Η διατήρηση της κατάλληλης θερμοκρασίας στους χώρους εργασίας είναι κρίσιμη τόσο για τη σωματική όσο και για την ψυχική υγεία των εργαζομένων. Οι υπερβολικά υψηλές ή χαμηλές θερμοκρασίες μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά τη διάθεση, να προκαλέσουν σωματική κόπωση και να μειώσουν την ικανότητα συγκέντρωσης, επιβαρύνοντας την καθημερινή παραγωγικότητα.
Παράλληλα, η χρήση κλιματιστικών συστημάτων απαιτεί προσεκτική παρακολούθηση, καθώς τα προβλήματα ποιότητας του αέρα που προκύπτουν από την κακή συντήρηση μπορεί να οδηγήσουν σε αλλεργικές αντιδράσεις και αναπνευστικά προβλήματα. Ο κ. Παναγιώτης Χαλβατσιώτης, Αναπληρωτής Καθηγητής Παθολογίας, στην Ιατρική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών μίλησε στο Newsbeast.gr για το θέμα αυτό και αποκάλυψε πως η τεχνολογία προσφέρει σύγχρονες λύσεις για τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα και τη διασφάλιση της υγείας στους χώρους εργασίας.
Η θερμοκρασία στους εργασιακούς χώρους φαίνεται να επηρεάζει άμεσα την υγεία, την παραγωγικότητα και την συμπεριφορά των εργαζομένων. Πιο συγκεκριμένα, έχει παρατηρηθεί ότι υπάλληλοι σε χώρους γραφείου υπό τις σωστές θερμοκρασιακές συνθήκες και ποιότητας του αέρα να εμφανίζουν χαμηλότερα επίπεδα στρες και ευερεθιστότητας. Η παραγωγικότητα μάλιστα, φαίνεται να μειώνεται κατά 50% όταν η θερμοκρασία ανέρχεται πάνω από τους 30˚c.
Ως αποδεκτές θερμοκρασίες στον εργασιακό χώρο θεωρούνται οι 20 – 26˚C. Για την επίτευξη των παραπάνω θερμοκρασιακών συνθηκών και την προστασία από τις ακραίες εξωτερικές περιβαλλοντικές θερμοκρασίες, οι χώροι εργασίας συνήθως εξυπηρετούνται από συστήματα κεντρικού κλιματισμού και σαν πηγή ενέργειας μπορούν να χρησιμοποιηθούν ο ηλεκτρισμός, το φυσικό αέριο, το πετρέλαιο, ο ήλιος και η γεωθερμία. Κάθε, όμως, αδυναμία των κεντρικών κλιματιστικών συστημάτων να επιτύχουν τους θερμοκρασιακούς στόχους αντικατοπτρίζεται στην υγεία και την παραγωγικότητα των εργαζομένων.
Ο ρόλος των κλιματιστικών
Συχνότερο πρόβλημα που σχετίζεται με την λειτουργία των κεντρικών κλιματιστικών συστημάτων είναι η ποιότητα του αέρα στην οποία φαίνεται να οφείλονται μια έξαρση αλλεργικών ή ασθματικών αντιδράσεων, ευκαιριακές λοιμώξεις στο αναπνευστικό, δυσάρεστες οσμές και κεφαλαλγίες.
«Στεγνώνοντας» μάλιστα από υγρασία τη ροή του αέρα, πολλές φορές οι εργαζόμενοι αναφέρουν εξάρσεις δερματικών βλαβών όπως έκζεμα και ψωρίαση λόγω αφυδάτωσης του δέρματος. Οι εργαζόμενοι που χρησιμοποιούν φακούς επαφής παρατηρούν έχουν ερεθισμένα και «κόκκινα» μάτια καθώς αφυδατώνεται ο κερατοειδής κοιτώνας.
Μέτρα βελτίωσης θερμοκρασιακών συνθηκών
Προτείνεται για την επίτευξη των θερμοκρασιακών στόχων, χώροι που δεν χρησιμοποιούνται να απομονώνονται με ειδικά παραβάν ώστε να μην έχουμε απώλειες ψύξης ή θέρμανσης. Οι θέσεις των εργαζομένων συνιστάται να κατανέμονται με τρόπο που η παραγόμενη θερμότητα του σώματος του ενός να μην επιδρά αρνητικά στον διπλανό του.
Καλό θα ήταν, επίσης, συσκευές που δεν χρησιμοποιούνται σε συχνή βάση όπως μεγάλοι εκτυπωτές, να παραμένουν κλειστές, επειδή παράγουν θερμότητα. Τέλος, ο κεντρικός κλιματισμός είναι υπόλογος για ενοχλητικούς ήχους λόγω δυσλειτουργίας που πράγμα που επηρεάζει αισθητά την παραγωγικότητα αλλά και την ψυχική ηρεμία των εργαζομένων.
Προστασία κατά τη διάρκεια της πανδημίας
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, δόθηκαν οδηγίες να κρατούμε ανοιχτά τα παράθυρα για την ανανέωση του αέρα. Σήμερα, υπάρχουν ειδικά φίλτρα που μπορούν να τοποθετούνται στα κεντρικά κλιματιστικά για να προστατευόμαστε από τους ιούς αλλά και για να αποφύγουμε να εκτεθούμε σε ανεπιθύμητα ρεύματα αέρα που διέρχονται μέσω των ανοικτών παραθύρων.
Η ηλιακή ακτινοβολία με το θερμικό της φορτίο που διέρχεται από τους υαλοπίνακες των παραθύρων μπορεί να είναι πολύτιμη τους κρύους μήνες του χειμώνα αλλά επιβαρύνει δυσμενώς τις εργασιακές συνθήκες τους θερμούς μήνες και έτσι η τοποθέτηση κουρτινών το καλοκαίρι κρίνεται απαραίτητη.
Η τεχνολογία σήμερα μας προσφέρει, μάλιστα, υαλοπίνακες με μονωτικές ιδιότητες. Για την επιμέρους αποφυγή απορρόφησης της ακτινοβολίας από τα κτίρια, προτείνεται να έχουν ανοιχτό εξωτερικό χρωματισμό και εφόσον υπάρχει δυνατότητα να απομακρύνονται τα γραφεία από τα παράθυρα.
Καινοτόμες λύσεις για ασφάλεια και υγεία
Από το 2021 και λόγω της πανδημίας, ο κεντρικός κλιματισμός έπρεπε να μας προσφέρει προστασία από τη διασπορά του κορονοϊού και μάλιστα σε χώρους υψηλού κινδύνου όπως τα νοσοκομεία.
Η ερευνητική ομάδα στην οποία έχω την τιμή να συμμετέχω, αξιολογώντας τις ανάγκες της σύγχρονης εποχής με γνώμονα την προστασία της υγείας, κατέθεσε πρόταση στο πρόγραμμα «Ερευνώ-Καινοτομώ» στοχεύοντας στην ανάπτυξη ενός καινοτόμου συστήματος που θα παρακολουθεί σε πραγματικό χρόνο την ποιότητα του αέρα σε εσωτερικούς χώρους (μονάδες εντατικής θεραπείας ή νοσηλευτικούς θαλάμους) και θα προβλέπει την πιθανότητα εξάπλωσης ιών.
Πρόκειται να καταγραφούν παράμετροι όπως η υγρασία και η παρουσία αιωρούμενων μικροσωματιδίων (fine matter), οι συγκεντρώσεις διοξειδίου του άνθρακα και η ταχύτητα του αέρα, που ευνοούν την επιβίωση παθογόνων μικροοργανισμών.
Θα αναπτυχθούν προηγμένα στατιστικά μοντέλα και μαθησιακή εκμάθηση που θα τροφοδοτηθούν με δεδομένα από περιβαλλοντικούς αισθητήρες (βιο-αισθητήρες, νανο-αισθητήρες, τεχνικές φθορισμού- ηλεκτροχημικές) και εργαστηριακές αναλύσεις του αέρα για την ανίχνευση παθογόνων μικροοργανισμών.
Αυτές οι καινοτόμες προτάσεις θεωρούμε ότι θα οδηγήσουν στην διασφάλιση ιδανικών συνθηκών που περιορίζουν την μετάδοση ιώσεων σε εσωτερικούς χώρους αφού μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν ευρέως αποδεκτές κατευθυντήριες οδηγίες. Αναμένεται μάλιστα ανάλογες ανάγκες παρακολούθησης του κυκλοφορούντος αέρα να απαιτηθούν εκτός των νοσοκομείων, σε σχολεία – πανεπιστήμια και χώρους εστίασης.
