Κάτι φαίνεται να κινείται στο Τατόι. Εν μέσω κρίσης, οικονομικής και πολιτικής, υπεγράφη προ ημερών η σύμβαση για την εκπόνηση μελέτης η οποία θα υποδείξει τον τρόπο αξιοποίησης του πρώην βασιλικού κτήματος. Από το 2003, οπότε το σύνολο της έκτασης – περίπου 42.000 στρέμματα – πέρασε στον έλεγχο του Ελληνικού Δημοσίου έναντι 12 εκατομμυρίων ευρώ, ελάχιστες κινήσεις έγιναν για την προστασία του χώρου. Σήμερα βρίσκεται σε εξέλιξη η εκκένωση της βασιλικής έπαυλης (ανάκτορα) και η αποκατάσταση του ναού της Αναστάσεως από το υπουργείο Πολιτισμού, ενώ ολοκληρώθηκε πρόσφατα η αναπαλαίωση τριών εκ των 27 διατηρητέων κτιρίων, αν και οι εργασίες δεν έγιναν όπως θα έπρεπε.

«Πρόκειται για πρόχειρη δουλειά, με πολλές κακοτεχνίες, αλλά τουλάχιστον αυτά τα τρία οικοδομήματα – το ιπποστάσιο, το υπασπιστήριο και τα μαγειρεία – δεν απειλούνται με κατάρρευση» λέει στο «Βήμα» ο ιστορικός κ. Κώστας Σταματόπουλος. Αντίθετα παλαιότερα κτίσματα όπως η οικία Στουρμ (1874), το Οινοποιείο (1880) και το σπίτι του κηπουρού (1880) κινδυνεύουν να μετατραπούν σε σωρούς ερειπίων. Σοβαρές είναι οι απειλές και για το δάσος Τατοΐου, το οποίο πλέον είναι γηρασμένο και χρειάζεται ιδιαίτερη φροντίδα.

Με ορατό τον κίνδυνο να απαξιωθεί ένα σημαντικό περιουσιακό στοιχείο του Δημοσίου, ο πρόεδρος του Οργανισμού Ρυθμιστικού Σχεδίου και Προστασίας Περιβάλλοντος Αθήνας (ΟΡΣΑ) κ. Ιωάννης Πολύζος και η γενική γραμματέας Πολιτισμού κυρία Λίνα Μενδώνη έχουν ξεκινήσει έναν αγώνα δρόμου για να κερδίσουν πολύτιμο χρόνο. Ηδη χάθηκε ένας χρόνος ώσπου να συνεννοηθούν και να συμφωνήσουν τα υπουργεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού στο σχέδιο γενικής διάταξης. Ετσι μόλις πριν από λίγες ημέρες ανέθεσαν τη μελέτη για το Τατόι σε μια ομάδα νέων αρχιτεκτόνων με τον όρο να έχουν ολοκληρώσει σε ένα εξάμηνο το σχέδιο για τη διαχείριση της περιοχής. Και αυτό διότι κινδυνεύει να χαθεί κονδύλι περίπου 6,5 εκατ. ευρώ από τα 8 εκατ. που έχουν δεσμευθεί από το ΕΣΠΑ για έργα στο πρώην βασιλικό κτήμα, αν αυτά δεν γίνουν μέσα στο 2012.

Από τους μελετητές ζητήθηκε να αποδείξουν την οικονομική αποδοτικότητα της πρότασής τους αλλά και να ερευνήσουν πιθανό επενδυτικό ενδιαφέρον για τον χώρο. Τους δόθηκαν γενικές κατευθυντήριες γραμμές, σύμφωνα με τις οποίες το κτήμα πρέπει να αποτελέσει έναν τουριστικά ελκυστικό προορισμό, στον οποίο η φύση θα παίζει κυρίαρχο ρόλο. Θα πρέπει όμως να επιτευχθεί και πλήρης οικονομική αυτάρκεια με τη συμμετοχή ιδιωτών.

Σε αυτό το πλαίσιο, υπάρχουν σκέψεις για μετατροπή του κτιρίου της έπαυλης σε μουσείο του εαυτού της (στο πρότυπο του Αχιλλείου της Κέρκυρας), όπου θα μπορούν να διοργανώνονται διεθνή πολιτικά συμβούλια, πνευματικές εκδηλώσεις κ.ά.

Η αρχική σκέψη του ΟΡΣΑ για λειτουργία ξενώνα προσωπικοτήτων στο κτίριο του ανακτόρου, σύμφωνα με πληροφορίες, έχει απορριφθεί, καθώς, εκτός από τους… υψηλούς καλεσμένους, ο χώρος θα κατακλυζόταν από τη συνοδεία τους, δυνάμεις ασφαλείας, τηλεοπτικά συνεργεία κ.ά., με κίνδυνο να επιβαρυνθεί το «εύθραυστο» περιβάλλον του κτήματος.

«Πρόθεσή μας είναι να μετατραπεί το Τατόι σε ένα πάρκο προσβάσιμο στον πολίτη, όπου η φύση και η Ιστορία θα συνυπάρχουν»
επισημαίνει κ. Πολύζος. Η μελέτη, προσθέτει ο ίδιος, θα προτείνει συγκεκριμένες χρήσεις για τα υφιστάμενα κτίρια και οργάνωση του χώρου, ενώ με οικονομοτεχνική ανάλυση θα ερευνά τις δυνατότητες άντλησης εσόδων από ανταποδοτικές υπηρεσίες και δραστηριότητες.

Στην περιοχή του συγκροτήματος των βοηθητικών κτιρίων του κτήματος, τόσο εντός των υφιστάμενων κτισμάτων όσο και στους υπαίθριους χώρους, θα μελετηθεί η οργάνωση χρήσεων αναψυχής, αθλητισμού, πολιτισμού και εκπαίδευσης. Ηδη το υπουργείο Πολιτισμού έχει έλθει σε επαφή με εκπαιδευτικά ιδρύματα και φορείς για την αξιοποίηση τμημάτων της έκτασης.

Ενδιαφέρον υπάρχει και από ιδιώτες. Από το 2005 έχει κατατεθεί πρόταση στο υπουργείο Πολιτισμού από τους κκ. Γιάννη Μπουτάρη και Σωτήρη Ιωάννου για λογαριασμό της Εθνικής Διεπαγγελματικής Ενωσης Αμπέλου και Οίνου, με κεντρικό άξονα τη δημιουργία μιας κιβωτού της ελληνικής αμπέλου στους παλαιούς αμπελώνες του Τατοΐου. Στόχος θα είναι η παραγωγή βιολογικού κρασιού και η επαναλειτουργία του παλιού οινοποιείου. Η πρόταση, όπως λέει ο κ. Ιωάννου, ο οποίος είναι και μέλος του Συλλόγου Φίλων Κτήματος Τατοΐου, εξακολουθεί να ισχύει. «Η αξιοποίηση του Τατοΐου είναι ένα μεγάλο σχέδιο, το οποίο πρέπει να υλοποιηθεί».

Ενδιαφέρον υπάρχει και από γαλακτοβιομηχανίες για τη λειτουργία του βουστασίου και την παραγωγή βιολογικού γιαουρτιού, βουτύρου, γάλακτος και παγωτού, όπως αναφέρει ο πρόεδρος του Συλλόγου Φίλων Κτήματος Τατοΐου κ. Βασίλης Κουτσαβλής. Μάλιστα, ο σύλλογος, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πατρών, θα προχωρήσει σε μελέτη αξιοποίησης και αποκατάστασης του ελαιώνα και επαναλειτουργίας του παραδοσιακού ελαιοτριβείου.

Σύμφωνα με πηγές του ΥΠΕΚΑ, οι γενικές κατευθύνσεις του υπουργείου για το Τατόι είναι η λειτουργία του ως αυτοδιαχειριζόμενου πάρκου, στο οποίο, μεταξύ άλλων, θα λειτουργούν εστιατόρια, ξενώνας, πολιτιστικά κέντρα, αίθουσες εκδηλώσεων, ιππικός όμιλος και άλλοι χώροι αθλητισμού. Σε καμία περίπτωση πάντως, όπως υπογραμμίζουν, δεν θα διανοιχθούν άλλοι δρόμοι, καθώς στόχος είναι η ενθάρρυνση της πεζοπορίας και του ποδηλάτου.