«Τρίτο Μνημόνιο: Η ανατροπή μιας ανατροπής», είναι ο τίτλος του νέου βιβλίου της πρώην αναπληρώτριας υπουργού Οικονομικών Νάντιας Βαλαβάνη, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Λιβάνη. «Το βιβλίο αναφέρεται στη διετία από το 2015 έως το 2016 που είναι μια διετία πραγματικά συγκλονιστική. Ο ελληνικός λαός, έκανε ένα άλμα χειραφέτησης από τον μνημονιακό ζυγό και ο ΣΥΡΙΖΑ βρέθηκε να είναι το πρώτο αριστερό κόμμα που ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας στην Ευρώπη. Έτσι μπήκε σε εφαρμογή ένα μοναδικό πραγματικά πείραμα ελπίδας και κοινωνικής σωτηρίας» λέει μιλώντας στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, η Νάντια Βαλαβάνη.
«Παράλληλα», προσθέτει, δημιουργήθηκε και μια πρωτοφανής κατάσταση πολιτικής και οικονομικής πολιορκίας από την πλευρά των εταίρων που ήταν ταυτόχρονα και δανειστές. Στον αντίποδα, όμως, ο λαός εξόπλισε την κυβέρνηση με μια τεράστια δύναμη, αυτό το «όχι» στο δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου με κλειστές τράπεζες, μοναδικό στην ιστορία του κόσμου σαν εκλογική αναμέτρηση σε τέτοιες συνθήκες.
Η ηγεσία της κυβέρνησης και του ΣΥΡΙΖΑ δυστυχώς εξαέρωσε αυτή τη δύναμη», αναφέρει η κ. Βαλαβάνη, και κάνει λόγο, για «καταστροφική συνθηκολόγηση πέρσι τον Ιούλιο που οδηγεί στην “ανατροπή μιας ανατροπής”», και «ξηλώνει μεθοδικά τις λίγες φιλολαϊκές μονομερείς ρυθμίσεις της πρώτης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ».
Ως αναπληρώτρια υπουργός Οικονομικών χειριστήκατε σειρά ζητημάτων όπως τα θέματα της φορολογίας και δημόσιας περιουσίας. Αφιερώνετε μεγάλο μέρος του βιβλίου σε αυτό το θέμα. Ποια είναι η εικόνα που έχετε σχηματίσει;
Το πρώτο μέρος του βιβλίου είναι αφιερωμένο αποκλειστικά στα θέματα φορολογίας και δημόσιας περιουσίας, αυτά που χειρίστηκα στο υπουργείο Οικονομικών το πρώτο εξάμηνο. Η ρύθμιση των 100 δόσεων, απετέλεσε τη μεγαλύτερη κοινωνική συμμαχία του ΣΥΡΙΖΑ. Αφορούσε ένα εκατομμύριο ανθρώπους, τη ρύθμιση οφειλών από το 2003, ύψους 7,5 δισ. ευρώ και από την οποία είχαν ήδη εισπραχθεί μέχρι πέρυσι 1,65 δισ. ευρώ.
Το τρίτο μνημόνιο που συμπεριέλαβε στη ρύθμιση για την εξόφληση των παλαιών οφειλών και τα νέα χρέη έστω κι αν η ρύθμιση των παλαιών εξυπηρετούνταν κανονικά, τίναξε ουσιαστικά τη ρύθμιση στον αέρα.
Υπάρχουν και ειδικότερα ζητήματα όπως το θέμα της μνημονιακής διάλυσης του ΣΔΟΕ μέσα από μια πολύ παράδοξη διάταξη στο τρίτο μνημόνιο- το κείμενο της επιστολής παραίτησης του πρώην ειδικού γραμματέα του ΣΔΟΕ του Παναγιώτη Δάνη προς τον πρωθυπουργό, είναι πραγματικό ντοκουμέντο για την τροπή που είχαν πάρει τα πράγματα στο θέμα της φοροδιαφυγής.
Μέσα από το βιβλίο, προσπαθώ να δείξω συγκεκριμένα και όχι με γενικά συμπεράσματα, ότι είναι πράγματι δυνατόν να υπάρξει ένα δικαιότερο φορολογικό σύστημα, αρκεί να υπάρχει μια κυβέρνηση η οποία πραγματικά να κυβερνά και μια Βουλή που να μπορεί να αποφασίζει. Να υπάρχει κυριαρχία στη χώρα. Χωρίς κυριαρχία δεν μπορείς να κάνεις τίποτε άλλο παρά να εφαρμόσεις το πρόγραμμα των δανειστών που θέλουν να υπερασπιστούν τα δικά τους συμφέροντα και όχι τα συμφέροντα του ελληνικού λαού.
Με το τρίτο μνημόνιο, και είναι κάτι που έχει διαφύγει γενικά της προσοχής, δεν μπορεί να υπάρξει πραγματικά η δυνατότητα να ασκήσεις πολιτική προς όφελος του λαού και του τόπου, ανάκτησης της δημόσιας περιουσίας, που έχει φύγει για τρεις γενιές από τον δημόσιο έλεγχο με το υπερταμείο, ανάκτησης του τραπεζικού συστήματος που δημεύτηκε από τα ξένα funds για μια χούφτα ευρώ. Ενώ υπάρχει και θέμα από 1/1/2017 ανάκτησης ακόμα και του ελέγχου στα δημόσια έσοδα. Διότι από την πρώτη του χρόνου η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων, φεύγει από τον έλεγχο του υπουργείου Οικονομικών και γίνεται ανεξάρτητη Αρχή υπό τον άμεσο έλεγχο των δανειστών. Από την 1/1/2017 η Ελλάδα θα είναι από η μοναδική χώρα στον κόσμο που η κυβέρνηση δεν θα μπορεί να ελέγχει το μηχανισμό συγκέντρωσης των εσόδων και ερμηνείας της φορολογικής νομοθεσίας. Το τρίτο μνημόνιο μηδενίζει το κοντέρ, μηδενίζει τις λίγες μονομερείς ενέργειες που έγιναν την πρώτη περίοδο του ΣΥΡΙΖΑ, μηδενίζει ως προς τις τεράστιες δυνατότητες που είχε εκείνη η κυβέρνηση.
Στο βιβλίο σας, κυρία Βαλαβάνη, έχετε ένα κεφάλαιο με τον τίτλο «επί προσωπικού», όπου κάνετε λόγο για «δολοφονία χαρακτήρα». Τι εννοείτε;
Σκέφτηκα πολύ αν θα έπρεπε να συμπεριλάβω το θέμα αυτό, και τελικά κατέληξα να γράψω ένα κείμενο εξετάζοντας όλη την ιστορία που είχε ξεσπάσει πέρσι και που βρέθηκα στο επίκεντρό της από την αρχή, με βάση και τα σημερινά δεδομένα. Μια τέτοια επιχείρηση περιγράφεται σαν «character assassination», «δολοφονία χαρακτήρα».
Στο επίκεντρο της βρέθηκαν κύκλοι της Ν.Δ., και συγκεκριμένα ο σημερινός γραμματέας της, συνεπικουρούμενοι από ένα ιδιότυπο υπερκομματικό σύστημα εξουσίας στη γενέτειρά μου το Ηράκλειο, και από πρόθυμα ΜΜΕ. Η κατασκευή ήταν τόσο τερατώδης που σε άλλες συνθήκες δεν θα μπορούσε να αντέξει ούτε μερικά εικοσιτετράωρα.
Πιστεύω ότι δεν ήμουν ο πρώτος στόχος, αλλά ο δεύτερος και αναγκαίος στόχος. Ο βασικός στόχος ήταν να πληγεί η ηθική αξιοπιστία της τότε κυβέρνησης, η οποία έως τότε ακόμη αντιστεκόταν και είχε βγει νικητής μέσα από αυτό το συγκλονιστικό δημοψήφισμα.
Το καλοκαίρι του 2015 διακυβεύονταν τεράστια συμφέροντα και το θέμα αυτό, έφτασε ταξιδεύοντας από το Ηράκλειο της Κρήτης μέσω της Αθήνας να γίνει πρωτοσέλιδο στη Bild στο Focus και σε χιλιάδες ΜΜΕ στη Γερμανία και σε μια Ισπανία που τότε οι Podemos έδειχναν ότι θα μπορούσαν να είναι πρώτη δύναμη. Όλοι αναπαρήγαγαν ένα δημοσίευμα, αυτό που ανακλήθηκε φέτος.
Πιστεύω πως κρίσιμο ρόλο, έπαιξε το σιωπητήριο της κυβέρνησης, που αν ήθελε, θα μπορούσε να ξεκαθαρίσει άμεσα τα πράγματα. Η ανάληψη χρημάτων από τη μητέρα μου έγινε σε σημαντική απόσταση χρόνου από την απόφαση για δημοψήφισμα που υποτίθεται ότι αυτήν ήξερα, ώστε να μπορεί να στοιχειοθετεί η «εσωτερική πληροφόρηση». H κυβέρνηση γνώριζε από την αρχή ότι ο μοναδικός γνώστης αυτής της απόφασης πριν τεθεί στο υπουργικό συμβούλιο την Παρασκευή το βράδυ, ήταν ο ίδιος ο πρωθυπουργός.
Επιπλέον υπάρχουν στοιχεία τα οποία δεν τα ήξερα κι εγώ βέβαια τότε, ότι η εβδομάδα που έγινε η συγκεκριμένη ανάληψη ήταν η εβδομάδα με το ιστορικό υψηλό εκροής καταθέσεων μεταξύ του 2009 και του 2015, σύμφωνα με τα όσα κατάθεσε πρόσφατα ο κ. Στουρνάρας σε επιτροπή της Βουλής. Αυτό σημαίνει, ότι χιλιάδες Έλληνες είχαν «εσωτερική πληροφόρηση» εκείνη την εβδομάδα.
Να προσθέσω, ότι η Εθνική Τράπεζα απάντησε γραπτά σε ερώτημα της μητέρας μου ότι έκανε ένορκη διοικητική εξέταση η οποία κατάληξε ότι η ανάληψη έγινε με τις συνήθεις διαδικασίες και καμία από τις μυστικές σκηνές που περιγράφονταν στις ερωτήσεις του κ. Αυγενάκη και τα ρεπορτάζ του πρώτου θέματος.
Η ατυχία μου μάλλον ήταν, ότι είχα παραιτηθεί από την κυβέρνηση ένα εικοσιτετράωρο πριν από την κατάθεση της πρώτης ερώτησης κατά την διαδικασία του κοινοβουλευτικού ελέγχου του κ. Αυγενάκη προς τον πρωθυπουργό και αυτό δεν είχε ανακοινωθεί ακόμα.
Η παρουσίαση του βιβλίου της Νάντιας Βαλαβάνη «Η ανατροπή μιας ανατροπής» θα γίνει την ερχόμενη Τρίτη 13 Δεκεμβρίου, 7 μ.μ., στην Αρχαιολογική Εταιρεία, Πανεπιστημίου 22 (Σταθμός μετρό «Πανεπιστήμιο»). Για το βιβλίο θα μιλήσουν οι Αλέκος Αλαβάνος, Μανώλης Γλέζος, Ζωή Κωνσταντοπούλου, Κώστας Λαπαβίτσας, Παναγιώτης Λαφαζάνης, Ελένη Πορτάλιου. Τη συζήτηση θα συντονίσει ο δημοσιογράφος Πέτρος Παπακωνσταντίνου.
