Το ποδόσφαιρο είναι αρκετά παραπάνω από ένα άθλημα, κάτι που επιβεβαιώνεται σε πολλά μέρη αυτού του πλανήτη. Το δημοφιλέστερο άθλημα του πλανήτη αποτελεί τρόπο ζωής και μια ανάγκη για τον κόσμο να «σπάει» ευχάριστα την καθημερινότητα του. Η Γερμανία είναι ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά παραδείγματα στην Ευρώπη, αν όχι η χώρα στην οποία επιβεβαιώνεται περισσότερο από κάθε άλλη αυτό. Τα στοιχεία το δείχνουν ξεκάθαρα: η Μπουντεσλίγκα είναι μαζί με την Πρέμιερ Λιγκ της Αγγλίας τα πρωταθλήματα με τη μεγαλύτερη προσέλευση οπαδών, καθώς και με τη μεγαλύτερη πληρότητα στα γήπεδα.
Δεν είναι τυχαίο ότι τα γήπεδα της Μπάγερν Μονάχου και της Μπορούσια Ντόρτμουντ έχουν 100% πληρότητα -και δεν είναι μικρά γήπεδα- με 75.000 και 81.000+ κόσμο ανά αγώνα, ενώ άλλες έντεκα ομάδες καταγράφουν ποσοστό άνω του 90%. Επίσης, δέκα ομάδες μαζεύουν σταθερά πάνω από 40.000 οπαδούς σε κάθε εντός έδρας αγώνα τους. Ωστόσο, το ποδόσφαιρο είναι και… πόλεμος, έστω και εάν αυτό πολλές φορές δεν έχει κυριολεκτική σημασία. Αν και στη Γερμανία τα πράγματα έδειχναν να βγαίνουν εκτός μεταφορικής έννοιας, κάτι που σταμάτησε η πανδημία του κορονοϊού…
Το ματς στο οποίο ξέσπασε το «ηφαίστειο»
Κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού για την 24η αγωνιστική της Μπουντεσλίγκα μεταξύ Χόφενχαϊμ και Μπάγερν Μονάχου, στις 29 Φεβρουαρίου, ένα ασυνήθιστο σκηνικό εκτυλίχθηκε στο Σινσχάιμ, στο γήπεδο «PreZero Arena». Οπαδοί του βαυαρικού συλλόγου ανάρτησαν στις εξέδρες ένα πανό με υβριστικό περιεχόμενο εναντίον του μεγαλομετόχου της γηπεδούχου ομάδας, Ντίτμαρ Χοπ. Αυτό έγραφε: «Χοπ που@@@ γιε».
Για τον λόγο αυτό υπήρξαν δύο διακοπές της αναμέτρησης, η δεύτερη και… φαρμακερή στο 73ο λεπτό του αγώνα, με το σκορ στο 0-6. Οι παίκτες και το επιτελείο της Μπάγερν πήγαν προς το πέταλο που βρίσκονταν οι οπαδοί της ομάδας τους και ζήτησαν το πανό να κατέβει. Μετά από περίπου πέντε λεπτά, τα πράγματα φάνηκαν να ομαλοποιούνται. Όμως, από το 78′ έως το τελευταίο σφύριγμα του αγώνα από τον διαιτητή Κρίστιαν Ντίνγκερτ, οι δύο ομάδες αντάλλασσαν πασούλες, ως δείγμα συμπαράστασης στον διοικητικό ηγέτη της Χόφενχαϊμ. Και μπορεί σε άλλες περιπτώσεις αυτό το σκηνικό να θεωρούταν έως και διακωμώδηση του αθλήματος, ωστόσο με τον λόγο να είναι… ειδικός, από όλους τους επιτελείς δεν τέθηκε ποτέ τέτοιο θέμα. Και φυσικά, ούτε από την Ομοσπονδία.
Όμως, για τους οπαδούς όλο αυτό ήταν «casus belli». Άλλωστε, αυτή δεν ήταν η πρώτη αντίδραση με αποδέκτη τον ίδιο άνθρωπο. Είχαν προηγηθεί αντίστοιχες ενέργειες από τους οπαδούς της Ντόρτμουντ, (στις 20 Δεκεμβρίου), της Γκλάντμπαχ (στις 22 Φεβρουαρίου) και της Μάιντς (την ίδια ημέρα με το σκηνικό στο Σινσχάιμ). Με τους Βεστφαλούς υπήρχε και προηγούμενο, καθώς τον Νοέμβριο του 2018 οι οπαδοί της είχαν σηκώσει ξανά πανό που… στόλιζε Χοπ. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να τιμωρηθεί η Μπορούσια με πρόστιμο 50.000 ευρώ και με αποκλεισμό των οπαδών της από το γήπεδο της «Χόφε», με αναστολή. Το περιστατικό του περασμένου Δεκεμβρίου ενεργοποίησε αυτόματα την ποινή απαγόρευσης εισόδου μέχρι το 2023.
Ο λόγος που άνοιξε ο «ασκός του Αιόλου»
Γιατί συμβαίνουν όλα αυτά; Στη Γερμανία θεωρούν το ποδόσφαιρο παιχνίδι του λαού και αυτός είναι ο λόγος που οι φίλαθλοι/υποστηρικτές/οπαδοί έχουν καταφέρει να διατηρήσουν έναν νόμο που δεν επιτρέπει σε μια εταιρία ή έναν επενδυτή να κατέχει πάνω από το 50% +1 των μετοχών ομάδας σε Bundesliga ή της 2.Bundesliga. Έτσι, κυριαρχεί το μοντέλο των μελών. Επίσης, δεν επιτρέπεται να μπαίνει κάποια εταιρία-χορηγός στο όνομα του συλλόγου, εκτός εάν αυτός έχει δημιουργηθεί από τα σπλάχνα της, όπως για παράδειγμα οι εργαζόμενοι στη φαρμακοβιομηχανία Bayer ίδρυσαν τον ποδοσφαιρικό οργανισμό που εδρεύει στο Λεβερκούζεν.
Για παράδειγμα, στην Μπάγερν Μονάχου το 75% των μετοχών της ανήκει στο ίδιο το κλαμπ με την επωνυμία «FC Bayern München eV», ενώ από 8,33% κατέχουν οι τρεις βασικοί χορηγοί του συλλόγου, η Adidas, η Audi και η Allianz. Με αυτόν τον τρόπο η ομάδα παραμένει συνδεδεμένη με τη φίλαθλη κοινότητα. Στόχος είναι να μην εξαρτάται το μέλλον του κλαμπ από έναν επιχειρηματία, ενώ δεν είναι λίγα τα παραδείγματα που οι οπαδοί πήραν στα χέρια τους την κατάσταση και έσωσαν τον αθλητικό οργανισμό που αγαπούν, την ώρα που το φάσμα της καταστροφής έδειχνε κάτι παραπάνω από ορατό.
Παρόλα αυτά, ο νόμος έχει και κάποια «παραθυράκια». Συγκεκριμένα, επιτρέπεται σε ένα πρόσωπο ή μία εταιρεία να ελέγχει την πλειοψηφία των μετοχών της ομάδας, αρκεί να τη χρηματοδοτούν τα προηγούμενα 20 χρόνια σταθερά και να έχουν αποδεδειγμένα έργο υπέρ της κοινωνίας. Επίσης, πλην της Μπάγερ Λεβερκούζεν, εκτός αυτής της νομοθεσίας μπορούν να μπουν ομάδες όπως η Βόλφσμπουργκ, στην οποία -όπως και για τις «ασπιρίνες»- το κλαμπ ιδρύθηκε από εργάτες της εταιρείας, με την πλειοψηφία των μετοχών να ανήκει στη Volkswagen.
Οι δύο πιο μισητοί σύλλογοι στη Γερμανία
Στη Γερμανία υπάρχουν κάποιες μεγάλες παραδοσιακές κόντρες, οι οποίες επεκτείνονται σε επίπεδο οπαδών. Ειδικά τα τοπικά ντέρμπι, όπως αυτό της κοιλάδας του Ρουρ, Σάλκε – Ντόρτμουντ, το Χέρτα – Ουνιόν Βερολίνου και το Αμβούργο – Σαν Πάουλι (για παράδειγμα) καθηλώνουν το κοινό. Επίσης, μια… αγαπημένη ομάδα για να μισούν σχεδόν όλοι οι υπόλοιποι, είναι η Μπάγερν, ως κυρίαρχος στους τίτλους και τα παιχνίδια όλων εναντίον της είναι ιδιαίτερης σημασίας. Όμως, πάντα υπήρχε (και υπάρχει) αμοιβαίος σεβασμός…
Ακόμη και στην απέχθεια των οπαδών της Ντόρτμουντ προς την Μπάγερν υπάρχει όριο. Και δεν οφείλεται μόνο στο γεγονός ότι οι Βαυαροί είχαν δανείσει πριν κάποια χρόνια αρκετά χρήματα στους Βεστφαλούς για να ανακάμψουν οικονομικά. Άλλωστε, αυτό για τους υποστηρικτές του συλλόγου με τα κιτρινόμαυρα αποτελεί… κηλίδα στην ιστορία τους, την οποία δεν θα ήθελαν καν να θυμούνται. Αλλά, σε επίπεδο στάτους δύο είναι οι ομάδες τις οποίες η πλειοψηφία των φιλάθλων -και όχι μόνο των ultras- δεν μπορεί να «χωνέψει» με τίποτα: η Λειψία και η Χόφενχαϊμ.
Η Γερμανική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία έκανε λίγο -έως πολύ- τα στραβά μάτια στους δύο συλλόγους. Στη Χόφενχαϊμ επέτρεψε στον Ντίτμαρ Χοπ, τον ιδιοκτήτη της πολυεθνικής εταιρείας software SAP, να πάρει τον απόλυτο έλεγχο. Ο 80χρονος δισεκατομμυριούχος χρηματοδοτούσε το κλαμπ από το 2000, στο οποίο είχε αγωνιστεί και ως ποδοσφαιριστής όταν αυτό βολόδερνε στις ερασιτεχνικές κατηγορίες. Ωστόσο, με το που πήρε στα χέρια του τις τύχες της ομάδας του Σινσχάιμ, με προσωπική δουλειά, κεφάλαια και μεράκι κατάφερε να την οδηγήσει στα ψηλά του γερμανικού ποδοσφαίρου, ενώ αποκορύφωμα ήταν η είσοδος στους ομίλους του Champions League. Μέχρι το 2015 διατηρούσε το 49% των μετοχών, τηρώντας τον νόμο κατά γράμμα, αλλά έκτοτε η ιστορία πήρε άλλη τροπή (πλέον κατέχει το 96% του πακέτου).
Οι μεγάλες αντιδράσεις προέκυψαν με το ζήτημα της Λειψίας. Αρχικά η Red Bull επινόησε το 2009 την ονομασία του συλλόγου RasenBallsport, που σημαίνει άθλημα μπάλας στο χορτάρι, ώστε να συμφωνεί με τον κανονισμό του γερμανικού ποδοσφαίρου για το όνομα εταιρείας σε αυτό του κλαμπ. Όσο για το 50% +1, κατάφερε να το παρακάμψει με το να… διορίσει ουσιαστικά κάποια λίγα δικά της μέλη, που στην πραγματικότητα εκτελούν εντολές της εταιρείας του Αυστριακού μεγιστάνα, Ντίτριχ Μάτεσιτς. Οι εγγραφές μελών στον σύλλογο της Ανατολικής Γερμανίας είναι εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση (αν όχι κλειστές) και με αυτόν τον τρόπο στην πραγματικότητα τα πάντα ελέγχονται κεντρικά.
Για το γερμανικό ποδοσφαιρικό κοινό, που ήταν, είναι και -φαίνεται πως- θα είναι πάντα παραδοσιακό και ρομαντικό, οι δύο αυτές περιπτώσεις υπερέβησαν τα εσκαμμένα. Ειδικά για την RB, το μίσος που δημιουργήθηκε είναι κάτι παραπάνω από έντονο. Είναι χαρακτηριστικό πως στο υποθετικό δίλημμα, για το ποια από τις Μπάγερν και Λειψιά θα ήθελαν να πάρει το πρωτάθλημα αυτήν τη σεζόν (σε περίπτωση που αυτή ολοκληρωθεί, ελέω κορονοϊού), οι οπαδοί των Ντόρτμουντ, Γκλάντμπαχ, Αμβούργου, Νυρεμβέργης κ.α. (παραδοσιακοί αντίπαλοι της ομάδας του Μονάχου) θα προτιμούσαν ο τίτλος να πάει στη Βαυαρία, παρά στα ανατολικά της χώρας.
Τα… απόνερα της εμπορευματοποίησης του ποδοσφαίρου
Η Ομοσπονδία της χώρας (η DFB) και η διοργανώτρια Αρχή των δύο κορυφαίων κατηγοριών (η DFL) πιέζονται συνεχώς από τις οικονομικές συγκυρίες και βάζουν όλο και περισσότερο νερό στο κρασί τους στα πλαίσια εμπορευματοποίησης του αθλήματος. Με την υπογραφή των νέων τηλεοπτικών συμβολαίων αποφασίστηκε η διεξαγωγή παιχνιδιών της Μπουντεσλίγκα και τη Δευτέρα, κάτι που προκάλεσε την έντονη αντίδραση των οπαδών, καθώς πρόκειται για εργάσιμη ημέρα. Παράλληλα, ξεκίνησε το άνοιγμα και σε άλλες αγορές εκτός Γερμανίας, όπως η Κίνα.
Συζήτηση για τον νόμο του 50% +1 τέθηκε και το 2009 από τον Μάρτιν Κιντ, που προσπάθησε να τεθεί επικεφαλής της διοίκησης του Ανόβερου, «πατώντας» στις περιπτώσεις Λεβερκούζεν και Βόλφσμπουργκ. Το ζήτημα πήγε σε ψηφοφορία στη Γερμανική Ομοσπονδία, όμως με τις 32 από τις 36 να αντιτίθενται σε κάτι τέτοιο, η άλωση αυτού του «κάστρου» δεν έγινε. Γενικότερα, το κλίμα στις εξέδρες της χώρας δυναμιτίζεται συνεχώς και τα σημάδια δεν δείχνουν ότι θα υπάρξει εξομάλυνση. Μάλιστα, πολλοί ήταν εκείνοι που ναι μεν χαρακτήρισαν το πανό των οπαδών της Μπάγερν αισχρό, ωστόσο έκαναν λόγο για επιλεκτική ευαισθησία, καθώς δεν υπήρξε η ίδια ευαισθησία σε περιπτώσεις ρατσιστικών ή ομοφοβικών κρουσμάτων, κάποια μάλιστα εναντίον ποδοσφαιριστών.
Οι οπαδοί ενώθηκαν παρά τις διαφορές τους
Ο «πόλεμος» αυτός επεκτάθηκε και στο εσωτερικό της Μπάγερν. Μετά τα όσα έγιναν στο παιχνίδι με τη Χόφενχαϊμ, ο εκτελεστικός διευθυντής του βαυαρικού συλλόγου, Καρλ-Χάιντς Ρουμενίγκε, ο οποίος κατέβηκε στον αγωνιστικό χώρο μαζί με τον Χοπ, είχε δηλώσει: «Δεν υπάρχουν δικαιολογίες γι’ αυτό το κατακριτέο συμβάν. Αυτό είναι το άσχημο πρόσωπο της Μπάγερν Μονάχου». Και πρόσθεσε: «Τα μάτια ήταν κλειστά για πολύ καιρό. Ο σύλλογος θα ενεργήσει κατά όσων δυσφημούν την ομάδα μας. Αυτοί που σήμερα (στις 29 Φεβρουαρίου) εμφανίστηκαν εδώ με αυτόν τον τρόπο, δεν έχουν καμία δουλειά σε ποδοσφαιρικό γήπεδο».
Bayern Munich CEO Karl-Heinz Rummenigge said that the protests against Dietmar Hopp show “football’s ugly face.”
Bayern Munich group Munich’s Red Pride’s response:
“The very ugly face of #FCBayern is shown by those who take blood money from Qatar!”
?@BILD_Bayern #FCBFCA pic.twitter.com/qiviNynmQi
— DW Sports (@dw_sports) March 8, 2020
Το απόγευμα της Κυριακής 8 Μαρτίου (πλέον μοιάζει… αιώνας πίσω), στο παιχνίδι με την επίσης βαυαρική Άουγκσμπουργκ, οι οργανωμένοι της Μπάγερν απάντησαν στον Ρουμενίγκε, με ακόμη ένα πανό που έγραφε: «Το πολύ άσχημο πρόσωπο της Μπάγερν το δείχνουν εκείνοι που παίρνουν ματωμένα λεφτά από το Κατάρ». Επίσης, η ομάδα του Μονάχου συνεργάζεται τα τελευταία χρόνια με τη ναυαρχίδα εταιρειών του Χοπ και αυτός είναι ένας λόγος που το όλο σκηνικό γίνεται ακόμη πιο τοξικό.
Ωστόσο, οι οπαδοί της Μπάγερν δεν ήταν οι μόνοι που… δίκασαν τον εκτελεστικό διευθυντή των Βαυαρών. Σε αντίστοιχη κίνηση προχώρησαν και οι υποστηρικτές της Χέρτα στο παιχνίδι με τη Βέρντερ Βρέμης, με πανό που ήταν στο ίδιο ύφος και έγραφε: «Δωροδοκίες, συλλογικές τιμωρίες, νεκροί άνθρωποι στο Κατάρ. Είναι ξεκάθαρο ποιος είναι το άσχημο πρόσωπο του ποδοσφαίρου».
Νέα πανό κατά του Χοπ σήκωσαν και οι οπαδοί της Σάλκε στο παιχνίδι με την Χόφενχαϊμ, αλλά και αυτοί της Ουνιόν Βερολίνο (δύο μάλιστα) στην αναμέτρηση με αντίπαλο τη Βόλφσμουργκ. Το μήνυμα των ultras της ομάδας του Γκελζενκίρχεν έγραφε: «Ζητάμε συγγνώμη από όλες τις πόρνες, επειδή τις σχετίσαμε με τον Χοπ». Το ένα των Βερολινέζων περιείχε απρεπείς χαρακτηρισμούς και το άλλο έλεγε πως ο διοικητικός ηγέτης της Χόφενχαϊμ ουσιαστικά έχει… στο χέρι του την Ομοσπονδία, της οποίας βασικός χορηγός είναι η SAP.
Και όλα έδειχναν ότι τα πράγματα στο ποδοσφαιρικό σκηνικό της Γερμανίας θα συνεχίζονταν στο ίδιο μοτίβο -τουλάχιστον για κάποιο διάστημα, καθώς ο παραδοσιακός χαρακτήρας του αθλήματος αρχίζει να αλλοιώνεται και ο κάθε τέτοιου τύπου επιχειρηματίας θεωρείται απειλή για τη λαϊκοκεντρική κουλτούρα του ποδοσφαίρου της χώρας, την ώρα που το χρήμα γίνεται όλο και περισσότερο ο βασικός παράγοντας επιτυχίας στο χορτάρι. Αλλά, σε αυτόν τον «πόλεμο» έβαλε… φρένο ο ιός, που ανάγκασε όλες τις Λίγκες στη γηραιά ήπειρο (πλην Λευκορωσίας) να κατεβάσουν ρολά και να κλείσουν τα γήπεδα.
Ο Χοπ πάει να… γυρίσει το χαρτί με την εύρεση εμβολίου
Ωστόσο, ο Χοπ θέλει να αντιστρέψει την εναντίον του κατάσταση, καθώς φέρεται έτοιμος να δώσει λύση στην καταπολέμηση της πανδημίας του κορονοϊού, τουλάχιστον σύμφωνα με όσα ανέφερε το περιοδικό Spiegel σε δημοσίευμά του στα μέσα Μαρτίου. «Σύντομα θα μπορέσει να ολοκληρώσει την ανάπτυξη εμβολίου, που θα μπορούσε να μετριάσει τις επιπτώσεις του ιού», τονιζόταν.
Εταιρεία που ανήκει κατά 80% σε αυτόν, η CureVac, με έδρα το Τούμπινγκεν, εργάζεται ήδη για την αντιμετώπιση του COVID-19. Ο Χοπ είναι επίσης μέτοχος του Ιδρύματος Bill and Melinda-Gates, το οποίο, μαζί με το CureVac, αναπτύσσει εμβόλια κατά παντός είδους λοιμωδών νοσημάτων.
Σύμφωνα με το γερμανικό περιοδικό, το προηγούμενο διάστημα υπήρξε μια ισχυρή φήμη ότι οι ΗΠΑ προσπάθησαν να αποκτήσουν τον έλεγχο της εταιρείας και -ως εκ τούτου- του εμβολίου. Προς το παρόν, εμβόλιο δεν έχει βρεθεί, αλλά ο πιο μισητός παράγοντας στο ποδόσφαιρο της Γερμανίας, ίσως να δώσει λύση και να αλλάξει και ο ίδιος την εικόνα του ανάμεσα στους οπαδούς, οι οποίοι είναι πάνω απ’ όλα άνθρωποι με ανησυχίες, όπως αυτές που δημιουργεί ο κορονοϊός.