Όταν κάποιος ακούει τη φράση «υπερβολική δόση ναρκωτικών» είναι φυσικό να υποθέσει, ότι ένας άνθρωπος εισέπνευσε, κατάπιε ή έκανε ένεση με μεγαλύτερη ποσότητα ναρκωτικών εξαιτίας κάποιου λάθους.

Η υπερβολική δόση ηρωίνης όμως, όπως αυτή που φέρεται να στοίχισε τη ζωή του ταλαντούχου ηθοποιού Φίλιπ Σέιμουρ Χόφμαν, είναι κάτι εντελώς διαφορετικό… και καθόλου απλή υπόθεση, γράφει η Susan Brink στο National Geographic.

Η υπερβολική δόση ηρωίνης συμβαίνει επειδή, εξαιτίας της ναρκωτικής αυτής ουσίας, επηρεάζονται οι νευρώνες του εγκεφάλου κάθε χρήστη.

Οι αλλαγές αυτές, ωστόσο, μπορεί να συμβούν σε διαφορετικά τμήματα του εγκεφάλου και με διαφορετική ταχύτητα.

Το τμήμα της ευχαρίστησης «ουρλιάζει» και αποζητά από το χρήστη όλο και πιο πολύ, όμως τα πρωτόγονα κέντρα του εγκεφάλου, που ελέγχουν την αναπνοή και τη λειτουργία της καρδιάς δεν αναπτύσσουν τον ίδιο βαθμό αντοχής με τον ίδιο ρυθμό και με τη σειρά τους αρχίζουν να «φωνάζουν»: «Φτάνει! Αρκετά! Μέχρι εδώ».

«Καθώς αυξάνεται η δόση, το άτομο αναπτύσσει μια ταχύτατη ανοχή στο αίσθημα ευφορίας, όμως δεν ανταποκρίνεται με τον ίδιο ρυθμό η αναπνευστική λειτουργία» εξηγεί ο David Smith, ιδρυτής του κέντρου Haight Ashbury Free Clinics στο Σαν Φρανσίσκο, που ειδικεύεται στη θεραπεία εθισμών.

Πέρα από το βιολογικό δίλημμα, που βασανίζει τον εγκέφαλο των χρηστών, προκύπτουν και ορισμένα πρακτικά προβλήματα.

Από τη στιγμή που η ηρωίνη είναι μια ουσία που δεν υπόκειται σε κανέναν έλεγχο, οι χρήστες δε μπορούν να γνωρίζουν τι ακριβώς περιέχεται στα σακουλάκια με την άσπρη σκόνη.

Καθαρή ηρωίνη; Ηρωίνη με ζάχαρη, άμυλο ή γάλα σε σκόνη;

Ή μήπως ηρωίνη «εμπλουτισμένη» με μία ακόμη πιο ισχυρή ουσία, όπως η φαιντανύλη (fentanyl), ένα οπιοειδές παρόμοιο με την ηρωίνη, όμως πολλές φορές πιο ισχυρό;

«Στην πραγματικότητα, κάθε φορά που κάποιος κάνει ένεση με ηρωίνη, παίρνει το ρίσκο υπερβολικής δόσης» ανέφερε από την πλευρά του ο Jack Stein από το National Institute on Drug Abuse.

…Και ο αριθμός των ανθρώπων που βρίσκονται σε κίνδυνο ολοένα και αυξάνει.

Ο αριθμός των χρηστών ηρωίνης έχει αυξηθεί από 373.000 το 2007, σε 669.000 το 2012 καταγράφοντας αύξηση της τάξης του 80%.

Η ηρωίνη κάνει «κατάληψη» στον εγκέφαλο

Όταν μπει στον οργανισμό η ηρωίνη, βρίσκει το δρόμο της μέσω του κυκλοφορικού συστήματος, όπου μετατρέπεται σε μορφίνη και καταλήγει στον υποδοχέα οπιοειδών του εγκεφάλου και τον «ενεργοποιεί».

Μέσα σε επτά με οκτώ δευτερόλεπτα, ο χρήστης νιώθει ένα κύμα ευφορίας να τον καταλαμβάνει.

Αμέσως μετά περνάει στο επόμενο στάδιο, μια φάση κατά την οποία το αίσθημα υπνηλίας εναλλάσσεται με την κατάσταση εγρήγορσης, κάτι που μπορεί να διαρκέσει αρκετές ώρες.

Η ευχαρίστηση που νιώθει ο χρήστης τις πρώτες φορές που κάνει χρήση ηρωίνης, δεν επαναλαμβάνεται με την παρατεταμένη χρήση.

Αυτή η αρχική ευφορία μετατρέπεται σε μια «ανάμνηση», που στη συνέχεια αναζητά με μανία και εμμονή.

«Τα ναρκωτικά κάνουν κατάληψη στον εγκέφαλο και σταματάς να νιώθεις ευχαρίστηση. Ο χρήστης, που άλλοτε ένιωθε “την απόλυτη ευφορία”, τώρα θα είναι “τυχερός” αν νιώθει απλά κάπως καλύτερα» προσθέτει ο Stein.

Η εμπειρία της χρήσης ηρωίνης αλλάζει τον εγκέφαλο για πάντα.

Άνθρωποι σαν τον Χόφμαν -που είχε δηλώσει ότι ήταν «καθαρός» για περισσότερα από 20 χρόνια προτού ξαναπέσει στη δίνη των ναρκωτικών- παραμένουν ευάλωτοι και δεν είναι δύσκολο να «νικηθούν» από τον εθισμό τους ξανά και ξανά, συνεχίζει το δημοσίευμα.

«Τα ναρκωτικά έχουν μια πανίσχυρη επίδραση στα κέντρα μνήμης του εγκεφάλου» εξηγεί ο Stein και συνεχίζει: «Οι θετικές αναμνήσεις από τη χρήση του ναρκωτικού παραμένουν βαθιά ριζωμένες στον εγκέφαλο».

Ίσως όμως και να έπεσε θύμα της επιβαρυμένης ηρωίνης, της λεγόμενης «ηρωίνης των Ανατολικών Ακτών», προσθέτει η αρθρογράφος.

«Υπάρχουν αναφορές στην Πενσιλβάνια, το Βερμόντ, το Μέριλαντ και αλλού στις Ανατολικές Ακτές των ΗΠΑ για ηρωίνη αναμεμιγμένη με φαιντανύλη, με αποτέλεσμα οι άνθρωποι να παίρνουν μεγαλύτερη δόση από αυτή που νομίζουν» είπε ακόμη ο Stein.

Καθώς οι χρήστες προσπαθούν να βρουν ένα σημείο ισορροπίας ανάμεσα στην ανάρρωση και το κατρακύλισμα, όπως συμβαίνει σε πολλούς, γίνεται ακόμη πιο δύσκολο να καταφέρουν να υπολογίσουν τα επίπεδα αντοχής τους.

Μπορεί να νομίζουν ότι μπορούν να το ελέγξουν και να κάνουν μικρή χρήση, όμως πολύ συχνά υποτροπιάζουν ακόμη πιο γρήγορα και σε πιο έντονο βαθμό απ’ ό,τι παλαιότερα.

«Είναι κάτι σαν αυτό που συμβαίνει σε όσους είναι αλλεργικοί στο τσίμπημα μελισσών. Όταν σε τσιμπήσουν για πρώτη φορά, έχεις μια πολύ έντονη αντίδραση. Κάθε επόμενη φορά τα πράγματα είναι χειρότερα από την προηγούμενη» πρόσθεσε ο ίδιος.

Από ένα σημείο και μετά, ο εγκέφαλος σταματά να στέλνει τα αυτοματοποιημένα μηνύματά του για τη συνέχιση της αναπνοής και τη λειτουργία της καρδιάς και ο χρήστης πεθαίνει από υπερβολική δόση.

Αν ο Χόφμαν δεν ήταν μόνος του, όταν έκανε για τελευταία φορά χρήση, θα μπορούσε ενδεχομένως να έχει σωθεί.

Η ναλοξόνη (naloxone) είναι ένα ενέσιμο οπιοειδές-ανταγωνιστής, που έχουν οι διασώστες μαζί τους. «Η άμεση χρήση αυτού του φαρμάκου μπορεί να οδηγήσει σε ανάκαμψη» είπε κλείνοντας ο Stein.

Ενεργοποιεί τα πρωτόγονα κέντρα του εγκεφάλου και εκείνος αρχίζει να δίνει ξανά στο σώμα την εντολή να αναπνεύσει και στην καρδιά να συνεχίσει να χτυπά…