O Μάριο Ντράγκι θα αφήσει μία πιο ενωμένη Ευρωζώνη, όταν αποχωρήσει από πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας αυτή την εβδομάδα, αλλά παραδίδει το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ πιο διχασμένο από ποτέ δημόσια σχετικά με τον βέλτιστο τρόπο αναζωογόνησης της οικονομίας της περιοχής που αντιμετωπίζει προβλήματα.
Ο 72χρονος Ιταλός κεντρικός τραπεζίτης πιστώνεται ευρύτατα με τη διάσωση της Ευρωζώνης από την κατάρρευση, αλλά ορισμένοι επικριτές του λένε ότι συνέθλιψε όσους είχαν διαφορετική άποψη και ότι έτεινε να προακαταλαμβάνει δημοσίως τη νομισματική πολιτική της τράπεζας. Η προσέγγισή του αυτή τροφοδοτούσε διαφωνίες που εκδηλώνονταν δημόσια, αποδυναμώνοντας σημαντικά το ενιαίο μέτωπο της τράπεζας, όταν ήταν επιτακτική η ανάγκη να πεισθούν οι επενδυτές για τη δέσμευση στις πολιτικές της.
Πάνω από έξι σημερινοί και πρώην αξιωματούχοι της ΕΚΤ που μίλησαν στο Reuters συμφώνησαν ότι ο Ντράγκι είναι ένας εξαιρετικός κεντρικός τραπεζίτης που αξίζει τα εύσημα για την ταχεία δράση του κατά της διάρκεια της κρίσης του ευρώ το 2012, όταν μόνος του έσωσε το νόμισμα, διαλύοντας την κερδοσκοπία κατά των πιο υπερχρεωμένων χωρών της Ευρωζώνης. «Ο Ντράγκι ήταν ένας εμπνευσμένος ηγέτης σε πολύ δύσκολους καιρούς», δήλωσε στο Reuters ο πρώην επικεφαλής της αυστριακής κεντρικής τράπεζας, προσθέτοντας: «Έτσι, αυτό είναι ένα λίγο προβληματικό τέλος σε μία κατά τα άλλα εντυπωσιακή καριέρα». Ειδικότερα, ο τρόπος διοίκησης του Ντράγκι αύξησε πολύ τις εντάσεις στο τέλος της θητείας του, σύμφωνα με ορισμένους αξιωματούχους, που σημείωσαν επίσης ότι οι κορυφαίες προτεραιότητες της Κριστίν Λαγκάρντ, η οποία αναλαμβάνει τα ηνία της ΕΚΤ την 1η Νοεμβρίου, πρέπει να είναι η μέγιστη δυνατή συναίνεση και η διασφάλιση ότι η ΕΚΤ θα μιλά με μία φωνή. Η διαβεβαίωση των επενδυτών ότι οι πολιτικές της τράπεζας θα παραμείνουν συνεπείς θα δώσει στις αγορές έναν βαθμό βεβαιότητας, πρόσθεσαν. «Ο Μάριο είναι διατεθειμένος να ζει με το 50% συν μία ψήφο», δήλωσε ένας αξιωματούχος που δεν ήθελε να κατονομασθεί. «Η Κριστίν Λαγκάρντ πρέπει να το αλλάξει αυτό».
Όταν ο Ντράγκι ρωτήθηκε στην τελευταία συνέντευξη Τύπου, που έδωσε ως πρόεδρος της ΕΚΤ την περασμένη εβδομάδα, σχετικά με τη διαφωνία για την επανέναρξη των αγορών ομολόγων, είπε ότι αυτή ήταν αναπόφευκτη και ότι η τράπεζα τήρησε την εντολή της για διατήρηση σταθερών των τιμών στην Ευρωζώνη. «Τελικά είναι η ίδια η πραγματικότητα που μιλά πιο δυνατά από κάθε άλλη φωνή», τόνισε ο Ντράγκι, προσθέτοντας: «Είναι η πραγματικότητα μαζί με την πεποίθηση ότι κάναμε αυτό που κάναμε πάντοτε για να εκπληρώσουμε την εντολή μας. Αν μη τι άλλο, αυτό είναι διακριτό».
Το πιο δραματικό σχίσμα δημοσίως σημειώθηκε τον περασμένο μήνα, όταν η ΕΚΤ αποφάσισε να αρχίσει ξανά τις αγορές κρατικών ομολόγων σε μία προσπάθεια να δοθεί νέα ώθηση στην εξασθενούσα οικονομική ανάπτυξη και να αυξήσει τον πληθωρισμό στον στόχο της που είναι λίγο κάτω από το 2%. Περισσότεροι από ένας στους τρεις αξιωματούχους ήταν αντίθετοι – η ευρύτερης έκτασης διαφωνία που αντιμετώπισε ο Ντράγκι στην 8ετή θητεία του ως επικεφαλής ενός οργανισμού που επιδιώκει παραδοσιακά τη συναίνεση. Το μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου της ΕΚΤ Ζαμπίνε Λαουτενσλέγκερ παραιτήθηκε, καθώς είχε υποστηρίξει χωρίς επιτυχία ότι τα μέτρα στήριξης είναι υπερβολικά και ότι ενδεχομένως κινούνταν πέρα από την εντολή της τράπεζας.
Οι επικεφαλής των κεντρικών τραπεζών της Γερμανίας, της Ολλανδίας και της Αυστρίας, που έχουν την τάση να υποστηρίζουν πιο συντηρητική νομισματική πολιτική, επέκριναν την απόφαση για την επανέναρξη αγορών ομολόγων. Οι σύμμαχοι του Ντράγκι αναφέρουν ότι μία μεγαλύτερη συζήτηση στο εσωτερικό της ΕΚΤ δεν θα άλλαζε πιθανότατα το αποτέλεσμα. «Ο Μάριο Ντράγκι εκπληρώνει τις υποχρεώσεις του πολύ καλά σε πολύ δύσκολες συνθήκες», δήλωσε ο επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας της Φινλανδίας Έρκι Λιικάνεν, στο Reuters. «Τον στηρίζω και είμαι βέβαιος ότι η ιστορία θα δείξει ότι είχε δίκιο», πρόσθεσε.
Η δημόσια διαφωνία τον προηγούμενο μήνα, την οποία ακολούθησαν επιζήμιες διαρροές εμπιστευτικών γνωμών του προσωπικού της ΕΚΤ, αντίθετων στην επανέναρξη των αγορών ομολόγων, προκάλεσε αμφιβολία μεταξύ των επενδυτών σχετικά με τη δέσμευση της ΕΚΤ στο σχέδιο. Τα επιτόκια της αγοράς στην πραγματικότητα αυξήθηκαν μετά τη μείωση του επιτοκίου της ΕΚΤ τον Σεπτέμβριο, καθώς ορισμένοι επενδυτές αμφιβάλλουν τώρα για την ετοιμότητα της τράπεζας να εμμείνει στο σχέδιό της και να μειώσει περαιτέρω τα επιτόκια, αν χρειαστεί. Η κλιμάκωση των αμφιβολιών ανάγκασε τον Γάλλο κεντρικό τραπεζίτη Φρανσουά Βιλερουά ντε Γκαλό, ο οποίος ήταν επίσης αντίθετος στην επανέναρξη των αγορών ομολόγων, να κάνει μία ιδιαίτερα ασυνήθιστη κίνηση πριν από δύο εβδομάδες, υποσχόμενος ότι η απόφαση του Σεπτεμβρίου θα υλοποιηθεί πλήρως. Η ζημιά, όμως, είχε ήδη γίνει. «Οι έντονες αντιρρήσεις αποδυνάμωσαν την εμπιστοσύνη στην αποφασιστικότητά μας, επομένως έβλαψαν πράγματι την πολιτική μας», σημείωσε σημερινός αξιωματούχος της ΕΚΤ.
Ο Ντράγκι είχε δημιουργήσει ήδη από τον Ιούνιο μία μίνι αναταραχή, όταν ενίσχυσε τις προσδοκίες για ένα πακέτο στήριξης, αλλάζοντας το μήνυμα πολιτικής της τράπεζας σε μία ομιλία του που αιφνιδίασε πολλούς συναδέλφους του, ουσιαστικά κάνοντας δημόσιες τις διαβουλεύσεις για την πολιτική και καθιστώντας δύσκολο έναν συμβιβασμό. «Όταν κανείς αρχίζει την επικοινωνία πριν από μία συνεδρίαση, οι άλλοι αισθάνονται στριμωγμένοι στη γωνία και θέλουν να εκφρασθούν», δήλωσε στο Reuters ο επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας του Βελγίου Πιέρ Βουνς προσθέτοντας: «Έτσι, ουσιαστικά έχετε μία συνεδρίαση πριν από τη συνεδρίαση».
Όσοι αντιτίθενται στον Ντράγκι εκφράζουν επίσης την αντίρρησή τους στην πρακτική του να προετοιμάζει μεγάλες αποφάσεις με έναν στενό κύκλο συμβούλων και να εμπλέκει το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ μόνο αργά στη σχετική διαδικασία. Για παράδειγμα, οι προτάσεις για το πακέτο στήριξης δεν διανεμήθηκαν έως το πρωί της συνεδρίασης του Σεπτεμβρίου, κυρίως για να αποτραπούν διαρροές, αλλά δόθηκε έτσι λίγος χρόνος για προετοιμασία, ειδικά καθώς η τελική πρόταση ήταν πιο φιλόδοξη από ό,τι ανέμεναν πολλοί. «Αν (ο Ντράγκι) βλέπει ότι έχει τις ψήφους, το θέμα έχει κλείσει και προχωρούμε», δήλωσε ένας αξιωματούχος, προσθέτοντας: «Καταβάλλει μικρή προσπάθεια να βρει έναν συμβιβασμό ή να ασχοληθεί με μέλη του Δ.Σ. που εκφράζουν διαφορετική άποψη. Είναι μία απλή άσκηση μέτρησης ψήφων». Σε μία συνεδρίαση νωρίτερα φέτος, ο Ολλανδός κεντρικός τραπεζίτης Κλάας Κνοτ συγκρούστηκε με τον Ντράγκι για την αποτυχία της ΕΚΤ να αυξήσει τις πληθωριστικές προσδοκίες, αμφισβητώντας αν τα μέσα πολιτικής της ΕΚΤ δουλεύουν όπως πρέπει. Σύμφωνα με τέσσερα πρόσωπα που ήταν παρόντα στη συνεδρίαση εκείνη, η ανταλλαγή θέσεων κατέληξε απότομα με τον Ντράγκι να λέει στον Κνοτ να μην αμφισβητεί τη βασική αρχή της σύγχρονης πολιτικής των κεντρικών τραπεζών.
Το έργο της Λαγκάρντ τώρα είναι να τελειώσει τις δημόσιες διαφωνίες και είτε να επανέλθει στη συναινετική λήψη αποφάσεων είτε να κρατήσει τις διαφωνίες μακριά από τα μέσα ενημέρωσης, δήλωσαν ορισμένοι αξιωματούχοι. «Η επιλογή της κυρίας Λαγκάρντ ήταν μία καλή απόφαση, επειδή προφανώς αυτό που χρειάζεται τώρα είναι διπλωματικές ικανότητες τόσο για τον χειρισμό της κατάστασης στο εσωτερικό της ΕΚΤ όσο και για τη συζήτηση με τις κυβερνήσεις», δήλωσε ο Νοβότνι.
