Την ώρα που οι μηχανές έχουν απαλλάξει τον άνθρωπο από τις εξοντωτικές χειρωνακτικές δουλειές σε φάμπρικες και βαριά βιομηχανία, με κόστος φυσικά σε θέσεις εργασίας, το τοπίο αναμένεται να αλλάξει ακόμα περισσότερο στα χρόνια που διανύουμε.

Το μέλλον είναι ήδη εδώ και συχνά δεν το συνειδητοποιούμε με τον τρόπο που του πρέπει.

Το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης δημοσίευσε πρόσφατα μια μελέτη που καταλήγει ότι οι μισές από τις δουλειές που κάνει σήμερα ο άνθρωπος θα καταληφθούν από ρομπότ και προγράμματα αυτοματισμού στις δύο επόμενες δεκαετίες!

Ταυτοχρόνως, ο γκουρού της τεχνολογίας Μπιλ Γκέιτς μας προειδοποιεί ότι «η τεχνολογία θα μειώσει σύντομα τη ζήτηση σε παραδοσιακά επαγγέλματα».

Και βέβαια πλέον δεν είναι τα κατώτερα εισοδηματικά επαγγέλματα του φάσματος της ανθρώπινης δράσης που απειλούνται ευθέως από την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης, καθώς ακόμα και οι εργασίες που απαιτούν τόνους πτυχίων και εξειδικεύσεων έχουν τεθεί στο στόχαστρο της τεχνολογίας.

Ο νέος κόσμος των έξυπνων μηχανών έρχεται με γοργά βήματα να εξαφανίσει την ανθρώπινη παρουσία σε μια σειρά από παραδοσιακά επαγγέλματα. Ιδού και οι πιθανότεροι υποψήφιοι…

Υπάλληλοι υπηρεσιών

Τα επαγγέλματα που ήδη έχουν αρχίσει να εξαφανίζονται είναι οι χαμηλών αποδοχών υπηρεσίες, όπως ταμίες, χαμηλόβαθμοι υπάλληλοι, ακόμα και βιβλιοθηκάριοι. Δεν είναι μόνο τα ATM που έχουν αλλάξει τις ισορροπίες στις τράπεζες, είναι και οι αυτόματοι ταμίες που εμφανίζονται με πυρετώδεις ρυθμούς σε εμπορικά και υποκαταστήματα τραπεζών (βλέπε ΗΠΑ). Υπολογίζεται ότι περισσότερο από 1 τρισ. δολάρια σε συναλλαγές θα εξυπηρετηθούν από self-service μηχανές μέσα στο 2014 στην Αμερική, με τα πλήρως αυτοματοποιημένα καταστήματα να είναι το επόμενο βήμα. Εξάλλου, παρά την πολύ καλή πορεία των λιανικών πωλήσεων στις χώρες της Δύσης, η ζήτηση σε αντίστοιχους υπαλλήλους δεν έχει ακολουθήσει την ίδια ανοδική τάση…

Σερβιτόροι

Δεν είναι μόνο οι ταμπλέτες που εμφανίστηκαν σε πολλά τραπέζια εστιατορίων αυτοματοποιώντας την παραγγελία και μειώνοντας τον αριθμό των σερβιτόρων, είναι και τα ρομπότ που αναμένεται να εξαφανίσουν ολοκληρωτικά τον ανθρώπινο παράγοντα από τους χώρους εστίασης. Εστιατόριο στην κινεζική πόλη Shandong απέλυσε όλους τους σερβιτόρους με παλμό για να προσλάβει ρομποτικά γκαρσόνια, με τις πρώτες ενδείξεις να είναι αρκούντως ενθαρρυντικές για την αποτελεσματικότητά τους. Την ίδια ώρα, σε όλο και περισσότερες κουζίνες εστιατορίων μηχανές ετοιμάζουν γκουρμεδιές σε απίστευτα γρήγορους ρυθμούς, προοιωνίζοντας ένα μέλλον τελείως διαφορετικό. Μεγάλες αλυσίδες φαστ-φουντ είναι εξάλλου έτοιμες να αυτοματοποιήσουν πλήρως τη διαδικασία παραγγελίας και εξυπηρέτησης του κόσμου, αλλάζοντας άρδην το τοπίο…

Τηλεμάρκετινγκ και τεχνική υποστήριξη

Η δουλειά των τηλεπωλήσεων αλλά και της τεχνικής υποστήριξης παραείναι αυτοματοποιημένη για να μην αντικατασταθεί πανεύκολα από μηχανές. Και μάλιστα αυτό συμβαίνει ήδη! Γνωρίστε λοιπόν τη Samantha West, την τελευταία λέξη στον χώρο των τηλεπωλήσεων: το ρομπότ-τηλεφωνήτρια με την ανθρώπινη φωνή εργάζεται ήδη σε ασφαλιστική της Φλόριντα συγκεντρώνοντας πληροφορίες για τις ανάγκες των πελατών, πριν τους παραπέμψει στους ανθρώπινους συναδέλφους της για την οριστικοποίηση της πώλησης. Υπάρχει ταυτοχρόνως και ο Watson της IBM, ο οποίος έχει βαλθεί να γίνει ξεφτέρι στις τηλεπωλήσεις και την εξυπηρέτηση πελατών, με την εκπαίδευση και την απόδοσή του να λογίζεται κατακλυσμιαία! Το ρομπότ απαντά ιδανικά ακόμα και σε δύσκολες ερωτήσεις που «κολλάνε» συνήθως οι ανθρώπινοι τηλεφωνητές…

Μεσίτες

Το πιο δύσκολο έργο του μεσίτη είναι να περνάει ώρες και ώρες κάθε βδομάδα δείχνοντας σπίτια σε υποψήφιους αγοραστές. Κι έτσι ρομπότ έχουν βαλθεί να αυτοματοποιήσουν την πεζή διαδικασία. Το Πανεπιστήμιο MIT αναπτύσσει ήδη αυτό που αποκαλεί «ιδιαίτερα εκφραστικά ανθρωποειδή», μηχανές δηλαδή που αλληλεπιδρούν με χάρη και φυσικό τρόπο με τους ανθρώπους. Όχι μόνο μαθαίνουν από τους ανθρώπους την «ανθρώπινη συμπεριφορά», αλλά ένα εξ αυτών, η Rea, εκπαιδεύεται ειδικά στην πώληση σπιτιών και στην απάντηση δύσκολων ερωτήσεων που αφορούν στις κατοικίες. Και μιλώντας για σπίτια και αυτοματοποιημένες εργασίες, τα ρομπότ θα εξαφανίσουν και τις οικιακές βοηθούς. Η φίρμα Robomow έριξε στην αγορά μια μηχανή που όχι μόνο κάνει λαμπίκο το σπίτι, αλλά βγαίνει κατόπιν στην αυλή για να κουρέψει το γκαζόν και πηδά μετά και στην πισίνα για την απαραίτητη φασίνα…

Δημοσιογράφοι

Ακόμα και τα δημιουργικά επαγγέλματα που απαιτούν σκέψη και ιδιαίτερες ικανότητες δεν είναι στο απυρόβλητο, κάθε άλλο μάλιστα. Κι έτσι οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο ότι σε 15 χρόνια από σήμερα το 90% της καθημερινής ειδησεογραφίας θα καλύπτεται αποκλειστικά από ρομπότ! Και δεν είναι δύσκολο να δει κανείς το γιατί. Η καταγραφή των γεγονότων με απλό και στρωτό τρόπο είναι ένα έργο στο οποίο εκπαιδεύεται εύκολα ένα πρόγραμμα: εισάγεις τις απαραίτητες πληροφορίες και παίρνεις έτοιμο το ολοκληρωμένο άρθρο.

Κι έτσι το πρώτο ρομπότ υπάλληλος των «LA Times» είναι γεγονός, την ίδια στιγμή που το λογισμικό Narrative Sciences κάνει παπάδες στην αυτοματοποιημένη παραγωγή περιεχομένου. Το πρόγραμμα καλύπτει ειδήσεις χωρίς καν να το επιβλέπει άνθρωπος και κανείς δεν μπορεί να διακρίνει το αυτοματοποιημένο της διαδικασίας. Ένας αριθμός άρθρων που απολαμβάνουμε καθημερινά σε μεγάλα ειδησεογραφικά sites του πλανήτη γράφονται σήμερα από το συγκεκριμένο πρόγραμμα (ιδιαίτερη η αθλητική δημοσιογραφία), την ίδια στιγμή που ακόμα και το περιοδικό Forbes έχει προσλάβει ρομποτικούς δημοσιογράφους για τη δημοσίευση εταιρικών ισολογισμών…

Φαρμακοποιοί

Συμβαίνει και συμβαίνει τώρα: το UCSF Medical Center έχει φτιάξει ένα πλήρως αυτοματοποιημένο νοσοκομειακό φαρμακείο που λειτουργεί χάρη στις έξυπνες μηχανές. Τα ρομπότ του UCSF διαχειρίζονται τις παραγγελίες, προετοιμάζουν τις συνταγές και παρακολουθούν τις αγωγές, παρέχοντας αυξημένη ασφάλεια για τους ασθενείς. Η διαδικασία γίνεται μάλιστα χωρίς να εμπλέκεται πουθενά ο ανθρώπινος παράγοντας, με τους ειδικούς να εκτιμούν ότι το επάγγελμα του φαρμακοποιού είναι από τα πλέον ευάλωτα στο νέο ρομποτικό σύμπαν. Φαρμακευτικά ρομπότ μάλιστα εταιρίας που κυκλοφορούν στο εμπόριο βάζουν ετικέτες σε φιαλίδια, μετρούν χάπια, χρεώνουν τις ασφαλιστικές εταιρίες και παρακολουθούν το ιστορικό του ασθενούς, δουλεύοντας γρηγορότερα από τον άνθρωπο και κάνοντας φυσικά πολύ-πολύ λιγότερα λάθη…

Οδηγοί

Την ώρα που η Google ετοιμάζεται να αλλάξει το οδικό τοπίο με τον στόλο των αυτοκινούμενων αμαξιών της, με τους αυτόνομους οδηγούς της φίρμας να μετρούν πλέον περισσότερα από μισό εκατομμύριο χιλιόμετρα χωρίς ατύχημα(!), δεν είναι η μόνη που καινοτομεί στον χώρο, απειλώντας ευθέως τη δουλειά των επαγγελματιών οδηγών λεωφορείων, ταξιτζήδων, πιλότων αεροπλάνων, ακόμα και ντελιβεράδων με μηχανάκια! Στην Αυστραλία, ας πούμε, ορυχείο αντικατέστησε πρόσφατα όλους τους οδηγούς του με 45 τεράστια αυτοκινούμενα φορτηγά, εξοικονομώντας τεράστια ποσά, καθώς οι ρομποτικοί οδηγοί δουλεύουν συνεχώς, δεν κουράζονται ποτέ, ούτε φυσικά κάνουν διάλειμμα για φαγητό και φυσικές ανάγκες. Αντίστοιχες απόπειρες και σε άλλα μέρη του πλανήτη έχουν καθόλου ενθαρρυντικά αποτελέσματα για τους ανθρώπινους οδηγούς, καθώς τα αυτόνομα οχήματα αύξησαν καθοριστικά την παραγωγικότητα και έριξαν στα τάρταρα το κόστος λειτουργίας…

Στρατιώτες

Εδώ είναι που τα πράγματα γίνονται τρομακτικά. Τα ρομποτικά drones έχουν χρησιμοποιηθεί σε απόρρητες δουλειές της CIA εδώ και χρόνια, με περισσότερους από 2.000 ανθρώπους να έχουν χάσει τη ζωή τους στο Πακιστάν από ιπτάμενα φονικά ρομπότ την τελευταία δεκαετία. Εικόνες έχουν κυκλοφορήσει ευρύτατα και όλοι τις έχουμε δει, την ίδια ώρα που ο αμερικανικός στρατός και οι συνεργαζόμενες εταιρίες του έχουν βαλθεί να κατασκευάσουν αυτόνομους στρατιώτες εδώ και χρόνια, με τα αποτελέσματα πια να είναι ενθαρρυντικά (και τρομακτικότατα!).

Οι ρομποτικοί πολεμιστές είναι ήδη πραγματικότητα, έστω και σε πειραματικό στάδιο, με τις υπεράνθρωπες δυνατότητές τους να αναμένεται να αντικαταστήσουν ένα ποσοστό ανθρώπινων στρατιωτών, τουλάχιστον προς το παρόν. Το πράγμα αρχίζει να ξεφεύγει, γεγονός που ανάγκασε τη Διεθνή Επιτροπή για τον Έλεγχο των Ρομποτικών Όπλων να προειδοποιήσει ήδη από το 2009 για τις καταστροφικές συνέπειες που θα έχει μια τέτοια εξέλιξη…

Εκπαιδευτικοί

Ακόμα και οι δάσκαλοι κινδυνεύουν από τα ρομπότ, καθώς το τοπίο θα είναι τελείως διαφορετικό σε 20 χρόνια. Πληροφορικοί αναπτύσσουν ήδη σούπερ σοφιστικέ μηχανές που αλληλεπιδρούν με τα παιδιά με φυσικότατο τρόπο για να τους διδάξουν απλά πράγματα, όπως ορθογραφία και μαθηματικά(!). Τα αποτελέσματα είναι μάλιστα απίστευτα σε παιδιά με αυτισμό. Στη Νότια Κορέα, από την άλλη, έχει ήδη αντικατασταθεί ένα καλό ποσοστό δασκάλων από τις σχολικές αίθουσες με το πανέξυπνο και καλλιεργημένο αγγλικό ρομπότ Engkey: μια εκπαιδευτική μηχανή που χρησιμοποιείται πιλοτικά από την κορεατική κυβέρνηση με θεαματικά αποτελέσματα…

Γιατροί

Ω ναι, ακόμα και οι γιατροί απειλούνται από τη ραγδαία εξέλιξη των μηχανών. Ήδη στις εγχειρίσεις το πράγμα είναι παγκόσμια σταθερά, έχοντας ο ασθενής πολλές πιθανότητες να χειρουργηθεί με τη βοήθεια ρομπότ, καθώς και αποτελεσματικότερα είναι και γρηγορότερα, επιτρέποντας μάλιστα στους χειρουργούς να τα λειτουργούν από απόσταση. Οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο ότι σε 20 χρόνια 4 στους 5 γιατρούς θα είναι παρελθόν. Στη Βραζιλία, για παράδειγμα, ρομπότ έχουν ήδη ξεκινήσει να παρέχουν πρωτοβάθμια φροντίδα, εκτελώντας το έργο με μεγαλύτερη ακρίβεια από τους ανθρώπινους συναδέλφους τους. Ταυτοχρόνως, το Healthbook της Apple έχει βαλθεί να κάνει το ετήσιο τσεκάπ παρελθόν: όταν το κινητό σου τηλέφωνο παρακολουθεί συνεχώς τους παλμούς της καρδιάς, τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, το βάρος του σώματος, τα επίπεδα ενυδάτωσης του οργανισμού και ένα σωρό ακόμα δείκτες υγείας, ποιος ο λόγος να επισκεφθεί κάποιος προληπτικά τον γιατρό του;