Με το βλέμμα στραμμένο στους δύο τελευταίους μήνες του έτους που θα κρίνουν μέρισμα, ανάπτυξη, έσοδα και μέτρα στήριξης βρίσκεται το οικονομικό επιτελείο καθώς οι εξελίξεις στη πραγματική οικονομία και τα δημοσιονομικά θα σφραγίσουν τις επόμενες κινήσεις και επιλογές στην οικονομική πολιτική.
Το πρώτο και κρίσιμο στοίχημα είναι το πού θα «καθίσει» τελικά ο πήχης της ανάπτυξης με τα στελέχη του υπουργείου Οικονομικών να εκτιμούν ότι με βάση τους πρόδρομους δείκτες η ταχύτητα μεγέθυνσης του ΑΕΠ για φέτος δεν αποκλείεται να σπάσει το φράγμα του 7% έναντι της αναθεωρημένης πρόβλεψης για 6,1% με το ΚΕΠΕ και το ΙΟΒΕ προεξοφλούν άλμα στη ζώνη του 8%. Ωστόσο τα ίδια στελέχη επισημαίνουν ότι το τοπίο παραμένει θολό στο μέτωπο των τιμών καθώς ουδείς μπορεί να προβλέψει με ασφάλεια την έκταση και την ένταση του κύματος ακρίβειας που απειλεί να φρενάρει την ανάπτυξη λόγω της συγκράτησης της κατανάλωσης από τα πλήγματα στα εισοδήματα των νοικοκυριών και το κλίμα ανασφάλειας.
Επισημαίνεται ότι η ιδιωτική κατανάλωση αποτελεί την κινητήρια δύναμη για την ενίσχυση του ΑΕΠ καθώς αντιπροσωπεύει το 67% του Ακαθάριστου Εγχωρίου Προϊόντος. Οι άλλες συνιστώσες που θα κρίνουν το στοίχημα της ανάπτυξης είναι η πορεία των εσόδων από τον τουρισμό, οι επιδόσεις σε επενδύσεις και εξαγωγές και βέβαια η πορεία της πανδημίας.
Η δεύτερη μεγάλη πρόκληση
Η δεύτερη μεγάλη πρόκληση είναι συγκράτηση των ελλειμμάτων κάτω από τα 13,5 δισ. ευρώ. Αν και το Σεπτέμβριο υπήρξε πλεόνασμα εσόδων 1 δισ. ευρώ στα κρατικά ταμεία ωστόσο πολλά θα κριθούν από την πορεία των εισπράξεων από άμεσους και έμμεσους φόρους τους τελευταίους μήνες του έτους. Το βαρύ φορτίο των φόρων που θα πρέπει να σηκώσουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις σε συνδυασμό με τις πιέσεις στα εισοδήματα λόγω ακρίβειας ενέχει το κίνδυνο δημιουργίας νέας γενιάς «κόκκινων» οφειλών την ώρα που η στάθμη της δεξαμενής των ληξιπρόθεσμων οφειλών έχει ανέβει στα 109 δις. ευρώ των οφειλών.
Σημειώνεται ότι για τον Οκτώβριο ο λογαριασμός της εφορίας υπερβαίνει τα 2,2 δισ. ευρώ ενώ ανάλογο ποσό θα πρέπει να πληρωθεί μέχρι το τέλος του χρόνου. Στο σκέλος των δημοσίων δαπανών ο ετεροχρονισμός των επιχορηγήσεων προς ασφαλιστικά ταμεία ύψους 506 εκ. ευρώ που αναμένεται να αποδοθούν μέχρι και το τέλος του χρόνου και η υστέρηση ύψους 409 εκατ. ευρώ στην κατηγορία των λοιπών επιχορηγήσεων δημιουργεί πιέσεις στο έλλειμμα του προϋπολογισμού τη στιγμή που θα υπάρξει πρόσθετη επιβάρυνση 500 εκ. ευρώ από το πακέτο των μέτρων για την ανάσχεση των ανατιμήσεων. Επιπρόσθετα σε περίπτωση που δεν αποκλιμακωθούν οι τιμές θα χρειασθεί επέκταση και διεύρυνση των παρεμβάσεων, πράγμα που θα διογκώσει το κόστος για τα κρατικά ταμεία
Ο τελικός δημοσιονομικός λογαριασμός σε συνδυασμό με την ταχύτητα της ανάπτυξης θα καθορίσουν το αν θα απελευθερωθεί χώρος για πρόσθετες παρεμβάσεις για τη στήριξη των νοικοκυριών. Ψηλά στη κυβερνητική ατζέντα βρίσκεται η χορήγηση έκτακτου κοινωνικού μερίσματος έως το τέλος που θα είναι στοχευμένο και θα αφορά χαμηλόμισθους και υγειονομικούς. Πάντως στο Γενικό Λογιστήριο κρατούν μικρό καλάθι για το έκτακτο επίδομα σημειώνοντας τα στενά δημοσιονομικά περιθώρια και την αντίδραση των θεσμών. Είναι χαρακτηριστική η δήλωση του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών Θ. Σκυλακάκη ότι δεν θα πρότεινα να δοθεί μέρισμα όταν το έλλειμμα κινείται στη περιοχή του 7,3% του ΑΕΠ. Όμως αρμόδιες πηγές σημειώνουν με νόημα ότι η χορήγηση η μη του επιδόματος είναι θέμα πολιτικής απόφασης.
