Σήμερα το απόγευμα θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση του Συμβουλίου της Ευρώπης με τίτλο «Ενισχύοντας την Ασφάλεια των Δημοσιογράφων στην Ευρώπη». Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης θα παρουσιαστεί και το καινούριο βιβλίο «Η αποστολή της ενημέρωσης: Δημοσιογράφοι σε κίνδυνο μιλούν έξω από τα δόντια», μια πολυετής έρευνα στην οποία μιλούν 20 δημοσιογράφοι, ανάμεσα στους οποίους ο εκδότης της εφημερίδας Documento και του περιοδικού Hot Doc, Κώστας Βαξεβάνης, και η δολοφονημένη Δάφνη Καρουάνα Γκαλίζια.
Όπως επισημαίνεται στο βιβλίο, κάποιοι από τους δημοσιογράφους που συμμετείχαν στις συνεντεύξεις αυτής της έρευνας έχουν βιώσει σε μεγάλο βαθμό το δημόσιο στιγματισμό που έχουν ενορχηστρωθεί από φιλοκυβερνητικούς δημοσιογραφικούς οργανισμούς ή άλλες ισχυρές πολιτικές ή οικονομικές ομάδες με σκοπό να καταστρέψουν τη φήμη των δημοσιογράφων.
Μιλώντας, ο Κώστας Βαξεβάνης επισημαίνει: Όταν άρχισα να εκδίδω το περιοδικό HOTDOC γράψαμε για το πώς κάποιοι (συγκεκριμένοι) τραπεζίτες δημιουργούσαν offshore εταιρείες και μετά έκλεβαν λεφτά από τις τράπεζες. Όταν γράψαμε για αυτό, διέδωσαν μια φήμη ότι εγώ έπαιρνα λεφτά από μυστικές υπηρεσίες και ότι χρωστούσα 50.000 ευρώ ενοίκιο για τα γραφεία του περιοδικού. Οι τραπεζίτες προσπάθησαν να αμαυρώσουν το όνομά μου. Ήθελαν να καταστρέψουν εμένα και άλλους δημοσιογράφους που επίσης έγραφαν για τις τράπεζες.
Ο Κώστας Βαξεβάνης περιγράφει πώς καταδιώχτηκε μετά την διάσημη αποκάλυψή του για τη διάσημη «Λίστα Λαγκάρντ», τη λίστα που περιλαμβάνει ονόματα περίπου 2.000 υπόπτων για φοροδιαφυγή στην Ελλάδα οι οποίοι είχαν ανοίξει κρυφούς λογαριασμούς στην Ελβετία. Στη λίστα υπήρχαν και ονόματα δημόσιων προσώπων, από τα χώρο της πολιτικής και τον επιχειρηματικό κόσμο καθώς και ένας πρώην υπουργός. Η Λίστα Λαγκάρντ παραδόθηκε στις ελληνικές αρχές από την επικεφαλής του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, αλλά καμιά περαιτέρω ενέργεια δε συνέβη.
Ο Κώστας Βαξεβάνης αποφάσισε να δημοσιεύσει τη λίστα και κατηγορήθηκε με νομικές διαδικασίες ότι παραβίασε την ιδιωτικότητα των υπόπτων φοροφυγάδων. Αθωώθηκε αλλά οι κατήγοροι έκαναν έφεση. Στη δεύτερη εκδίκαση, αθωώθηκε ξανά.
Στη συνέντευξη, μιλάει για αυτή την εμπειρία. «Έκανα απλώς το καθήκον μου. Αντί να συλλάβουν τους φοροφυγάδες και τους υπουργούς που είχαν τη λίστα, προσπαθούν να συλλάβουν την αλήθεια και την ελευθερία του Τύπου. Οι κυβερνώντες πρέπει να δίνουν περισσότερη προσοχή στη διαλεύκανση των εγκλημάτων και λιγότερη προσοχή στο να παρεμποδίζουν τα media», επισημαίνει.
Ο εκδότης του Documento, μιλά για την εμπειρία ενός δημοσιογράφου ο οποίος αρχίζει να νιώθει ότι βρίσκεται υπό πίεση και δεν έχει ελευθερία κινήσεων. «Είναι εφιάλτης. Όταν πιστεύεις ότι μπορεί να είσαι το επόμενο θύμα, ή ότι ακόμα μπορεί και να σκοτωθείς, ζεις έναν εφιάλτη».
Ο πολύπειρος δημοσιογράφος μιλά για τις δυσκολίες του επαγγέλματος στην Ελλάδα αναφέροντας: «Το να είσαι δημοσιογράφος στην Ελλάδα αυτή την περίοδο είναι πολύ δύσκολο. Ανήκω στην κατηγορία των δημοσιογράφων που πιστεύουν ότι πράγματι δεν υπάρχει πολλή ελευθερία στην Ευρώπη και στην Ελλάδα, συγκεκριμένα. Η ελευθερία του Τύπου υπάρχει όταν όλοι οι δημοσιογράφοι έχουν τη δυνατότητα να γράψουν με τον τρόπο που θέλουν χωρίς πίεση, φόβο ή ανάγκη για αυτολογοκρισία».
«Αυτού του είδους η «τέταρτη εξουσία» όπως το λέμε, δεν είναι κάτι που μπορεί να λειτουργήσει προς όφελος των υπολοίπων εξουσιών. Αντ’ αυτού στην πραγματικότητα δουλεύει για τις άλλες εξουσίες. Δεν είναι κάτι που μπορεί να λειτουργήσει ως φρουρός και άγρυπνο μάτι. Η δημοσιογραφία εδώ είναι να προσφέρεις τις υπηρεσίες σου στους ισχυρούς».
«Δημοσιογράφοι σε κίνδυνο μιλούν έξω από τα δόντια»
Σήμερα παρουσιάζεται υπό την αιγίδα του Συμβουλίου της Ευρώπης το βιβλίο για την ασφάλεια των δημοσιογράφων στη γηραιά Ήπειρο στο οποίο απαντούν μεταξύ άλλων ο δημοσιογράφος και εκδότης του Documento, Κώστας Βαξεβάνης αλλά και η δολοφονημένη μαλτέζα δημοσιογράφος Δάφνη Καρουάνα Γκαλίζια.
Το βιβλίο «Μια αποστολή για ενημέρωση: Δημοσιογράφοι στο Risk Speak Out» (με συγγραφείς τον καθηγητή Marilyn Clark και τον William Horsley), θα απασχολήσει το πρώτο μέρος της εκδήλωσης με θέμα τη «Βελτίωση της ασφάλειας των δημοσιογράφων στην Ευρώπη».
Όπως επισημαίνεται οι δημοσιογράφοι σε όλα τα κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης αντιμετωπίζουν διάφορες μορφές πίεσης και εκφοβισμού που σκοπό έχουν να σιωπήσουν και να εμποδίσουν την «αποστολή τους να ενημερώσουν».
Το 2017 το Συμβούλιο της Ευρώπης δημοσίευσε τη μελέτη Δημοσιογράφοι υπό πίεση: Ανεπιθύμητες παρεμβολές, φόβος και αυτο-λογοκρισία στην Ευρώπη. Η μελέτη ανέλυσε σχεδόν 1000 ερωτηματολόγια που απάντησαν δημοσιογράφοι από όλα τα κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης και τη Λευκορωσία, αποκαλύπτοντας τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι φορείς των μέσων ενημέρωσης τα τελευταία χρόνια
Τα ευρήματα αυτής της έρευνας, όπως γράφει το koutipandoras.gr, συζητούνται στο βιβλίο A Mission to Inform: Journalists at Risk Speak Out.
Το βιβλίο βασίζεται στις συνεντεύξεις με 20 δημοσιογράφους από 18 κράτη μέλη. Μεταξύ αυτών των συνεντεύξεων είναι και η τελευταία συνέντευξη που έδωσε η Daphne Caruana Galizia. Δέκα ημέρες μετά την κατάθεση αυτής της έρευνας σχετικά με τους κινδύνους του επαγγέλματός της, σκοτώθηκε στο πλαίσιο της γενναίας αναφοράς της σε θέματα διαφθοράς.
