Προστασία από τους πλειστηριασμούς μόνο της κύριας και μοναδικής κατοικίας των οικονομικά και κοινωνικά αδύναμων πολιτών με εισοδηματικά κριτήρια, αλλά και όσων οι οφειλές από καταναλωτικά δάνεια δεν ξεπερνούν τις 20.000 ευρώ, περιλαμβάνεται στην τελική πρόταση της κυβέρνησης προς την τρόικα.

Σύμφωνα με το «Έθνος της Κυριακής», η κυβέρνηση θα παρουσιάσει στο τέλος Σεπτεμβρίου στους δανειστές τη λύση που προκρίνει για την οριζόντια άρση της απαγόρευσης των πλειστηριασμών και τη διατήρησή της μόνο για ομάδες του πληθυσμού που αδυνατούν να είναι συνεπείς στην καταβολή των τραπεζικών τους δόσεων και απειλούνται με την απώλεια του σπιτιού τους.

Τα κυριότερα σημεία της πρότασης, σύμφωνα με την εφημερίδα είναι τα εξής:

1. Κατάργηση του πλαφόν

Η πρώτη κίνηση που θα γίνει και θα βγάλει στο σφυρί… περί τα 7.000 ακίνητα είναι η κατάργηση διάταξης με την οποία απαγορεύονται οι πλειστηριασμοί για οφειλές μέχρι ενός ύψους.

Για την ακρίβεια από την 1η Ιανουαρίου 2014 θα παύσει να ισχύει η νομοθετική προστασία για οποιονδήποτε οφειλέτη για οποιαδήποτε ληξιπρόθεσμη υποχρέωση που δεν ξεπερνά τις 200.000 ευρώ. Αυτή η προστασία ανανεωνόταν κάθε χρόνο, με αποτέλεσμα πολλοί δανειολήπτες που είχαν στην ιδιοκτησία τους πάνω από ένα ακίνητο (πχ κατοικία, κατάστημα, εξοχικό) αν χρωστούσαν στις τράπεζες μέχρι 200.000 ευρώ να μην απειλούνται με πλειστηριασμό. Πολλοί είναι εκείνοι που κρύβονται πίσω από αυτή τη διάταξη κι έτσι, αν και έχουν την οικονομική άνεση, εντούτοις δεν πληρώνουν καμία δόση.

2. Όροι για την 1η κατοικία

Καθιερώνονται συνδυαστικά κριτήρια για την προστασία της κύριας και μοναδικής κατοικίας. Αυτά είναι το ύψος της αντικειμενικής αξίας του σπιτιού σε συνδυασμό με εισοδηματικά κριτήρια. Έτσι, τα όρια των αντικειμενικών τιμών που ισχύουν για να μη βγει η κύρια κατοικία στο… σφυρί θα μειωθούν και παράλληλα θα μπουν εισοδηματικά όρια.

Σήμερα, δεν μπορεί να κατασχεθεί η κύρια κατοικία εφόσον η αντικειμενική της αξία ισούται με το αφορολόγητο όριο για την απόκτηση πρώτης κατοικίας (200.000 ευρώ) προσαυξημένο κατά 50%. Έτσι, ένας άγαμος που είχε το σπίτι του αντικειμενικής αξίας μέχρι 300.000 ευρώ, η τράπεζα δεν μπορούσε να του το πλειστηριάσει εφόσον το δάνειο του είχε «κοκκινίσει». Τα όρια αυτά προσαυξάνονταν στην περίπτωση του έγγαμου στις 375.000 ευρώ και για τις τετραμελείς οικογένειες στα 450.000 ευρώ.

Τα δυο συναρμόδια υπουργεία εξετάζουν να κατεβάσουν το όριο των 200.000 ευρώ στα 150.000 ευρώ, θα διατηρήσουν ενδεχομένως την προσαύξηση του 50%, αλλά ταυτόχρονα θα βάλουν και εισοδηματικά κριτήρια. Αυτά θα είναι για τον άγαμο γύρω στα 7.000 με 8.000 ευρώ και για μια τετραμελή οικογένεια θα φτάνει το πολύ τα 20.000 ευρώ. Με τον τρόπο αυτόν προστατεύεται πραγματικά η κύρια και μοναδική κατοικία όσων έχουν ανάγκη, ενώ θα συμπεριληφθεί και η κατηγορία των ανέργων. Ανάλογα εισοδηματικά κριτήρια θα μπουν και για τις πολύτεκνες οικογένειες, καθώς και για τα άτομα με αναπηρία.

3. Πήχης 20 χιλ. για τις κάρτες

Σε ισχύ θα παραμείνει ένα άρθρο νόμου του 2008, το οποίο δεν επιτρέπει τους πλειστηριασμούς της κύριας και μοναδικής κατοικίας για οφειλές του δανειολήπτη ύψους 20.000 ευρώ. Πρόκειται για το άρθρο 5 του νόμου 3714/2008, το οποίο εξαιρεί από τους πλειστηριασμούς την αποδεδειγμένη κύρια και μοναδική κατοικία του οφειλέτη εφόσον χρωστά ποσά έως 20.000 ευρώ από καταναλωτικά δάνεια και πιστωτικές κάρτες. Στελέχη των δυο συναρμόδιων υπουργείων Οικονομικών και Ανάπτυξης θεωρούν ότι πρέπει να προστατεύεται η κύρια και μοναδική κατοικία των δανειοληπτών για τέτοιες απαιτήσεις οι οποίες είναι εύκολο να ρυθμιστούν και να διακανονιστούν. Επίσης, δεν προκαλούν τεράστια ζημιά στις τράπεζες. Έτσι παραμένει ένα ελάχιστο πλαφόν προστασίας της κύριας κατοικίας.

4. Η δικαστική ασπίδα

Τη δυνατότητα προστασίας της πρώτης κατοικίας μέσα από τις τροποποιήσεις που έγιναν στον νόμο για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, θέλει να αναδείξει η κυβέρνηση. Όπως σημειώνουν στελέχη του υπουργείου Ανάπτυξης που βελτίωσαν διατάξεις του «νόμου Κατσέλη» πια όταν ένας οφειλέτης αποδεδειγμένα αδυνατεί να εξυπηρετήσει τα δάνειά του, μπορεί με το που κάνει αίτηση στο οικείο ειρηνοδικείο να πετύχει την παύση κάθε καταδιωκτικού μέτρου. Έτσι, γλιτώνει την κατάσχεση της κύριας κατοικίας του μέχρι την εκδίκαση της αίτησής του. Επιπλέον, ακόμη και αν το δικαστήριο απορρίψει την υπαγωγή του στον νόμο των υπερχρεωμένων νοικοκυριών, μπορεί να ξανά προσφύγει κατά της απόφασης και να αναστείλει και πάλι οποιαδήποτε διαδικασία σε βάρος της κατοικίας του. Το υπουργείο Ανάπτυξης θα αρχίσει να προβάλλει τις σχετικές διατάξεις.

5. «Αναγκαία» διαβίωση

Μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου αναμένεται να εισαχθούν και στη χώρα μας οι θεσμοί των «αναγκαίων δαπανών διαβίωσης» και του «συνεργάσιμου δανειολήπτη». Πρόκειται για πρακτικές που εφαρμόζονται στην Ιρλανδία, τη Μ.Βρετανία και στις ΗΠΑ. Με απλά λόγια, τα υπουργεία Ανάπτυξης, Οικονομικών, η Ελληνική Στατιστική Αρχή, η Τράπεζα της Ελλάδος, η Ένωση Ελληνικών Τραπεζών και οι καταναλωτικές οργανώσεις θα συνεργαστούν ώστε να καθορίσουν μια λίστα με τις αναγκαίες για τη διαβίωση δαπάνες ενός νοικοκυριού. Με αυτόν τον «μπούσουλα» τράπεζες και δανειολήπτες θα συνεργάζονται, χωρίς αντιδικίες, για την ρύθμιση των δανείων τους. Επίσης ο όρος του «συνεργάσιμου δανειολήπτη» που θα καθιερωθεί δεν είναι τίποτα άλλο από τον οφειλέτη εκείνο ο οποίος δεν αποκρύπτει περιουσιακά στοιχεία και εισοδήματα και δέχεται να συνεργαστεί με τις τράπεζες. Έτσι, με αυτόν τον τρόπο, τα νοικοκυριά που αδυνατούν να αντεπεξέλθουν στις δανειακές τους υποχρεώσεις θα μπορούν με τις ρυθμίσεις να γλιτώνουν την κατοικία τους.

6. «Φιλικός» διακανονισμός

Το ισχύον θεσμικό πλαίσιο για το πρόγραμμα διευκόλυνσης των οφειλετών με ενυπόθηκα δάνεια θέλει επίσης η κυβέρνηση να προβάλει προκειμένου να δείξει πως υπάρχουν ευκαιρίες για τους δανειολήπτες προκειμένου να μην «κοκκινίσει» το δάνειό τους.

Πρόκειται για τις διατάξεις του νόμου 4161/2013. σύμφωνα με αυτές, νοικοκυριά με καθαρό εισόδημα έως 25.000 ευρώ και κατοικία αντικειμενικής αξίας έως 180.000 ευρώ, υπόλοιπο δανείου 150.000 ευρώ, αλλά και άνεργοι, πολύτεκνοι κλπ. μπορούν να απαιτήσουν από την τράπεζά τους την ρύθμιση του δανείου τους με συγκεκριμένο τρόπο. Αυτός θα είναι η καταβολή χαμηλών δόσεων για περίοδο 48 μηνών. Και με τον τρόπο αυτόν οι δανειολήπτες μπορούν να πάρουν μία οικονομική «ανάσα» και να μην φτάσουν στο σημείο το οποίο το σπίτι τους θα κινδυνεύσει με πλειστηριασμό.