Την αντιμετώπιση του αντίκτυπου της υγειονομικής κρίσης στη δημοκρατία και τις θεμελιώδεις ελευθερίες, προέταξε ως τη μεγαλύτερη πρόκληση που προέκυψε από την πανδημία του κορονοϊού, ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης κατά την τηλεδιάσκεψη που είχε, στο πλαίσιο της τρέχουσας ελληνικής προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρώπης, με τους επικεφαλής των θεσμών του οργανισμού.
«Η εύρεση της σωστής απάντησης είναι μια πρόκληση, και όπως όλες οι μεγάλες προκλήσεις, χρειάζεται μια συνολική απάντηση» τόνισε ο κ. Βαρβιτσιώτης ως πρόεδρος της Επιτροπής Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης και προσέθεσε πως το καλύτερο μέρος για τη διεξαγωγή αυτής της συζήτησης είναι το Συμβούλιο της Ευρώπης.
Ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών ξεκίνησε την τοποθέτησή του με την παραδοχή πως η υγειονομική κρίση δεν ήταν μόνο απειλή για την ανθρώπινη ζωή, αλλά και απειλή για τη δημοκρατία μας και έδωσε έμφαση στις ανθρώπινες και κοινωνικές επιπτώσεις.
Ταυτόχρονα, φώτισε την αξία της κατανόησης και της αλληλεγγύης. Στην κατεύθυνση αυτή, διαμήνυσε πως «πρέπει να κάνουμε ό, τι μπορούμε για να κυριαρχήσουν η ελευθερία και η δημοκρατία και να γίνουν σεβαστά τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου».
Έχοντας φόντο την Ακρόπολη, ο κ. Βαρβιτσιώτης αναφέρθηκε στην επιδημία του λοιμού που έπληξε την αρχαία Αθήνα πριν από 2.400 χρόνια, με έμφαση τις δραματικές της συνέπειες τόσο για την κοινωνία όσο και για τη δημοκρατία.
«Εκείνη η πανδημία στοίχισε τη ζωή του ενός τρίτου του πληθυσμού της Αθήνας και σηματοδότησε το τέλος μιας εποχής» σημείωσε χαρακτηριστικά και επισήμανε πως αποτελεί ένα εξαιρετικό παράδειγμα για το πώς μια υγειονομική κρίση μπορεί να επηρεάσει τη δημοκρατία.
Αναδεικνύοντας περαιτέρω τη σημασία της δημόσιας υγείας και της Δημοκρατίας, είπε πως κατέχουν τόσο μια ξεχωριστή θέση στην πυραμίδα των αξιών μας όσο και στη μακρόχρονη ευρωπαϊκή πολιτική, πολιτιστική, κοινωνική και νομική μας παράδοση.
Σε αυτό το πλαίσιο, υπογράμμισε την αποφασιστικότητα της Ελλάδας να θέσει τις ανθρώπινες ζωές πάνω από οτιδήποτε άλλο. Επικαλούμενος τον καθηγητή Σωτήρη Τσιόδρα κατά την εκδήλωση που διοργάνωσε τη Δευτέρα η ελληνική προεδρία του Συμβουλίου της Ευρώπης, είπε ότι το μεγαλύτερο επίτευγμα της σύγχρονης ιατρικής είναι η παράταση της ζωής, που απειλούσε ο Covid-19».
Στο σημείο αυτό στάθηκε στην αναγκαιότητα των μέτρων που λήφθηκαν. «Προκειμένου να προστατέψουμε τη δημόσια υγεία ως ανθρώπινο δικαίωμα, υποχρεωθήκαμε να επιβάλουμε περιορισμούς σε μια σειρά θεμελιωδών δικαιωμάτων», είπε, με στόχο τον περιορισμό της εξάπλωσης του κορονοϊού. Συνεχίζοντας στο ίδιο μήκος κύματος, ανέδειξε πως «καθώς παρακολουθούσαμε τους άδειους δρόμους των πόλεων μας, γνωρίζαμε ότι αυτό έγινε για τους σωστούς λόγους, για να σώσουμε ανθρώπινες ζωές».
Παράλληλα, αναγνώρισε πως υπήρχαν ορισμένες κόκκινες γραμμές που δεν πρέπει να παραβιαστούν. «Οι αρχές και οι αξίες που βρίσκονται στον πυρήνα του Συμβουλίου της Ευρώπης είναι αυτές που μας καθοδηγούν στους δύσκολους καιρούς: Η Δημοκρατία, το κράτος δικαίου, ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Είναι η πολύτιμη ασπίδα που παρέχει το σύστημα της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα σε εμάς και στους δημοκρατικούς μας θεσμούς εδώ και 70 χρόνια» εξήγησε.
Ειδική αναφορά έκανε στον «ώριμο και πειθαρχημένο τρόπο», που οι Ευρωπαίοι πολίτες αποδέχθηκαν τα περιοριστικά μέτρα και έστειλε το μήνυμα πως το γεγονός ότι ορισμένα σκληρά μέτρα έγιναν δεκτά από τους ανθρώπους λόγω του φόβου της νόσου, δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να δικαιολογήσει περιορισμούς σε ορισμένα θεμελιώδη δικαιώματα και ελευθερίες, όπως το δικαίωμα ελεύθερης έκφρασης. Εξίσου διαμήνυσε ότι τα μέτρα αυτά πρέπει να είναι προσωρινά, αναλογικά, να βασίζονται σε επιστημονικά δεδομένα που αποδεικνύουν την αναγκαιότητά τους και να επανεξετάζονται συνεχώς.
Στη συνέχεια, ο κ. Βαρβιτσιώτης σκιαγράφησε τον τρόπο που η χώρα μας αντιμετώπισε την πανδημία του κορονοϊού. Συγκεκριμένα, επισήμανε πως στην Ελλάδα το Κοινοβούλιο λειτουργούσε σε όλη τη δύσκολη περίοδο της πανδημίας και τόνισε πως η παρουσίαση της αλήθειας στο κοινό, με σαφείς και ειλικρινείς όρους και χωρίς να αφήσουμε χώρο για ψεύτικες ειδήσεις (fake news), βοήθησε σημαντικά στην οικοδόμηση μιας σχέσης εμπιστοσύνης με τους ανθρώπους.
«Χάρη σε αυτήν τη σχέση εμπιστοσύνης, μπορούμε να πούμε σήμερα ότι καταφέραμε να συγκρατήσουμε την εξάπλωση του ιού και να ισιώσουμε την καμπύλη» προσέθεσε.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών προσδιόρισε με σαφήνεια τον στόχο της Υπουργικής Συνόδου του Συμβουλίου της Ευρώπης που θα πραγματοποιηθεί στις 4 Νοεμβρίου στην Αθήνα και θα ανοίξει μια νέα σελίδα, ένα νέο κεφάλαιο στο βιβλίο της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
«Θα πρέπει να είναι μια ευκαιρία για την Επιτροπή Υπουργών να εγκρίνει ένα σύνολο αρχών για την πανδημία με τη μορφή Διακήρυξης. Σκέφτομαι, για παράδειγμα, αυτά που σχετίζονται με τα κοινωνικά δικαιώματα, την υγεία, τη δικαιοσύνη, την εκπαίδευση και τα μέσα ενημέρωσης» υπογράμμισε.
Εξάλλου εξέφρασε την πεποίθηση ότι συζητώντας πώς αντιμετωπίστηκε αυτό το ζήτημα σε κάθε χώρα και μοιράζοντας τις καλές πρακτικές, «θα είμαστε σε θέση να παράγουμε ένα σύνολο αρχών στις οποίες μπορούμε να βασιστούμε». Αυτές οι αρχές θα χρησιμεύσουν ως χάρτης για όλους μας, πολίτες, οργανισμούς, κυβερνήσεις, ανέδειξε.
Περαιώνοντας την παρέμβασή του, ο κ. Βαρβιτσιώτης έκανε ειδική μνεία στην ανάγκη αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής.
«Η πανδημία δεν πρέπει να οδηγήσει σε μια αποδυνάμωση των δημοκρατικών θεσμών»
Παίρνοντας στη συνέχεια τον λόγο η γενική γραμματέας του Συμβουλίου της Ευρώπης Μαρία Πεϊτσίνοβιτς Μπούριτς χαιρέτισε την πρωτοβουλία της ελληνικής προεδρία να διεξαγάγει τη συζήτηση και να ιεραρχήσει τις προτεραιότητες της.
Επίσης, εξέφρασε την προσδοκία της να δει την πολιτική διακήρυξη του οργανισμού διαμορφωμένη τον Νοέμβριο στην Αθήνα. Αυτός θα είναι καλύτερος τρόπος να γιορτάσουμε την επέτειο των 70 ετών της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, σημείωσε.
Ειδικότερα, η κ. Πεϊτσίνοβιτς Μπούριτς αναφέρθηκε στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει συνολικά η Ευρώπη λόγω του κορονοϊού, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στη δίκαιη πρόσβαση των πολιτών και ιδιαίτερα των ευάλωτων ομάδων στην υγειονομική περίθαλψη. Σημείωσε επίσης πως τα κοινωνικά δικαιώματα απειλούνται λόγω της μείωσης των εισοδημάτων της αύξησης της ανεργίας και της ύφεσης.
Σε αυτό το πλαίσιο, η γενική γραμματέας του Συμβουλίου της Ευρώπης κατέστησε σαφές στα κράτη-μέλη του οργανισμού πως η πανδημία δεν πρέπει να οδηγήσει σε μια αποδυνάμωση των δημοκρατικών θεσμών, που στηρίζονται τα κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματά μας, καθώς και οι ελευθερίες μας.
Απευθυνόμενη στα κράτη-μέλη του οργανισμού, αντέταξε πως προκειμένου η απάντηση του οργανισμού να είναι όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματική, «στηριζόμαστε στη γνώση σας, καθώς προχωράμε σε αυτή τη ρευστή κατάσταση, είναι ζωτικό να συνεχίζουμε να μαθαίνουμε ο καθένας από την εμπειρία του άλλου, και να χρησιμοποιήσουμε αυτή τη γνώση προκειμένου να μας οδηγήσει στα επόμενα βήματα».
«Η πανδημία πρόκληση για την περαιτέρω εξέλιξη της ευρωπαϊκής δημοκρατίας»
Από τη μεριά του, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου Ρόμπερτ Σπάνο ευχαρίστησε τον κ. Βαρβιτσιώτη για τη διεξαγωγή αυτής της συζήτησης και τόνισε πως αυτή η πανδημία δεν ήταν μόνο μια υγειονομική κρίση, αλλά αποτελεί και μια πρόκληση για την περαιτέρω εξέλιξη της ευρωπαϊκής δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Αντίστοιχα ανέδειξε την ανάγκη της αλληλεγγύης των κοινωνιών μας και τη σημασία του κοινωνικού διχτύου ασφάλειας. Υπό αυτό το πρίσμα, διέκρινε τέσσερις θεμελιώδεις αρχές: το δημόσιο συμφέρον, τη νομιμότητα, τη συμμετοχή του κοινοβουλίου καθώς η εκτελεστική εξουσία δεν πρέπει να είναι ο μόνος κριτής για τους κανόνες που υιοθετούνται σε εθνικό επίπεδο και τέλος ότι η κατάσταση έκτακτης ανάγκης πρέπει να είναι αυστηρά σχεδιασμένη στις ανάγκες της κατάστασης.
Μπακογιάννη: Η πανδημία θέτει μια σειρά από προκλήσεις για τις οικονομίες, τις δημοκρατίες και τις πολυμερείς σχέσεις
Η επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπίας στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης, Ντόρα Μπακογιάννη, αναγνώρισε με τη σειρά της ότι η πανδημία του κορονοϊού θέτει μια σειρά από προκλήσεις για τις οικονομίες, τις δημοκρατίες και τις πολυμερείς σχέσεις. Ωστόσο, εξέφρασε την πεποίθηση πως γεννούν και ευκαιρίες και σκιαγράφησε την εμπειρία της Ελλάδας.
«Τους τελευταίους μήνες είδαμε ένα τεράστιο άλμα στην ψηφιοποίηση δημόσιων και ιδιωτικών υπηρεσιών, κάτι που πολλοί πίστευαν ότι θα χρειαστούν πολλά χρόνια για να υλοποιηθεί – αυτό περιλαμβάνει την τηλεργασία, την ψηφιοποίηση της αυτοδιοίκησης και των φορολογικών υπηρεσιών, την τηλε-εκπαίδευση και ούτω καθεξής.
Αυτό οδήγησε στην ενίσχυση θεσμών όπως η κυβέρνηση και το κοινοβούλιο, όπου η στενή συνεργασία τους δεν εγκαταλείφθηκε ποτέ» ανέφερε χαρακτηριστικά η κ. Μπακογιάννη.
Στη συζήτηση συμμετείχαν, επίσης ο πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης Rik Daems, η επίτροπος για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα Dunja Mijatović, ο πρόεδρος του Κογκρέσου Τοπικών και Περιφερειακών Αρχών Anders Knape, η πρόεδρος της Διάσκεψης Διεθνών Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων Anna Rurka, ο πρόεδρος της Επιτροπής Βενετίας Gianni Buquicchio, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Κοινωνικών Δικαιωμάτων Giuseppe Palmisano, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων και της Απάνθρωπης ή Ταπεινωτικής Μεταχείρισης ή Τιμωρίας (CPT) Mykola Gnatovskyy, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας (ECRI) Μαρία Ντανιέλα Μαρούδα, ο πρόεδρος της Επιτροπής Lanzarotte Γεώργιος Νικολαΐδης και ο πρώην πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου Αλέξανδρος-Λίνος Σισιλιάνος.
