«Την ώρα που μια τεράστια πυρκαγιά σαρώνει τα προάστια της Αθήνας, οι επιστήμονες στην Ευρώπη αγωνίζονται να καταλάβουν γιατί “ακραίες” πυρκαγιές, όπως αυτή, γίνονται, όλο και πιο συχνές», γράφει σε ανάλυσή του το βρετανικό Sky News. «Οι συνθήκες για ορισμένες από αυτές τις σφοδρές πυρκαγιές έχουν γίνει τρεις έως 20 φορές πιο πιθανές, σύμφωνα με την πρώτη έρευνα του είδους της», σημειώνει το δημοσίευμα.
Κάνοντας λόγο για μια συγκλονιστικά καταστροφική περίοδο πυρκαγιών από τον Μάρτιο του 2023 έως τον Φεβρουάριο του 2024, αναφέρεται σε μεγάλη μελέτη, που δημοσιεύεται στο επιστημονικό περιοδικό Nature, η οποία διαπιστώνει ότι οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από τις πυρκαγιές την περίοδο 2023-2024 ήταν 16% πάνω από τον μέσο όρο, εκτοξεύοντας στην ατμόσφαιρα 8,2 δισεκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα.
«Και, αν δεν ήταν μια ήσυχη περίοδος πυρκαγιών στις αφρικανικές σαβάνες, οι παγκόσμιες εκπομπές από τις πυρκαγιές θα ήταν οι μεγαλύτερες από κάθε άλλη περίοδο πυρκαγιών που έχει καταγραφεί από το 2003».
Τι είναι μια «ακραία» πυρκαγιά;
Δεν υπάρχει ένας ενιαίος ορισμός για το τι συνιστά μια ακραία πυρκαγιά, επειδή είναι κάτι που σχετίζεται με την τοποθεσία, δήλωσε ένας από τους συγγραφείς, ο δρ Ντάγκλας Κέλι, από το Κέντρο Οικολογίας και Υδρολογίας του Ηνωμένου Βασιλείου (UKCEH). «Θα μπορούσε να μετρηθεί από πράγματα, όπως η καμένη έκταση, η ένταση ή το πόσο ασυνήθιστες είναι, ανάλογα με την περιοχή».
«Η φωτιά στην Αττική θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ακραία πυρκαγιά λόγω της εγγύτητας και των πιθανών ζημιών στους ανθρώπους», δηλώνει ο Τζο Μακνόρτον από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Μεσοπρόθεσμων Καιρικών Προβλέψεων (ECMWF).
Οι φετινές πυρκαγιές στην Ελλάδα εξακολουθούν να είναι πολύ μικρότερες σε σχέση με τις εκτάσεις που κάηκαν την περασμένη αντιπυρική περίοδο, σημειώνει το ΜακΝόρτον και προσθέτει πως αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι σημερινές φλόγες βρίσκονται στο «μεσοδιάστημα δασικής έκτασης-αστικού χώρου» που μπορεί να φέρουν απώλειες ζωών, καταστροφές, οικονομικές καταστροφές.
Η κλιματική αλλαγή αύξησε τις πιθανότητες ακραίων πυρκαγιών το 2023
Η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή αύξησε τρεις φορές τις πιθανότητες πυρκαγιάς το 2023-24 σε Ελλάδα και Καναδά και 20 φορές στη δυτική Αμαζονία, σύμφωνα με την έρευνα στο Nature.
«Πόσο πιθανό είναι να τις έχουμε στο μέλλον», είναι κάτι που εξετάστηκε στη συνέχεια. «Αν η θερμοκρασία αυξηθεί κατά 2 βαθμούς Κελσίου μέχρι το 2100, τηρώντας τους στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού, μια τέτοια πυρκαγιά στον Καναδά θα είναι δύο έως τρεις φορές πιο πιθανή, αλλά δεν θα υπάρξει καμία αλλαγή σε Ελλάδα και δυτική Αμαζονία. Αν, όμως, η θερμοκρασία στον πλανήτη αυξηθεί πάνω από 3 βαθμούς Κελσίου, τότε ακραίες πυρκαγιές όπως η περσινή θα είναι έως και 11 φορές πιο πιθανές στον Καναδά, τρεις φορές στην Ελλάδα και 1,3 στη δυτική Αμαζονία», ήταν η απάντηση.
Πώς επηρεάζει η κλιματική αλλαγή τις ακραίες πυρκαγιές;
Η κλιματική αλλαγή «αυξάνει σαφώς» τις συνθήκες εκδήλωσης πυρκαγιάς, σύμφωνα με τον καθηγητή στο πανεπιστήμιο East Anglia, Μάθιου Τζόουνς.
«Οι αυξημένες θερμοκρασίες ξηραίνουν τα δάση, γεγονός που καθιστά μια πυρκαγιά πιο πιθανό να εξαπλωθεί» λέει ο ίδιος στο Sky News. Μπορεί επίσης να αυξήσει την ξηρή βλάστηση που παρέχει περισσότερη «καύσιμη ύλη» για τη φωτιά.
Τις φωτιές επηρεάζουν και ανθρώπινες συμπεριφορές όπως οι εμπρησμοί, η αλλοίωση του φυσικού τοπίου ή ο τρόπος αντιμετώπισής τους.
Πώς επηρεάζουν οι πυρκαγιές την κλιματική αλλαγή;
Παρόλο που ο αριθμός των ακραίων πυρκαγιών αυξάνεται, η συνολική έκταση της γης που καίγεται έχει μειωθεί.
Αλλά αυτό που πραγματικά απασχολεί τους επιστήμονες είναι η αύξηση των πυρκαγιών στα δάση καθώς αυτές απελευθερώνουν περισσότερες εκπομπές άνθρακα, δημιουργούν μεγαλύτερο κίνδυνο για τους ανθρώπους και χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να αντιμετωπιστούν.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι παγκόσμιες εκπομπές αερίων από πυρκαγιές έχουν μειωθεί ελάχιστα παρόλο που οι καμένες εκτάσεις έχουν μειωθεί – και υπάρχει φόβος ότι οι παγκόσμιες εκπομπές από πυρκαγιές θα μπορούσαν σύντομα να αυξηθούν.
Τι μπορεί να γίνει;
Η Κλερ Μπαρνς από το Imperial College του Λονδίνου, η οποία δεν συμμετείχε στη μελέτη, δήλωσε ότι ελπίζει ότι η έκθεση «θα βοηθήσει στις προετοιμασίες για τις πυρκαγιές και θα βοηθήσει τον κόσμο να κατανοήσει ότι αυτές θα συνεχίσουν να χειροτερεύουν έως ότου τα ορυκτά καύσιμα αντικατασταθούν από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας».
Οι επιστήμονες συμφωνούν ότι οι εκπομπές πρέπει να μειωθούν προκειμένου να αποφευχθεί ο μελλοντικός κίνδυνος – αλλά θα χρειαστεί πολύς χρόνος για να φανεί αυτό.
Στο μεταξύ, σύμφωνα με τους συντάκτες της έκθεσης οι κυβερνήσεις θα πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο να προστατεύσουν τα όρια των δασών, να βοηθήσουν στο να μειωθεί η «καύσιμη ύλη» στα δάση και να επενδύσουν περισσότερο σε συστήματα πρόβλεψης έγκαιρης προειδοποίησης.
