Αιρετικές και ανίερες, οι αναπαραστάσεις του θεανθρώπου που ξεφεύγουν από την πεπατημένη προκαλούν θύελλα αντιδράσεων στους πιστούς, πόσο μάλλον όταν οι προθέσεις σκηνοθέτη και παραγωγών είναι ακριβώς αυτές.
Δεν είναι εξάλλου μυστικό ότι η Βίβλος και τα πάθη του Ιησού απασχόλησαν την κινηματογραφική τέχνη από τις απαρχές της, με το λεγόμενο «βιβλικό σινεμά» να αποτελεί έκτοτε σταθερή αναφορά: μια ματιά στους τηλεοπτικούς δέκτες τη Μεγάλη Εβδομάδα πείθει και τον πλέον άπιστο Θωμά.
Άλλοτε σαρκαστικές και ειρωνικές, άλλοτε αντικατοπτρίζοντας το -ιδιαίτερο- όραμα και μήνυμα των δημιουργών τους, η παράδοση των βλάσφημων θρησκευτικών ταινιών είναι επίσης μακρά και πλούσια, το να ξεχωρίσεις λοιπόν μερικές μόνο εύκολο δεν είναι.
Και καθώς το χιούμορ δεν έβλαψε ποτέ κανέναν, ας δούμε μέρες που είναι μια σειρά από ανίερες θρησκευτικές αναπαραστάσεις του Χριστού, του μεγάλου αγαπημένου του παγκόσμιου κινηματογράφου, καθώς κανείς άλλος χαρακτήρας -ιστορικός ή μυθολογικός- δεν έχει εμπνεύσει τόσο πολύ την 7η τέχνη…
Αφήνοντας κατά μέρος το καυτό debate για τη φύση του περίφημου μιούζικαλ «Jesus Christ Superstar», αν είναι δηλαδή βλάσφημο ή όχι (πόσο μελάνι να χυθεί ακόμα για πάρτη του;), και μετά τις καλύτερες κινηματογραφικές ενσαρκώσεις του Χριστού, αυτές τις ταινίες δεν μπορείς να τις παραλείψεις όταν μιλάς για βλάσφημο βιβλικό σινεμά…
«Η Ζωή του Μπράιαν» (1979)
Οι θεότρελοι Monty Python μετατρέπουν τη σταύρωση σε χιουμοριστικό μουσικοχορευτικό θέαμα, κάνοντας ακόμα και τους ευσεβείς πιστούς να γελούν κάτω από τα μουστάκια τους. Δεν είναι να απορείς που το φιλμ του Terry Jones απαγορεύτηκε σε τόσες χώρες, την ίδια ώρα που στις ΗΠΑ πυροδοτήθηκαν ακόμα και διαδηλώσεις διαμαρτυρίας για τον κατά λάθος προφήτη Μπράιαν! Βλάσφημο; Σίγουρα. Ξεκαρδιστικό; Ακόμα πιο σίγουρα…
«Ο Τελευταίος Πειρασμός» (1988)
Ο μεγάλος μετρ Μάρτιν Σκορσέζε, εμπνευσμένος από το ομώνυμο βιβλίο του Ν. Καζαντζάκη, δίνει έμφαση στην ανθρώπινη υπόσταση και τη γήινη φύση του Ιησού, διχάζοντας κοινό και κριτικούς. Ιδιαίτερα το γεγονός ότι ο Ιούδας ακολουθεί στην ταινία τις εντολές του Χριστού δεν του το συγχώρεσαν του μεγάλου σκηνοθέτη ποτέ οι πιστοί. Και βέβαια, μιλώντας για βλασφημία, υπάρχει και η επίμαχη σεξουαλική σκηνή του θεανθρώπου. Η εκδοχή του Σκορσέζε για τα χρονικά του Ιησού εξόργισε τη χριστιανοσύνη και μαζικές διαδηλώσεις κατά της ταινίας ξέσπασαν σε πολλές γωνιές του πλανήτη, ενώ στο Παρίσι εξτρεμιστική χριστιανική ομάδα έφτασε ακόμα και να πυρπολήσει με βόμβες μολότοφ τον κινηματογράφο που παιζόταν η ταινία…
«Godspell» (1973)
Το ένα από τα τρία θρησκευτικά μιούζικαλ που κυκλοφόρησαν το 1973, με τον κινηματογραφικό Ιησού να έχει την τιμητική του εκείνη τη χρονιά, διαδραματίζεται στη Νέα Υόρκη και παρουσιάζει τον Χριστό με χρώματα κλόουν. Μιλώντας για ανίερη αναπαράσταση δηλαδή! Ο σκηνοθέτης David Greene ήθελε στη νεανική ταινία του τα πράγματα απλά, γι’ αυτό και τα κύπελλα του Μυστικού Δείπνου ήταν πλαστικά ποτηράκια…
«Hail Mary» (1985)
Όταν ο μοντέρνος παραλληλισμός της ιστορίας του Χριστού που έχεις φτιάξει καταδικάζεται επισήμως από το Βατικανό, τότε ξέρεις ότι τα έχεις κάνει όλα σωστά σε όρους ανιερότητας! Πόσο μάλλον όταν ο ίδιος ο ποντίφικας Ιωάννης Παύλος Β’ διαμαρτυρήθηκε για το φιλμ του σπουδαίου γάλλου κινηματογραφιστή Ζαν-Λικ Γκοντάρ πως «τραυματίζει ανεπανόρθωτα τα θρησκευτικά αισθήματα των πιστών». Τι ενόχλησε τον πάπα; Ίσως το γεγονός ότι η σύγχρονη εκδοχή της Παναγίας εξερευνούσε στην ταινία τη σεξουαλικότητά της αναθεματίζοντας την περίπλοκη σχέση της με τον θεό! Αυτός πρέπει να ήταν και ο λόγος που πιστός «τίμησε» τον σκηνοθέτη στις Κάννες με τούρτα στο πρόσωπο…
«Jesus of Montreal» (1989)
Στην καναδική σάτιρα του Denys Arcand η πλοκή διαδραματίζεται στο σημερινό Κεμπέκ, με την ιστορία να αποκλίνει βέβαια από την παραδοσιακή της Αγίας Γραφής. Παρά το γεγονός ότι το φιλμ είναι αλληγορικό και δεν έχει σκοπό να προκαλέσει τα χρηστά ήθη, δεν είναι λίγοι οι πιστοί που το είδαν έτσι και το αναθεμάτισαν αυτομάτως…
«Jesus Christ Vampire Hunter» (2001)
Ο Ιησούς μετατρέπεται σε βαμπιροκυνηγό και τα αίματα ανάβουν! Είναι στη Δευτέρα Παρουσία λοιπόν όταν επιστρέφει ο θεάνθρωπος στη Γη, μόνο για να δει τον κόσμο να έχει κατακλυστεί από βρικόλακες. Τι άλλο να κάνει παρά να σώσει την ανθρωπότητα, σε ένα θεότρελο και καλτ μείγμα καράτε και φάρσας που τα έχει όλα, ακόμα και λεσβιακή χορωδία! Σε όρους βλασφημίας, αμίμητο…
«Ultrachrist!» (2003)
Άλλη μια υπερβολή που έχει βαλθεί να μην αφήσει τίποτα όρθιο. Ο Ιησούς μετατρέπεται σε σουπερήρωα, με κολάν και τα σχετικά, κι αυτό για να τα βάλει με τον Δράκουλα, τον Χίτλερ, τον Ρίτσαρντ Νίξον, ακόμα και τον Τζιμ Μόρισον, που είναι όλοι τους λέει κακόβουλα πνεύματα. Εξωφρενικό…
«Color of the Cross» (2006)
Μια θρησκευτική ταινία που παρουσιάζει στον ρόλο του Ιησού έναν έγχρωμο ηθοποιό δεν προορίζεται για πιστά ακροατήρια! Η ταινία με τον μαύρο Χριστό, όπως έμεινε γνωστό το θρυλικό πια φιλμ του Jean-Claude La Marre, προσπάθησε να κεφαλαιοποιήσει τον σάλο από την έγχρωμη ενσάρκωση του Σωτήρα και εν πολλοίς τα κατάφερε…
«Visions of Ecstasy» (1989)
Η μικρού μήκους δημιουργία του Nigel Wingrove κατέχει ένα ρεκόρ: είναι το μόνο φιλμ που απαγορεύτηκε ποτέ στη Βρετανία ως βλάσφημο! Στο μόλις 19 λεπτών έργο η Αγία Τερέζα εμφανίζεται να «περιποιείται» τον Ιησού πάνω στον σταυρό και η σκηνή δεν μπορούσε να περάσει στα ψιλά της κινηματογραφίας. Μόλις το 2012 αποχαρακτηρίστηκε το φιλμ από βλάσφημο και μπορεί πλέον να προβληθεί χωρίς περικοπές…
«Γαλαξίας» (1969)
Το σουρεαλιστικό θρησκευτικό σύμπαν του κορυφαίου Λουί Μπουνιουέλ είναι μια ανελέητη σάτιρα για τη θρησκοληψία και τις σχέσεις θρησκείας-εξουσίας, πολλοί όμως το είδαν κάπως αλλιώς: σαν σάτιρα της ίδιας της θρησκείας, γι’ αυτό και οι περιπέτειες του φιλμ θα άξιζαν ξεχωριστό άρθρο! Έμεινε πάντως μνημειώδες για τις καθημερινές σκηνές από τη ζωή του Ιησού…
Εκτός συναγωνισμού: «Ο Εξολοθρευτής στη Ναζαρέτ»
Η ιντερνετική τρέλα με το σκληροτράχηλο ρομπότ που προσπαθεί να σώσει τον Ιησού από τον χαμό στέκει ορόσημο παλαβής φαρσοκωμωδίας και ανίερου χιούμορ! Πολλά θα μπορούσε να πει κανείς, αν και το υλικό τα λέει όλα καλύτερα…
