Στη νέα πολιτική για το μεταναστευτικό, που πρέπει να αποκτήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση, το Ταμείο Ανάκαμψης, τη στήριξη της Ε.Ε. στην Ελλάδα και ειδικότερα στην Κεντρική Μακεδονία, τις προοπτικές της Θεσσαλονίκης και στο χαρτοφυλάκιο του αναφέρθηκε ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μαργαρίτης Σχοινάς, κατά την ομιλία του στο Thessaloniki Helexpo Forum, που είχε και συγκινησιακή φόρτιση, καθώς έγινε στην πόλη που γεννήθηκε και μεγάλωσε και με κάθε ευκαιρία εκδηλώνει την αγάπη του γι αυτή.

Ο κ. Σχοινάς ξεκίνησε με τη διαπίστωση ότι “ανατέλλει ένας νέος κόσμος” και μίλησε για την ιδιαίτερη συγκυρία της πανδημίας και το σύνθετο περιβάλλον που διαμορφώνουν οι προκλήσεις της Τουρκίας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, το μεταναστευτικό και η συνεχιζόμενη προσπάθεια της Ευρώπης να αντιμετωπίσει τη πανδημία, να χτίσει τις βάσεις της ανάκαμψης, να κατοχυρώσει τη στρατηγική αυτονομία της σε ένα ολοένα και πιο δύσκολο κόσμο.

Θα υπάρξουν συνέπειες για την Τουρκία, αν δεν παγιωθούν οι κινήσεις αποκλιμάκωσης

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Κορυφής, την επόμενη εβδομάδα θα ορίσει την συνολική στρατηγική της Ε.Ε. απέναντι στη Τουρκία, επισήμανε και απευθυνόμενος στην Άγκυρα υπογράμμισε: «Ως τότε η Τουρκία οφείλει να επιλέξει αν θα συνεχίσει να είναι ένας προκλητικός και ενοχλητικός γείτονας ή ένας αξιόπιστος, σύμμαχος και εταίρος. Μια χώρα που κοιτά συνειδητά προς τη δύση, και δεν μπλοφάρει κοιτώντας να κερδίσει σε ανατολίτικα παζάρια που δίνουν την εντύπωση ότι γυρίζει τη πλάτη της σε όσους θέλουν να τη βοηθήσουν».

«Σας διαβεβαιώ ότι η γραμμή της Κομισιόν είναι ξεκάθαρη σε αυτό, σε πλήρη συμφωνία με τον Πρόεδρο του Συμβουλίου και τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τους οποίους και ενημέρωσα εκτενώς, εφ όλης της ύλης, την περασμένη Δευτέρα», είπε ο κ. Σχοινάς και πρόσθεσε: «Οι Τούρκοι γείτονες μας πρέπει να γνωρίζουν ότι ο μόνος δρόμος είναι η αποκλιμάκωση και ο διάλογος. Η ακλόνητη ευρωπαϊκή αλληλεγγύη ήδη παράγει αποτελέσματα».

Εξέφρασε την ελπίδα ότι αυτά τα πρόδρομα σημάδια αποφόρτισης, από την πλευρά της Τουρκίας, που είδαμε την περασμένη εβδομάδα να παγιωθούν και προειδοποίησε: «Σε κάθε άλλη περίπτωση θα υπάρξουν συνέπειες».

Χαρακτήρισε «απαράδεκτες» τις προκλήσεις της Τουρκίας, λέγοντας πως πρόκειται για τακτικές και ρητορική που θυμίζουν 19ο και όχι 21ο αιώνα.

Αδιανόητο να μην έχει ακόμη η Ε.Ε μια ενιαία μεταναστευτική συνεκτική πολιτική

Ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν τόνισε ότι είναι αδιανόητο το γεγονός ότι η Ευρώπη δεν έχει ακόμη μια ενιαία μεταναστευτική συνεκτική πολιτική και σημείωσε πως από την αρχή της θητείας της στη νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή «δεσμευτήκαμε για μια Νέα, Ολοκληρωμένη, Συνεκτική, Ευρωπαϊκή πολιτική, που θα έχει ως κανόνα την αλληλεγγύη και την δίκαιη κατανομή των βαρών, αλλά και θα προϋποθέτει την ισχυρή προστασία των συνόρων μας. Που δεν θα επαναλαμβάνει τα λάθη του 2016 όταν λίγοι εμπόδισαν τους πολλούς να κινηθούν μπροστά για να λυθεί το πρόβλημα».

Ως προς αυτό παρατήρησε πως «±η καθολική, πρωτοφανής για τα ευρωπαϊκά δεδομένα στήριξη των τριών προέδρων των ευρωπαϊκών θεσμών στον Έβρο τον περασμένο Μάρτιο, στέλνει ένα ξεκάθαρο μήνυμα προς κάθε κατεύθυνση ότι αυτή η νέα προοπτική είναι τώρα εφικτή».

Όπως είπε την ερχόμενη Τετάρτη το Κολλέγιο των Επιτρόπων θα εγκρίνει το νέο Πακέτο για τη Μετανάστευση και το ‘Ασυλο, το οποίο θα στηρίζεται σε τρεις βασικούς άξονες:

1. Στη σύναψη συμφωνιών συνεργασίας με τις χώρες προέλευσης και τράνζιτ που θα δημιουργεί περισσότερες ευκαιρίες για παραμονή των προσφύγων στις χώρες τους αντί να βάζουν τη ζωή τους στα χέρια των διακινητών η δουλεμπόρων στο Αιγαίο και την Μεσόγειο.

2. Σε μια κοινή, ισχυρή διαχείριση των εξωτερικών συνόρων με μια ενισχυμένη Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή. Μια τετοια πρόδρομο λειτουργία είδαμε στον Έβρο.

3. Στον επιμερισμό των βαρών ανάμεσα σε όλα τα κράτη μέλη με μόνιμη και αποτελεσματική αλληλεγγύη.

Ακολούθως ανέλυσε τους τρεις αυτούς άξονες και σημείωσε:

1. Συμφωνία σημαίνει επιστροφές στις χώρες τους όσων δεν τυγχάνουν προστασίας ασύλου. Με κίνητρα, με ανθρωπιά, με κανόνες, με αμοιβαία εμπιστοσύνη και σχέσεις αμφίδρομου συμφέροντος.

 2. Διαχείριση συνόρων σημαίνει, ισχυρά σύνορα. Με την υποστήριξη μιας πραγματικής ευρωπαϊκής ακτοφυλακής. Επανδρωμένης με ικανό αριθμό συνοριοφυλάκων, που θα φέρει οπλισμό και που θα εκπαιδεύεται στο περιβάλλον και τις συνθήκες των συνόρων: επιχειρησιακές, κλιματολογικές, φυσικές.

Με τη δική μας πρόταση η Frontex αποκτά πια δικό της προσωπικό, το οποίο μέχρι το 2027 θα μετρά χιλιάδες άνδρες, μέρος της νέας Ευρωπαϊκής Ακτοφυλακής και Συνοριοφυλακής.

Μόνιμα με ευρωπαϊκά διακριτικά στις στολές τους, όχι απεσταλμένους ενός εθνικού σώματος. Ενώ για πρώτη φορά στην ιστορία της Ένωσης, το προσωπικό αυτό θα οπλοφορεί, θα μπορεί να βασιστεί σε ευρύ εξοπλισμό, ο οποίος θα περιλαμβάνει πλοία και ελικόπτερα.

3. Επιμερισμός σημαίνει ευθύνη και δίκαιη κατανομή μέσω ενός μηχανισμού αλληλεγγύης που θα καθιστά την μετεγκατάσταση των δικαιούχων ασύλου επιτακτική, αναγκαία, εξασφαλισμένη στη πράξη. Η Ελλάδα, η Ιταλία, η Κύπρος, η Μάλτα, η Ισπανία, τα κράτη της πρώτης υποδοχής δεν μπορεί στο διηνεκές να αναλαμβάνουν όλα τα βάρη στο όνομα των υπολοίπων. Η Ευρώπη δεν μπορεί πια να βασίζει τη μεταναστευτική πολιτική της σε εξωτερική ανάθεση (outsourcing). Χρειαζόμαστε ένα μόνιμο ευρωπαϊκό πλαίσιο αλληλεγγύης.

«Είμαστε ένα και πρέπει να δράσουμε ως σύνολο. Ξέρω ότι έχουμε δύσκολο δρόμο μπροστά μας. Θα είναι μια εξαιρετικά σύνθετη διαπραγμάτευση. Αισιοδοξώ όμως ότι αυτή τη φορά οι κυβερνήσεις θα μας ακολουθήσουν. Αυτές άλλωστε έχουν και την ευθύνη της διαπραγμάτευσης και της συμφωνίας του τελικού πακέτου. Η Ευρώπη δεν έχει την πολυτέλεια να αποτύχει για δεύτερη φορά», επισήμανε ο κ. Σχοινάς.

Ευρωπαϊκή αντίδραση στην κρίση λόγω του κορονοϊού

«Σε σχέση με την Ευρώπη τώρα, στην κρίση του κορονοϊου η Ένωση έκανε τεράστια άλματα στην οικονομική πολιτική πέρα από τα παραδοσιακά κοινοτικά κονδύλια, αντιδρώντας με πρωτοφανή ταχύτητα και ποσό που ξεπερνά τα 5 τρισ. Ευρώ», είπε ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν και πρόσθεσε:

Η αντίδραση αυτή είχε πολλές πτυχές με νέα, ευέλικτα και αποτελεσματικά εργαλεία που βοήθησαν άμεσα και την Ελλάδα και έχω αναλύσει πρόσφατα.

Ενδεικτικά επισημαίνω:

1. Την εφαρμογή προσωρινού, ευέλικτού πλαισίου κρατικών ενισχύσεων.

2. Την πλήρη απαλλαγή των περιορισμών του ευρωπαϊκού δημοσιονομικού πλαισίου.

3. Την κινητοποίηση κάθε διαθέσιμου ευρώ από τον υφιστάμενο προϋπολογισμό της ΕΕ του 2014-20 – με πλήρη ευελιξία στα Κράτη Μέλη να ανακατευθύνουν τους πόρους όπου θεωρούσαν σκόπιμο.

4. Τη νέα πρωτοβουλία στήριξης Κρατών Μελών για τον μετριασμό της ανεργίας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης (SURE) με 100 δισ. ευρώ για την χρηματοδότηση προσωρινής βοήθειας σε εργαζόμενους των οποίων έχει μειωθεί το ωράριο όπως το πρόγραμμα ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ. Μόλις τον προηγούμενο μήνα η Επιτροπή ενέκρινε κονδύλια ύψους 2.7 δισ. ευρώ για τον σκοπό αυτό για την Ελλάδα.

5. Και φυσικά το νέο πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αξίας 1.4 τρισ. ευρώ έως τον Ιούνιο 2021 από το οποίο επωφελείται για πρώτη φορά η Ελλάδα, με το κόστος δανεισμού της χώρας σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα.

Από την τραυματική εμπειρία των τελευταίων μηνών βγαίνουν τρία διδάγματα, σύμφωνα με το κ. Σχοινά, κι αυτά είναι:

-Το πρώτο δίδαγμα είναι ότι πρέπει να ενδυναμώσουμε τις αρμοδιότητες της Ένωσης σε θέματα δημόσιας υγείας και διαχείρισης κρίσεων. Κι αυτό ξεκινά άμεσα μέσω ενός νέου προγράμματος της Ένωσης για την υγεία (ΕU4Health), τη νέα στρατηγική για την πρόσβαση όλων των πολιτών σε ασφαλή και προσιτά φάρμακα, αλλά και το ολοκληρωμένο ευρωπαϊκό πλάνο για τον καρκίνο. Η πιο σημαντική όμως κίνηση μας είναι η συντονισμένη προαγορά εμβολίων για όλους τους Ευρωπαίους που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη.

-To δεύτερο δίδαγμα είναι ότι η Ευρώπη πρέπει να γίνει αυτόνομη σε στρατηγικούς τομείς ώστε η εξάρτηση της Ευρώπης από προμηθευτές σε τρίτες χώρες για φάρμακα, πρώτες ύλες και τις επικοινωνίες (5G) δεν θα είναι πλέον ο κανόνας. Η παραπληροφόρηση και οι διαδικτυακές επιθέσεις δεν θα σταματήσουν, άρα θα πρέπει εμείς – οι Ευρωπαϊκοί θεσμοί αλλά και οι πολίτες -να είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι και πιο αποφασισμένοι.

-Το τρίτο δίδαγμα ήταν ότι η ευρωπαϊκή ενοποίηση έπρεπε να κάνει ένα μεγάλο άλμα προς τα εμπρός με την ανάληψη από κοινού των βαρών της ανάκαμψης μέσω ενός πολύ μεγαλύτερου ευρωπαϊκού προϋπολογισμού. Αυτό το δίδαγμα μας οδήγησε τον Ιούλιο σε ένα ποιοτικό ομοσπονδιακό άλμα με την ιστορική πρωτοβουλία για το Ταμείο Ανάκαμψης, τη φιλοσοφία και τα στοιχεία του οποίου ήδη ανέλυσα.

Πρότυπο του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής η Θεσσαλονίκη-απόλυτη έμπνευση

Ο κ. Σχοινάς αναφέρθηκε στο χαρτοφυλάκιο, για τον ευρωπαϊκό τρόπο ζωής, που ανέλαβε στην Κομισιόν, είπε ότι διαθέτει πρωτοφανές εύρος, συνθέτει μια δέσμη ισχυρών πολιτικών και στόχων, ίσως των πιο επίκαιρων και πιεστικών της εποχής μας και εκμυστηρεύτηκε:

«Ενιωσα ότι απηχεί απόλυτα την ταυτότητα μου. Όχι μόνο γιατί έχω αφιερώσει τη ζωή μου στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα, γιατί η ζωή μου είναι συνδεδεμένη με την Ευρώπη. Αλλά γιατί δεν θα μπορούσα να σκεφτώ καλύτερο πρότυπο, καλύτερο συμβολισμό για τον Ευρωπαϊκό Τρόπο Ζωής από την ιδιαίτερη πατρίδα μου, τη Θεσσαλονίκη. Πόλη γέφυρα μεταξύ πολιτισμών, λαών, γλωσσών και θρησκειών. Πατρίδα χριστιανών, εβραίων και μουσουλμάνων. Η πόλη των 15 μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς και των δεκάδων μουσείων από την αρχαιολογία έως τα πιο σύγχρονα και πρωτοπόρα ρεύματα. Της αρχιτεκτονικής του Έρνεστ Ρεμπράρ, του Αριγκόνι και του Φουρκιώτη Ξενοφώντα Παιονίδη που έδεσαν αρμονικά με τα ίχνη του βυζαντινού μεγαλείου και της μετέπειτα εποχής.

-Τη Θεσσαλονίκη που ζει μέσα από τις τέχνες, τη δημιουργία και τα φεστιβάλ της. Τη Μπιενάλε, το Φεστιβάλ Κινηματογράφου, τα Δημήτρια. Τις σκηνές, τα στέκια και τα θέατρα που καθόρισαν καλλιτεχνικά αλλά και κοινωνικά ρεύματα στη χώρα μας. Την Θεσσαλονίκη που κάνει σημαντικά βήματα στην έρευνα και τη καινοτομία. Που αποτελεί τη πιο δυναμική φοιτητική πόλη, έδρα του μεγαλύτερου πανεπιστημίου της χώρας και πρωτοπόρου στα ευρωπαϊκά προγράμματα, του Αριστοτελείου.

-Τη Θεσσαλονίκη που βγάζει πρωταθλητές σε κάθε άθλημα. Την Θεσσαλονίκη Ευρωπαϊκή Πολιτιστική Πρωτεύουσα και Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Νεολαίας. Τη Θεσσαλονίκη που συνέδεσε το όνομα της με την πρόοδο όλων των χωρών της περιοχής, όταν στη Σύνοδο της Χαλκιδικής, μπήκε η σφραγίδα της διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσής το 2003.

-Τη Θεσσαλονίκη που ξέρει από προσφυγιά, ξέρει από διωγμούς ξέρει από πόνο κατατρεγμένων ανθρώπων. Που πέρασε λιμούς, πυρκαγιές, σεισμό. Καταστροφές και κακουχίες. Η Θεσσαλονίκη που άντεξε και ξαναχτίστηκε. Που σέβεται, τιμά και προστατεύει το παρελθόν, την ιστορία και την ταυτότητα της. Και που συνεχίζει, κοιτά μπροστά, εξελίσσεται και αγκαλιάζει κάθε της προοπτική.

Που κοιτά διαχρονικά και στη δύση και στην ανατολή. Που η εξωστρέφεια και η φιλοξενία είναι στο DNA της κουλτούρας της. Και αυτή η ιστορική της συνέπεια, να γεφυρώνει τους λαούς της περιοχής μας, σήμερα πια, είναι αναπόσπαστη με την αμετάκλητη απόφαση των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων στην Ευρώπη. Την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων για την Αλβανία και την Βόρεια Μακεδονία, αλλά και την όχι τόσο μακρινή ένταξη της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας στη ζώνη Σένγκεν.

-Την κοσμική μητρόπολη που πρέπει να αποδείξει ότι τους θέλει όλους. Έδρα για μια νέα γενιά που σκέφτεται διαφορετικά, στην Ελλάδα και τα Βαλκάνια. Που κοιτά τα κοινά σημεία και όχι τις διαχωριστικές γραμμές. Που σέβεται την ιστορία του άλλου και δεν την ξαναγράφει. Νέων ανθρώπων που σπουδάζουν μαζί. Που ταξιδεύει ο ένας δίπλα στον άλλον. Κόσμο της αγοράς, που συνεργάζεται, εμπορεύεται και επιχειρεί.

Με ένα λιμάνι που μπορεί να φτάσει πέρα από τον Δούναβη, ενώνοντας το Αιγαίο με την Κεντρική Ευρώπη. Φυσική πύλη προς τον ευρωπαϊκό βορρά.

Με ένα αεροδρόμιο που αρκεί να το δει κάποιος για να αντιληφθεί πια πόσες ευκαιρίες μπορεί να δημιουργήσει ώστε να γίνει η πόλη πραγματικός κόμβος στη ΝΑ Ευρώπη.

Στη Λέσβο έκλεισε με εκκωφαντικό θόρυβο ένας κύκλος

Αναφερόμενος στα γεγονότα στη Λέσβο ο κ. Σχοινάς είπε ότι «έκλεισε με εκκωφαντικό θόρυβο ένας κύκλος που θα μας θυμίζει πάντα τι δεν πρέπει να επαναληφθεί» και συνέχισε: «Εμείς, ως Επιτροπή, δεν επενδύσαμε ποτέ στον πόνο και την αγωνία των κατατρεγμένων και ταλαιπωρημένων συνανθρώπων μας. Δεν παίξαμε με τις ελπίδες των ντόπιων συμπολιτών μας, αλλά ούτε και θα υποκύψουμε σε εκβιασμούς που εξυπηρετούν μόνο τους διακινητές και εμπόρους ψυχών».

Επισήμανε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έχει συνεισφέρει συνολικά στη πατρίδα μας περισσότερα από 2,6 δισ. για την διαχείριση του μεταναστευτικού. Το αμέσως προηγούμενο διάστημα διέθεσε έκτακτες επιδοτήσεις για την αντιμετώπιση πιθανών κρουσμάτων κορωνοιού σε δομές φιλοξενίας και η Ελλάδα έχει πρόσβαση σε χρηματοδοτικά εργαλεία που αντιστοιχούν σε πλειάδα πολιτικών που μπορούν να βοηθήσουν την αντιμετώπιση του μεταναστευτικού.

Η απόλυτη προτεραιότητα μας της Κομισιόν βραχυπρόθεσμα είναι η αντιμετώπιση των άμεσων αναγκών. Ήδη έχει χρηματοδοτήσει τη ναύλωση πλοίου που διατίθεται μέσω της Ύπατης Αρμοστείας στην Ελλάδα, εφόσον το χρειαστεί για τη φιλοξενία 1600 συνανθρώπων μας.

Έχει συνδράμει τις ελληνικές αρχές ώστε να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις φιλοξενίας ευπαθών ατόμων σε προσωρινό camp.

Έχει ήδη κινητοποιηθεί μετά από την άμεση πρωτοβουλία της Κυβέρνησης, ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας στον οποίο συνδράμουν ήδη περισσότερες από 10 χώρες και αναμένονται και οι υπόλοιπες τις επόμενες ημέρες.

Από κοινού με την Γερμανική κυβέρνηση, την Καγκελάριο Μέρκελ που προεδρεύει στο Συμβούλιο και τον αρμόδιο υπουργό Ζέεχοφερ, με τον οποίο έχει ήδη τοποθετηθεί δημόσια από κοινού για την άμεση διαχείριση της κρίσης. Ένα νέο κύμα μετεγκατάστασης ευπαθών ομάδων βρίσκεται σε εξέλιξη.

Μεσοπρόθεσμα η Κομισιόν θα εργαστεί στενά με την κυβέρνηση για τη δημιουργία ενός νέου, πιλοτικού κέντρου στη Λέσβο που δεν θα θυμίζει το αίσχος της Μόριας και θα συμβολίζει την ενεργότερη εμπλοκή της ΕΕ στην πολιτική Μετανάστευσης και Ασύλου.

«Τώρα είναι η ώρα της ψυχραιμίας και της ευθύνης για όλους», δήλωσε ο κ. Σχοινάς και για την κατάσταση στο μεταναστευτικό ανέφερε τα εξής στοιχεία:

Τον Μάρτιο, μόνο στα νησιά φιλοξενούνταν 42000 άνθρωποι. Σήμερα φιλοξενούνται 27000.

Στη Λέσβο υπήρχαν σχεδόν 25.000 άνθρωποι και σήμερα υπάρχουν 12.000 που συνεχώς μειώνονται.

Στη Μόρια διέμεναν 1200 ασυνόδευτοι ανήλικοι τον Μάρτιο και όταν ξέσπασε η πρώτη φωτιά είχαν μείνει 400, για τους οποίους πετύχαμε άμεσα την μετεγκατάσταση τους σε 10 Κράτη Μέλη με την συνδρομή του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης.