Στην οδό Brigada VIII, στα Τίρανα, αυτοκόλλητα σε σχήμα πατούσας πάνω στο πεζοδρόμιο οδηγούν τα βήματα των περαστικών στην είσοδο ενός ιδιαίτερου καφέ. Δεν είναι μόνο ο όμορφος σχεδιασμός του, τα ζεστά χαμόγελα στα πρόσωπα των ανθρώπων που σε υποδέχονται, ούτε καν ο -κατά γενική ομολογία- καλός καφές που σερβίρει, αυτά που κάνουν το E Jona ξεχωριστό.

Είναι ο κοινωνικός επιχειρηματικός του χαρακτήρας, αφού το συγκεκριμένο καφέ, που λειτουργεί εδώ και λίγο καιρό, είναι το πρώτο στην αλβανική πρωτεύουσα που όχι μόνο δημιουργήθηκε από άτομα με ειδικές ανάγκες, αλλά οι μισοί του εργαζόμενοι είναι και οι ίδιοι άτομα με κάποιου είδους αναπηρία.

Όλα ξεκίνησαν όταν η Σουέλα Λάλα -που μια αδέσποτη σφαίρα κατά τις ταραχές για το σκάνδαλο των «πυραμίδων» στην Αλβανία το 1997 την καθήλωσε σε αναπηρικό καροτσάκι σε ηλικία μόλις 14 ετών- αντιμετώπιζε πρόβλημα κάθε φορά που ήθελε να βρεθεί με τις φίλες της, καθώς το καφέ που έδιναν ραντεβού θα έπρεπε να είναι προσβάσιμο για την ίδια και να εξυπηρετεί τις βασικές της ανάγκες.

Τότε ήταν που «έπεσε» στο τραπέζι η ιδέα για τη δημιουργία ενός καφέ που θα είναι φιλικό για τα άτομα με αναπηρία. Την ιδέα αυτή των τεσσάρων κοριτσιών «αγκάλιασε» το ίδρυμα του Μοχάμεντ Γιούνους (του φημισμένου οικονομολόγου και «τραπεζίτη των φτωχών» από το Μπαγκλαντές) που χορήγησε δάνειο 47.000 ευρώ με ευνοϊκούς όρους στη Σουέλα και τις φίλες της (η πρότασή τους ήρθε πρώτη μεταξύ 50 επιχειρηματικών ιδεών σε σχετικό διαγωνισμό).

Έτσι, μπήκαν οι βάσεις για τη δημιουργία του E Jona, ενός καφέ-μπαρ και ταυτόχρονα χώρου φιλοξενίας εικαστικών εκθέσεων και άλλων πολιτιστικών εκδηλώσεων- κατά κύριο λόγο, καλλιτεχνών με ειδικές ανάγκες. Στόχος του, όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Σουέλα, είναι η προώθηση της κοινωνικής ενσωμάτωσης των ατόμων με αναπηρία -ιδιαίτερα των νέων- στο ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο, η κοινωνικοποίησή τους και η μεταξύ τους δικτύωση.

Επίσης, οι εμπνευστές του πρωτότυπου αυτού κοινωνικού καφέ θέλουν να προσελκύσουν την προσοχή των πολιτών στις ανάγκες και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα άτομα με ειδικές ανάγκες, καθώς και την ανάγκη σεβασμού της αξιοπρέπειάς τους. «Δεν θέλουμε, ωστόσο, το καφέ να περιοριστεί στα άτομα με αναπηρία, αλλά να είναι ανοιχτό για όλους» διευκρινίζει η Σουέλα, η οποία φαίνεται αποφασισμένη να κερδίσει το «στοίχημα» του ισχυρού ανταγωνισμού σε μια περιοχή όπου η «βιομηχανία» των καφέ καλά κρατεί…

Το E Jona διαθέτει ένα ακόμη χαρακτηριστικό που το κάνει ξεχωριστό: το μεγαλύτερο ποσοστό των κερδών του θα επανεπενδύονται σε άλλες επιχειρήσεις κοινωνικού χαρακτήρα.

Σκιαγραφώντας τους βασικούς άξονες του κοινωνικού προβλήματος που επιχειρεί αν όχι να λύσει, αλλά τουλάχιστον να αντιμετωπίσει, το E Jona, η Σουέλα αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ πως:

-Συνολικά 137.435 άτομα στην Αλβανία έχουν κάποια μορφή αναπηρίας.
-Οι νέοι με ειδικές ανάγκες βρίσκονται αντιμέτωποι με διάφορες προκλήσεις στην καθημερινότητά τους- εργασία, εκπαίδευση, περίθαλψη, οικογενειακή και κοινωνική ζωή κ.ά.
-Σε γενικές γραμμές, η κοινωνική ζωή των ατόμων με αναπηρία στην Αλβανία είναι ένα «ανεξερεύνητο» θέμα.
-Μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που έχουν να αντιμετωπίσουν τα άτομα αυτά είναι η έλλειψη χώρων κοινωνικής συνεύρεσης και διασκέδασης, που είναι προσβάσιμοι και ανοιχτοί γι’ αυτά (π.χ. θέατρα, καφέ, εστιατόρια κ.λπ.).
-Ένα μεγάλο ζήτημα για τα άτομα με αναπηρία είναι το κοινωνικό «στίγμα», με το οποίο αρκετές φορές βρίσκονται αντιμέτωπα.

Ευχή κι ελπίδα της Σουέλα και των συνεργατών της είναι το E Jona όχι μόνο να πετύχει τον στόχο του, αλλά να αποτελέσει πηγή έμπνευσης για παρόμοιες πρωτοβουλίες προκειμένου η αναπηρία να μην αποτελεί εμπόδιο πλέον στην κοινωνικοποίηση.