«Μαγνήτη» για τα διακινούμενα εμπορικά φορτία από την Αλβανία και τη Βουλγαρία προς την Ευρώπη και αντίστροφα θα μπορούσε να αποτελέσει εντός τριετίας η Εγνατία Οδός, καθώς παρά την οικονομική κρίση, οι τέσσερις κάθετοι άξονές της, που θα συνδέουν την Ελλάδα με τις δύο γειτονικές χώρες ως τμήματα των πανευρωπαϊκών διαδρόμων 4, 7 και 9, προβλέπεται να ολοκληρωθούν σταδιακά από το 2013 μέχρι το 2015, βάσει χρονοδιαγράμματος, καθώς έχουν διασφαλισμένη χρηματοδότηση.
Αναλυτικότερα, σύμφωνα με τα επικαιροποιημένα στοιχεία, που έθεσε στη διάθεση του ΑΜΠΕ η Εγνατία Οδός ΑΕ, ο άξονας Σιάτιστα- Ιεροπηγή- Κρυσταλλοπηγή (Αλβανία- Πανευρωπαϊκός Διάδρομος VII, 72 χλμ.) έχει ήδη δοθεί στην κυκλοφορία σε μήκος 51 χιλιομέτρων, δηλαδή στο μεγαλύτερο μέρος του. Το τελευταίο τμήμα, «Κορομηλιά – Κρυσταλλοπηγή», είναι υπό κατασκευή και προβλέπεται να ολοκληρωθεί εντός του 2015. Η χρηματοδότηση του άξονα έχει διασφαλιστεί από τα κοινοτικά πλαίσια στήριξης (ΚΠΣ) ΙΙ και ΙΙΙ και από το ΕΣΠΑ 2007-2013.
Νωρίτερα και συγκεκριμένα εντός του 2014 αναμένεται να ολοκληρωθεί ο άξονας Θεσσαλονίκη- Σέρρες- Προμαχώνας (Βουλγαρία- Πανευρωπαϊκός Διάδρομος ΙV, 96 χλμ.). Μέχρι σήμερα, έχουν δοθεί σε κυκλοφορία 65 χιλιόμετρα και τα υπόλοιπα 31 χλμ. είναι υπό κατασκευή. Η χρηματοδότηση του έργου έχει επίσης διασφαλιστεί από τις παραπάνω πηγές.
Εντός του 2013 προβλέπεται να ολοκληρωθεί ο άξονας Κομοτηνή – Νυμφαία (Βουλγαρία- Πανευρωπαϊκός Διάδρομος IX, 23 χλμ.). H κατασκευή του έργου αποφασίστηκε στο πλαίσιο της διακρατικής συμφωνίας για την ανάπτυξη συνδετήριων οδών μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας, ενώ η χρηματοδότησή του έχει εξασφαλιστεί από το τρίτο ΚΠΣ και το ΕΣΠΑ.
Στον άξονα Αρδάνιο- Ορμένιο (Βουλγαρία – Πανευρωπαϊκός Διάδρομος ΙΧ, 124 χλμ.), μέχρι σήμερα έχουν δοθεί σε κυκλοφορία 76 χιλιόμετρα. Τα υπόλοιπα 48 χλμ. είναι υπό κατασκευή και αφορούν σε αναβάθμιση του υφιστάμενου δικτύου. Η χρηματοδότηση του έργου έχει εξασφαλιστεί από το τρίτο ΚΠΣ ΙΙΙ και το ΕΣΠΑ, ενώ αυτό προβλέπεται να ολοκληρωθεί εντός του 2014.
Τα χρονοδιαγράμματα των έργων σε Θεσσαλονίκη και Χαλκιδική
Στο μεταξύ, αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε εξέλιξη στην Ελλάδα τέσσερα έργα, τα οποία αφορούν τις εξής παρεμβάσεις:
-Οριστικά μέτρα σταθεροποίησης επιχώματος στο τμήμα μεταξύ των ανισόπεδων κόμβων (Α/Κ) Αράχθου-Περιστερίου, με αναμενόμενη περαίωση στις αρχές του 2014.
-Αποκατάσταση ζημιών του κτηριακού συγκροτήματος του ευρωπαϊκού Οργανισμού Cedefop στη Θεσσαλονίκη. Η συμβατική προθεσμία περαίωσης του έργου εκπνέει σε λίγες ημέρες (31.12.2012), αλλά αναμένεται να χορηγηθεί παράταση
-Αποκατάσταση ζημιών λόγω πλημμυρών στα οδικά τμήματα Ολυμπιάδος- Στρατωνίου, Πλανών- Γοματίου και Μ. Παναγιάς- Πλανών του επαρχιακού δικτύου Ν. Χαλκιδικής, με συμβατική περαίωση στις 31.12.2012, έργο για το οποίο αναμένεται επίσης να χορηγηθεί παράταση
-Βελτίωση του επιπέδου οδικής ασφάλειας στον οδικό άξονα Θεσσαλονίκη – Πολύγυρος (τμήμα Θέρμης – Γαλάτιστας), με προβλεπόμενη περαίωση εντός του πρώτου τριμήνου του 2015.
Επίσης θα υπογραφούν, εντός του έτους, οι ακόλουθες συμβάσεις:
-«Τοποθέτηση ενισχυμένης υπερυψηλής περίφραξης στο τμήμα Σιάτιστα – Κορομηλιά (45.1-3) και σε τμήματα του Κυρίως Άξονα από Παναγιά – Σιάτιστα» , με προβλεπόμενο περαίωση στο τέλος 2013
-«Κάθετος άξονας Εγνατίας Οδού Θεσσαλονίκη- Μουδανίων: Βελτίωση- διαπλάτυνση τμήματος Μουδανιά- σημείου πριν από τη Γέφυρα Ποτίδαιας», έργο το οποίο αναμένεται να περατωθεί στο τέλος του 2015.
Παράλληλα, έχει ήδη διακηρυχθεί το έργο για τη βελτίωση και αναβάθμιση της δυτικής εσωτερικής περιφερειακής Θεσσαλονίκης από τον ανισόπεδο κόμβο της περιοχής του Νοσοκομείου Παπαγεωργίου μέχρι εκείνον της Μακρυγιάννη, με διάρκεια κατασκευής τούς 28 μήνες.
Σε τελική φάση ωρίμανσης για δημοπράτηση βρίσκονται, τέλος, τα έργα του ανισόπεδου κόμβου της Βιομηχανικής Περιοχής (ΒΙΠΕ) Κομοτηνής, με διάρκεια κατασκευής 12 μηνών και «Εγνατία οδός : Βελτίωση – Αναβάθμιση Δυτικής Εσωτερικής Περιφερειακής από Α/Κ Μακρυγιάννη έως και ισόπεδο κόμβο Εσωτερικής Περιφερειακής με Συμμαχική οδό» με προβλεπόμενο χρόνο περάτωσης 24 μηνών.
Αύξηση στην κίνηση βαρέων οχημάτων κατά μήκος τής οδού το 2011
Μπορεί η ολοκλήρωση των κάθετων αξόνων της Εγνατίας Οδού να θεωρείται ότι θα προσελκύσει πρόσθετα σημαντικά φορτία από και προς τα Βαλκάνια μετά το 2015, αλλά ήδη από το 2011, η κίνηση βαρέων οχημάτων εμφανιζόταν κατά μήκος της οδού αυξημένη για μια σειρά από λόγους.
Συγκεκριμένα, το ποσοστό των βαρέων οχημάτων στα τμήματα της Εγνατίας Οδού, για τα τα οποία υπάρχουν στοιχεία κατηγοριοποίησης των διερχόμενων οχημάτων, κυμάνθηκε πέρυσι μεταξύ 14% και 21%, επί του συνόλου των διερχόμενων αυτοκινήτων.
Τα μεγαλύτερα ποσοστά βαρέων οχημάτων παρουσιάζονται στα τμήματα του αυτοκινητόδρομου μεταξύ των ανισόπεδων κόμβων Ιωαννίνων και Παμβώτιδας στην Ήπειρο με ποσοστό 19%, Δυτικών Γρεβενών και Δυτικής Σιάτιστας (Καστοριά) στη Δυτική Μακεδονία με ποσοστά 19%-21%, Αγίου Σύλλα και Άσπρων Χωμάτων (περιοχή Καβάλας), Αλεξανδρούπολης και Αρδανίου (20%) και μεταξύ των τμημάτων που συνδέουν την Εγνατία Οδό με την πόλη της Κομοτηνής (18%).
Σύμφωνα με τα συλλεχθέντα στοιχεία, το ποσοστό των βαρέων οχημάτων το 2011 σημείωσε αύξηση σε σχέση με το 2010 στην πλειοψηφία των τμημάτων της Εγνατίας Οδού. Αυτό θεωρείται λογικό εάν λάβει κάποιος υπόψη τη σημαντική μείωση της συνολικής κυκλοφορίας το 2011 και το γεγονός ότι η πτώση αυτή παρατηρείται περισσότερο στα επιβατικά οχήματα και όχι στα φορτηγά οχήματα των οποίων οι μετακινήσεις είναι πιο «ανελαστικές» (καθώς συνήθως μεταφέρουν εμπορεύματα).
Εξαίρεση αποτελούν τα οδικά τμήματα μεταξύ των Ιωαννίνων και του Κλειδίου, όπου το ποσοστό των βαρέων μειώθηκε σε σχέση με το 2010. Ωστόσο, η μείωση αυτή οφείλεται στο ότι οι κυκλοφοριακοί φόρτοι των βαρέων οχημάτων σε αυτά τα τμήματα κατά το 2010 ήταν σημαντικά αυξημένοι, λόγω της διακοπής κυκλοφορίας μέσω των Τεμπών κατά το πρώτο τετράμηνο περίπου του έτους και της εκτροπής της στα εν λόγω τμήματα.