Ήταν ένας βαρύς χειμώνας όσον αφορά τις λοιμώξεις από τους ιούς του αναπνευστικού, με κυρίαρχη την έξαρση του RSV, της γρίπης και του Covid-19. Όμως, καθώς η κατάσταση άρχισε να εξομαλύνεται, ένας ελάχιστα γνωστός ιός που προκαλεί πολλά από τα ίδια συμπτώματα – λοίμωξη των κατώτερων πνευμόνων, βήχα, ρινική καταρροή, πονόλαιμο και πυρετό – άρχισε να παίρνει φόρα.
Τα κρούσματα του ανθρώπινου μεταπνευμονοϊού ή HMPV, αυξήθηκαν κατά πολύ αυτή την άνοιξη, σύμφωνα με τα συστήματα επιτήρησης αναπνευστικών ιών των Κέντρων Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ. Ο ιός γέμισε τις μονάδες εντατικής θεραπείας των νοσοκομείων με μικρά παιδιά και ηλικιωμένους που είναι οι πιο ευάλωτοι σε αυτές τις λοιμώξεις. Στην κορύφωσή του στα μέσα Μαρτίου, σχεδόν το 11% των δειγμάτων που εξετάστηκαν ήταν θετικό για τον HMPV, αριθμός που είναι περίπου 36% υψηλότερος από τη μέση, προ-πανδημικής εποχικής κορύφωσης θετικότητας 7%, αναφέρει το CNN.
Oι περισσότεροι άνθρωποι που κόλλησαν, ωστόσο, πιθανώς δεν γνώριζαν καν ότι το είχαν. Οι άρρωστοι άνθρωποι συνήθως δεν εξετάζονται για τον ιό εκτός νοσοκομείου ή επειγόντων περιστατικών. Σε αντίθεση με τον Covid-19 και τη γρίπη, δεν υπάρχει εμβόλιο για τον HMPV ή αντιιικά φάρμακα για τη θεραπεία του. Αντ’ αυτού, οι γιατροί φροντίζουν τους βαριά άρρωστους ανθρώπους, αντιμετωπίζοντας τα συμπτώματά τους.
Μια υποτιμημένη απειλή
Μελέτες δείχνουν ότι ο HMPV προκαλεί τόσο πρόβλημα στις ΗΠΑ κάθε χρόνο όση η γρίπη και ένας στενά συνδεδεμένος ιός, ο RSV. Μια μελέτη σε δείγματα ασθενών που συλλέχθηκαν επί 25 χρόνια διαπίστωσε ότι ήταν η δεύτερη πιο συχνή αιτία αναπνευστικών λοιμώξεων στα παιδιά μετά τον RSV. Μια μελέτη στη Νέα Υόρκη που διεξήχθη σε διάστημα τεσσάρων χειμώνων διαπίστωσε ότι ήταν εξίσου συχνός σε νοσηλευόμενους ηλικιωμένους με τον RSV και τη γρίπη. Όπως και αυτές οι λοιμώξεις, ο HMPV μπορεί να οδηγήσει στην εντατική και σε θανατηφόρες περιπτώσεις πνευμονίας σε ηλικιωμένους ενήλικες.
Η Diane Davison κόλλησε τον μεταπνευμονοϊό κατά τη διάρκεια μιας οικογενειακής γιορτής στις αρχές Απριλίου. Δύο εβδομάδες αργότερα, έβηχε τόσο έντονα, που δεν μπορούσε να μιλήσει στο τηλέφωνο.
«Δεν μπορούσα να βγάλω παρά μόνο μερικές λέξεις», δήλωσε η 59χρονη δικηγόρος στη Βαλτιμόρη. «Είχα βίαιο, βίαιο βήχα σε σημείο που κυριολεκτικά σχεδόν ξερνούσα». Ο βήχας της ήταν τόσο επίμονος και βαθύς, που ήταν πεπεισμένη ότι είχε κολλήσει κορονοϊό, αφού κατάφερε να τον αποφύγει καθ’ όλη τη διάρκεια της πανδημίας. Όμως έκανε έξι εξετάσεις για τον ιό Covid-19, και όλες βγήκαν αρνητικές.
Η Davison είναι ανοσοκατεσταλμένη, οπότε ήταν προσεκτική καθ’ όλη τη διάρκεια της πανδημίας. Ανησυχώντας για πνευμονία, έκανε μια ακτινογραφία σε μια κλινική κοντά στο σπίτι της και της είπαν ότι ήταν καθαρή.
Ωστόσο, ο γιατρός της δεν έμεινε ικανοποιημένος και την έστειλε στα επείγοντα για περισσότερες εξετάσεις. Οι εξετάσεις αίματος διαπίστωσαν ότι είχε HMPV. «Έλεγα “τι;”. Επειδή ακούγεται πραγματικά τρομερό», δήλωσε η Davison. «Δεν το είχα ακούσει ποτέ».
Τι είναι ο μεταπνευμονοϊός HMPV
Ο ανθρώπινος μεταπνευμονοϊός ανακαλύφθηκε από Ολλανδούς το 2001. Είχαν 28 δείγματα από παιδιά στην Ολλανδία με ανεξήγητες αναπνευστικές λοιμώξεις. Ορισμένα από τα παιδιά ήταν πολύ άρρωστα και χρειάζονταν μηχανική υποστήριξη, αλλά δεν είχαν θετικό τεστ για γνωστούς μικροοργανισμούς.
Οι ερευνητές καλλιέργησαν τα δείγματα σε διάφορους τύπους κυττάρων από πιθήκους, κοτόπουλα και σκύλους και στη συνέχεια εξέτασαν τις καλλιέργειες με ηλεκτρονικό μικροσκόπιο. Είδαν κάτι που φαινόταν δομικά συγγενικό με την οικογένεια των paramyxoviridae, μια ομάδα ιών που είναι γνωστό ότι προκαλούν αναπνευστικές ασθένειες όπως η ιλαρά, η παρωτίτιδα και ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός ή RSV.
Μια πιο προσεκτική ματιά στα γονίδια του ιού έδειξε έναν στενό συγγενή: τον μεταπνευμονοϊό των πτηνών. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι πιθανότατα μεταπήδησε από τα πτηνά στον άνθρωπο κάποια στιγμή και εξελίχθηκε από εκεί.
Όταν οι ερευνητές εξέτασαν δείγματα αίματος από 72 ασθενείς που είχαν αποθηκευτεί από το 1958, όλα έδειξαν ενδείξεις έκθεσης στον μυστηριώδη ιό, γεγονός που υποδεικνύει ότι κυκλοφορούσε στον άνθρωπο, χωρίς να έχει εντοπιστεί, τουλάχιστον τον προηγούμενο μισό αιώνα.
Γιατροί και ασθενείς στο σκοτάδι
«Οι λοιμώξεις του αναπνευστικού είναι η κύρια αιτία θανάτου για τα παιδιά σε όλο τον κόσμο και ο νούμερο 1 λόγος για τον οποίο τα παιδιά νοσηλεύονται σε νοσοκομεία στις ΗΠΑ, αλλά οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν τι προκαλεί ένα μεγάλο μέρος από αυτές», λέει ο δρ Τζον Γουίλιαμς, παιδίατρος στο Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ, ο οποίος έχει περάσει την καριέρα του ερευνώντας εμβόλια και θεραπείες για τον HMPV.
Ο Γουίλιαμς λέει ότι υπήρξαν σαρωτικές επιδημιολογικές μελέτες που διεξήχθησαν στις δεκαετίες του 1950 και του ’60, οι οποίες εξέταζαν τα αίτια των αναπνευστικών λοιμώξεων.
«Μπορούσαν να εντοπίσουν έναν ιό στους ανθρώπους μόνο τις μισές φορές. Και έτσι το ερώτημα ήταν: “Εντάξει, τι γίνεται με το άλλο μισό;”», είπε. Ο ανθρώπινος μεταπνευμονοϊός δεν αντιπροσωπεύει όλους τους άγνωστους ιούς, αλλά αποτελεί σημαντικό ποσοστό – περίπου όσες και οι περιπτώσεις του RSV ή της γρίπης.
Αλλά κανείς δεν τον γνωρίζει. Ο Γουίλιαμς τον αποκαλεί «τον πιο σημαντικό ιό για τον οποίο δεν έχετε ακούσει ποτέ».
Επειδή οι εξετάσεις για τον HMPV σπάνια γίνονται εκτός νοσοκομείων, είναι δύσκολο να γνωρίζουμε το πραγματικό αντίκτυπο της νόσου. Οι εξετάσεις αίματος δείχνουν ότι τα περισσότερα παιδιά έχουν προσβληθεί μέχρι την ηλικία των 5 ετών.
Μια μελέτη του 2020 που δημοσιεύθηκε στο Lancet Global Health εκτιμά ότι το 2018 καταγράφηκαν περισσότερες από 14 εκατομμύρια μολύνσεις από τον HMPV το 2018, περισσότερες από 600.000 νοσηλείες και περισσότεροι από 16.000 θάνατοι σε παιδιά κάτω των 5 ετών.
Οι εταιρείες εργάζονται πάνω σε εμβόλια. Η εταιρεία παραγωγής εμβολίων Covid-19 Moderna μόλις ολοκλήρωσε μια πρώιμη μελέτη ενός εμβολίου mRNA κατά του HMPV και της παραϊνφλουέντζας, σύμφωνα με τον ιστότοπο clinicaltrials.gov.
