Ο προστάτης είναι ένας αδένας που παίζει σημαντικό ρόλο στην αναπαραγωγή, αλλά επειδή περιβάλλει κυκλικά την ουρήθρα όταν μετά τα 40 έτη αρχίζει φυσιολογικά να αυξάνεται την πιέζει και δημιουργεί προβλήματα στην ούρηση. Την 5η δεκαετία, οι μισοί περίπου άνδρες εμφανίζουν κάποια συμπτώματα από την πάθηση και όσο η ηλικία αυξάνει το ποσοστό μεγαλώνει για να φθάσει το 80% σε ηλικία 80 ετών.

Τα συμπτώματα της ούρησης στην αρχή είναι ήπια και ο ασθενής προσαρμόζεται σε αυτά, αφού οι μεταβολές στην ούρηση είναι αργές και μπορεί να περάσουν και αρκετά χρόνια πριν γίνουν μέτριου ή σοβαρού βαθμού (5-15 έτη). Μελέτες έχουν δείξει ότι ανά 5ετία, επιδείνωση παρατηρείται στο 20% των ανδρών.

Τα συμπτώματα της υπερτροφίας του προστάτη είναι η δυσκολία της έναρξης της ούρησης, η επιμήκυνση του χρόνου της ούρησης, η ελάττωση της ακτίνας των ούρων, η διακεκομμένη ούρηση, η αίσθηση μετά την ούρηση ότι η κύστη δεν άδειασε πλήρως, η συχνουρία (ημερήσια και νυκτερινή), και η επιτακτική ούρηση (έντονη επιθυμία για ούρηση με μικρό όγκο ούρων). Τα συμπτώματα αυτά εμφανίζονται για δύο λόγους:

1. η αύξηση του μεγέθους του προστάτη πιέζει την ουρήθρα
2. η σύσπαση των μυϊκών ινών του αδένα δεν επιτρέπει στην ουρήθρα να διευρυνθεί και περιορίζει την ροή των ούρων

Αν οι  δύο αυτοί παράγοντες αντιμετωπιστούν από νωρίς βοηθούν την ούρηση, καθυστερούν την εξέλιξη της νόσου και σε αρκετές περιπτώσεις αποφεύγεται το χειρουργείο.

Τι φαρμακευτικές θεραπείες υπάρχουν για την καλοήθη υπερτροφία του προστάτη;

Η φαρμακευτική αντιμετώπιση περιλαμβάνει τρεις κατηγορίες φαρμάκων:
– τους αναστολείς των α-αδρενεργικών υποδοχέων (ταμσουλοσίνη και αλφουζοσίνη), που χαλαρώνουν τις μυϊκές ίνες του αδένα και έτσι μειώνουν τις αντιστάσεις στη ροή των ούρων,
–  τους αναστολείς της 5α-αναγωγάσης (φιναστερίδη και ντουταστερίδη), που μειώνουν τη μάζα του αδένα και με τον χρόνο βελτιώνουν την ούρηση.
– τα φυτικά σκευάσματα που προέρχονται από φυτικά εκχυλίσματα και βοηθούν στη βελτίωση των συμπτωμάτων.

Με την φαρμακευτική αγωγή αναμένεται ότι μέσα σε μία 5ετία η πάθηση θα επιδεινωθεί στο 10% περίπου των ασθενών που παίρνουν αναστολείς των α-αδρενεργικών υποδοχέων και στο 5% των ασθενών παίρνουν συνδυασμό και των δύο σκευασμάτων. Στους ασθενείς, οι οποίοι δεν έπαιρναν φάρμακα, η κατάσταση επιδεινώθηκε στο 17% από αυτούς.

Σήμερα, σε προστάτες πάνω από 30 γραμμάρια χρησιμοποιείται ο συνδυασμός των δύο φαρμάκων. Πρόσφατα μάλιστα κυκλοφόρησε σκεύασμα που περιλαμβάνει και τις 2 φαρμακευτικές ουσίες σε ένα χάπι (την ταμσουλοσίνη που χαλαρώνει τον προστάτη και την ντουταστερίδη που μειώνει τον όγκο του), κάνοντας τη λήψη πιο εύκολη με σύγχρονη μείωση του κόστους.

Ο συνδυασμός αυτός έχει δώσει τα καλύτερα αποτελέσματα, αφού πρόσφατη μεγάλη διεθνής μελέτη έδειξε ότι ο συνδυασμός μειώνει τις πιθανότητες για επίσχεση ούρων –την πλήρη αδυναμία ούρησης με ανάγκη τοποθέτησης καθετήρα- και την ανάγκη χειρουργείου κατά 66% σε μια 4ετία.

Δημήτρης Χατζηχρήστου
Καθηγητής Ουρολογίας Α.Π.Θ.