σε μια περίεργη κατάσταση νομικής Limbo.
Η πρόταση της Διεύθυνσης FISMA επρόκειτο να εφαρμοστεί μέσα στο 3ο τρίμηνο του 2016. Το τρίμηνο ήλθε και παρήλθε, αλλά δεν υπήρξε καμία νέα Οδηγία. Προφανώς υπάρχει ακόμη αρκετή δουλειά να γίνει, αλλά πρέπει να βιαστούν, διότι σε 3 μήνες τα πρωταθλήματα ξεκινούν πάλι και η απουσία ρύθμισης μπορεί να προκαλέσει απρόβλεπτες καταστάσεις.
Θανάσης Χούντρας
