Το 2021 είναι μια πολύ σημαντική χρονιά για την Ελλάδα, καθώς συμπληρώνονται 200 χρόνια από την έναρξη της Επανάστασης. Με αφορμή το γεγονός αυτό, το Ίδρυμα Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα αφιερώνει το ημερολόγιο της νέας χρονιάς στα επαναστατικά κινήματα που συγκλόνισαν τη Μακεδονία τον 19ο αιώνα.
Με το σημαντικό φωτογραφικό και αρχειακό υλικό από τη συλλογή του Γεώργιου Κωνσταντινίδη, του αρχείου του Ιδρύματος Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα και άλλων συλλεκτών της Μακεδονίας, το ημερολόγιο με τίτλο «Αναζητώντας την Κληρονομιά του Εικοσιένα στη Μακεδονία του 19ου αιώνα», εστιάζει σε γνωστές, αλλά και λιγότερο γνωστές πτυχές του κοινοτικού βίου του μακεδονικού Ελληνισμού.
Σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, το έργο συμπληρώνουν κείμενα και αρχειακό υλικό σχετικό με τη διοίκηση της ελληνικής κοινότητας, την εκπαίδευση και τα καλλιτεχνικά δρώμενα στη Θεσσαλονίκη του 19ου αιώνα, ενώ δεν θα μπορούσαν να απουσιάζουν γεγονότα τα οποία σημάδεψαν την ιστορία της πόλης, καθώς και της ελληνικής κοινότητας σε πολλαπλά επίπεδα, όπως η ίδρυση της Φιλοπτώχου Αδελφότητος Ανδρών Θεσσαλονίκης (1871) και η κατασκευή του ταυτισμένου με τον Μακεδονικό Αγώνα νέου Ελληνικού Προξενείου (1893).
Την επιστημονική επιμέλεια της έκδοσης είχε ο Ιωάννης Χασιώτης, ομότιμος καθηγητής ΑΠΘ, ενώ τον πρόλογο υπογράφει ο καθηγητής Ιστορίας Νεότερων Χρόνων ΑΠΘ Βασίλειος Κ. Γούναρης. Τη συγγραφή των κειμένων που διανθίζουν τους μήνες του Ημερολογίου ανέλαβαν η διευθύντρια του Κ.Ε.Μ.Ι.Τ. Σταυρούλα Μαυρογένη, αναπληρώτρια καθηγήτρια ΠΑ.ΜΑΚ., ο συλλέκτης Γεώργιος Κωνσταντινίδης, πρόεδρος του Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης και ο Δρ. Ιστορίας Κωνσταντίνος Σ. Παπανικολάου, επιστημονικός συνεργάτης του ΙΜΜΑ. Την επιμέλεια και τον γενικό συντονισμό του εκδοτικού έργου είχε η ιστορικός τέχνης Φανή Τσατσάια, διευθύντρια του Ιδρύματος Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα.
* Η φωτογραφία είναι παραχώρηση από το ΑΠΕ-ΜΠΕ.