Το πιο καθαρό χωριό της Ασίας σε μία από τις πιο βρώμικες χώρες στον κόσμο

Δεν χρειάζεται κανείς να έχει επισκεφθεί την Ινδία για να πληροφορηθεί για την μυρωδιά που κυριαρχεί στα περισσότερα μέρη της- αν και όσοι έχουν φτάσει μέχρι εκεί λένε πως είναι κάτι που τους συνόδευε πολύ καιρό μετά την επιστροφή τους στη χώρα τους. Η συναρπαστική χώρα με την πλούσια ιστορία, ένα σταυροδρόμι πολιτισμών στην Ασία έχει τον δεύτερο μεγαλύτερο πληθυσμό στον κόσμο, πάνω από ένα δισεκατομμύρια ανθρώπους. Σήμερα είναι από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες οικονομίες στον κόσμο, παρόλο που η φτώχεια παραμένει έντονο κοινωνικό φαινόμενο. Στο φόντο αυτό η μάχη της στον τομέα της καθαριότητας και της υγιεινής είναι δύσκολη και διαρκής. Απορρίμματα, περιττώματα ανθρώπων και ζώων, βρώμικα νερά, είναι ένας συνδυασμός όχι σπάνιος και το γεγονός πως δεν διαθέτουν καν όλα τα σπίτια τουαλέτα είναι χαρακτηριστικό. Είναι τέτοια η κατάσταση που ο πρωθυπουργός Ναρέντρα Μόντι ανακοίνωσε την «αποστολή καθαρισμού της Ινδίας» τον Οκτώβριο του 2014, με στόχο να καθαριστούν σε μεγάλο βαθμό οι κυριότερες πόλεις της χώρας μέχρι την 150η επέτειο από τη γέννηση του Μαχάτμα Γκάντι το 2019. Το χωριό Mawlynnong στα ανατολικά είναι ήδη πανέτοιμο για την επέτειο αυτή και μάλιστα πολύ καιρό πριν ο Μόντι ανακοινώσει την καμπάνια για τον καθαρισμό της χώρας. Στο χωριό αυτό η καθαριότητα είναι κάτι που και οι 600 κάτοικοί του παίρνουν πολύ στα σοβαρά- από τα νήπια μέχρι τους ηλικιωμένους. Κι αυτό είναι πραγματικά κάτι στη συγκεκριμένα χώρα όπου άχρηστα μπουκάλια, περιτυλίγματα τροφίμων αναμεμειγμένα με περιττώματα αγελάδων- και όχι μόνο- αποτελούν σχεδόν μέρος του τοπίου. Έτσι το χωριό τους ανακηρύχθηκε  το πιο καθαρό στην Ινδία το 2005 και το πιο καθαρό της Ασίας το 2003 από το περιοδικό Discover India. Στο μήνυμά του προς το έθνος ο πρωθυπουργός Μόντι αναγνώρισε το χωριό ως το πιο καθαρό στο κρατίδιο στο οποίο ανήκει και το χαρακτήρισε πρότυπο για όλη τη χώρα. Και τον φετινό Μάιο το ξεχώρισε ως το πιο καθαρό χωριό σε ολόκληρη την Ασία. Με τη «διασημότητα» να το συνοδεύει το μικρό χωριό έγινε τοπικός θρύλος και πηγή υπερηφάνειας για τους κατοίκους του. Αν το επισκεφθεί κανείς θα δει μαγικά όλα όσα χαρακτηρίζουν άλλα μέρη της Ινδίας- σκουπίδια, βρωμιά και τα συναφή- να εξαφανίζονται με τρόπο μαγικό. Στο ερώτημα πώς επιτυγχάνει μια κοινότητα να γίνει πρότυπο καθαριότητας και υγιεινής σε μια χώρα όπου αυτά τα δύο αποτελούν ακόμα στόχο, η απάντηση είναι να ξεκινούν όλα από νωρίς. Όπως στο παράδειγμα της 11χρονης Deity Bakordor που αρχίζει την ημέρα της γύρω στις 6:30 το πρωί. Το «καθήκον» που μοιράζεται με τα υπόλοιπα παιδιά του χωριού είναι να κάνει το χωριό όμορφο. Με ψάθινες σκούπες στο χέρι, τα παιδιά προχωρούν στο δρόμο και καθαρίζουν, απομακρύνοντας πεσμένα φύλλα και τυχόν σκουπίδια πριν φτάσουν στο σχολείο. Τα παιδιά είναι υπεύθυνα για το άδειασμα των κάδων στο δρόμο- που είναι όμορφα, χειροποίητα «καλάθια» διασκορπισμένα σε όλο τον κόσμο- και για τον διαχωρισμό των οργανικών απορριμμάτων από άλλα. Τα φύλλα και άλλα βιοδιασπώμενα υλικά μπαίνουν σε διαδικασία κομποστοποίησης για να χρησιμοποιηθούν τελικά ως λίπασμα. Όλα τα άλλα οδηγούνται στην πυρά σε σημείο έξω από το χωριό. Το χωριό διαθέτει και προσηλωμένους στη δουλειά τους κηπουρούς που φροντίζουν τα φυτά σε δημόσιους χώρους και τα λουλούδια που σηματοδοτούν τα μονοπάτια περιπάτου- κάνοντας τον πιο απλό περίπατο απίστευτα ευχάριστο. Κι αν ένας επισκέπτης έριχνε σκουπίδια στο έδαφος; Η μικρή Deity λέει στο BBC πως δεν θα του έλεγε τίποτα κατά πρόσωπο αλλά θα το μάζευε. Η Bakordor εξηγεί πως στο Μawlynnong εφαρμόζεται καθημερινή ρουτίνα καθαριότητας από παιδιά και μεγάλους με έξτρα καθήκοντα τα Σάββατα. Τότε ο αρχηγός του χωριού ανακοινώνει ποια «κοινωνική εργασία» πρέπει να γίνει για το καλό του χωριού. Για την Deity η δουλειά αυτή μπορεί να είναι να βοηθήσει στο καθάρισμα του σχολείου της. Ακούγεται εντυπωσιακό αλλά το πιο εντυπωσιακό είναι πως είναι ο κανόνας: η καθαριότητα είναι συστατικό στοιχείο του ευ ζην στο συγκεκριμένο χωριό: είναι κάτι που είναι για όλους αυτονόητο. Το σπίτι της 11χρονης, φτιαγμένο από μπαμπού και μέταλλα, είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του χωριού: πεντακάθαρο πάτωμα, πιατικά που λάμπουν, τα κρεβάτια στρωμένα. Οι κάτοικοι του Μawlynnong φροντίζουν να είναι πεντακάθαρα τόσο το οικογενειακό σπίτι τους όσο και το ευρύτερο σπίτι τους, δηλαδή το χωριό τους. Κανείς δεν ξέρει με βεβαιότητα πού οφείλεται αυτή η απόλυτη ενσωμάτωση της καθαριότητας στην καθημερινότητα. Σύμφωνα με ορισμένους, συνδέεται με το ξέσπασμα χολέρας στην περιοχή πριν από 130 χρόνια. Τότε είχε προταθεί η καθαριότητα ως όπλο στην επιχείρηση ελέγχου της επιδημίας. Σύμφωνα με το βρετανικό δίκτυο είναι πιθανό και οι πρώτοι Χριστιανοί ιεραπόστολοι να βοήθησαν και να ενθάρρυναν την υιοθέτηση αυτής της πρακτικής. Οι χωρικοί ανήκουν επίσης στη φυλή Khasi, που αποτελούν παραδοσιακά μητριαρχική κοινωνία. Ίσως με τις γυναίκες να έχουν τους κυρίαρχους ρόλους στην κοινωνία, η διατήρηση της καθαριότητας και της τάξης στο σπίτι αλλά και το περιβάλλον να αντιμετωπίζονται με μεγαλύτερη σπουδαιότητα. «Είμαστε Χριστιανοί εδώ και περισσότερο από έναν αιώνα και μάθαμε στην καθαριότητα από τους μεγαλύτερούς μας», δηλώνει η Sara Kharrymba. «Οι πρακτικές αυτές μεταφέρονται από εμένα στα παιδιά μου κι από εκείνα στα δικά τους παιδιά». Με άλλα λόγια, δεν πρόκειται για συνήθεια αλλά για μια πολυετή παράδοση. Η μέρα της ίδιας της Kharrymba ξεκινά με το καθάρισμα όλου του σπιτιού, εξηγεί. Δίπλα της η 6χρονη κόρη της Sanjanai κάνει κούνια- σε κούνια φτιαγμένη από πλαστικά απορρίμματα. Το ερώτημα τι μπορεί το χωριό να κάνει με τις άχρηστες πλαστικές σακούλες παραμένει αναπάντητο, αφού η καύση τους είναι τοξική. Συχνά τα άχρηστα υλικά ανακυκλώνονται, όπως κιβώτια που χρησιμοποιούνται σαν χώροι φύτευσης και πλαστικές τσάντες που μεταμορφώνονται σε κούνια. «Τα παιδιά μου ξέρουν πως εδώ είναι διαφορετικά», τονίζει η Kharrymba. Τα παιδιά της δεν έχουν βρεθεί ποτέ έξω από το χωριό βέβαια, όπως η ίδια λέει, αλλά «οι επισκέπτες που έρχονται εδώ συχνά μιλούν πολύ», προσθέτει. Εξηγεί πως κάθε σπίτι στο χωριό έχει τη δική του τουαλέτα- κάτι που αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους στόχους της καμπάνιας «Καθαρίστε την Ινδία»- και πως τα παιδιά μαθαίνουν από μικρά να τηρούν τους κανόνες υγιεινής. «Είμαι περήφανη που ζω εδώ», καταλήγει. Δείτε όλα τα θέματα του Weekend