Τεράστια προοπτική σε δέκα χρόνια για την ανάπτυξη μικρών κήπων με φύτρες, φράουλες, λαχανικά και άλλες καλλιέργειες σε ταράτσες, υπόγεια, μπαλκόνια, εγκαταλελειμμένα βιομηχανικά κτίρια ή αναξιοποίητους χώρους στο αστικό περιβάλλον διαπιστώνει ένας χίπστερ. Ο όρος χρησιμοποιείται στην καθομιλουμένη για να εκφράσει ανθρώπους που ακολουθούν εναλλακτικές τάσεις της μόδας στον τρόπο ζωής, αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι το όνομα του σεναρίου ενός καινοτόμου παιχνιδιού προσομοίωσης που δημιουργήθηκε από το Joint Research Centre της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και εφαρμόστηκε από το One Stop Liaison Office της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας για να διαπιστώσει τις προοπτικές της αστικής γεωργίας σε δέκα χρόνια από σήμερα.
«Το παιχνίδι περιλαμβάνει ένα ταμπλό σαν αυτό της μονόπολης, ζάρι, μάρκες και χαρτάκια και οι παίκτες αναλαμβάνουν τους ρόλους ενός δήμου, μιας ΜΚΟ και δύο επιχειρήσεων. Παρών είναι και ένας πολίτης που παρακολουθεί το παιχνίδι και ψηφίζει. Κάθε γύρος αντιστοιχεί σε μια τριετία και κάθε παίκτης λαμβάνει αποφάσεις ανάλογα με το όραμα που έχει για την επόμενη δεκαετία» εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Σταύρος Μαντζανάκης, τεχνικός υπεύθυνος του One Stop Liaison Office.
Ο ίδιος αναφέρει ότι οι αποφάσεις που λαμβάνονται αφορούν, για παράδειγμα, κάποιο προϊόν με μεγάλο αντίκτυπο στην αγορά, μια επένδυση ιδιαίτερα αποδοτική, μια πρακτική σύμφωνη με τις αρχές της ηθικής, της αειφορίας ή της προστασίας του περιβάλλοντος και του καταναλωτή. Σε ό,τι αφορά τους παίκτες, εκείνοι καλούνται να υπηρετήσουν ρόλους με τους οποίους μπορεί προσωπικά να συμφωνούν ή να διαφωνούν, να συνεργαστούν με τους άλλους παίκτες – φορείς και να λαμβάνουν αποφάσεις με βάση τα δεδομένα του σεναρίου ή με λιγοστούς πόρους.
Οι προβλέψεις του χίπστερ
Οι επικρατέστερες εκδοχές για τον χρονικό ορίζοντα του 2033, σε δέκα χρόνια δηλαδή από σήμερα, προβλέπουν, μεταξύ άλλων, ως έντονη τάση την καλλιέργεια τροφίμων από εστιατόρια σε ταράτσες, με οφέλη από το φως του ήλιου και το νερό της βροχής, ή ακόμη και σε υπόγεια, με τη χρήση τεχνητού φωτός και ποτίσματος με σπρέι, ή με τη μέθοδο της υδροπονίας που αντικαθιστά τη χρήση του εδάφους με θρεπτικά διαλύματα.
Η δυνατότητα αυτή μπορεί να προσφέρει σε μονάδες εστίασης τη χρήση των δικών τους τροφίμων και σε απλούς πολίτες την ευκαιρία να κινητοποιηθούν ώστε να παράγουν τα δικά τους λαχανικά, να αξιοποιήσουν ανεκμετάλλευτους χώρους στην πόλη με υψηλό περιβαλλοντικό όφελος, να ωφεληθούν από την κοινωνική επαφή με άλλους ανθρώπους που θα κάνουν το ίδιο πράγμα.
«Η μείωση του κόστους προμήθειας λαχανικών, τα ψυχικά οφέλη από την καλλιέργεια αλλά και η χρήση των αστικών κήπων για την κοινωνική επανένταξη ανθρώπων που ανήκουν σε ευπαθείς κοινωνικά ομάδες περιλαμβάνονται στα πλεονεκτήματα του σεναρίου» σημειώνει ο κ. Μαντζανάκης.
Αστικοί κήποι στο Άαρχους της Δανίας – Κήποι στις άκρες του δρόμου στη Βραζιλία
Περιγράφοντας καλές πρακτικές που εφαρμόζονται ήδη στο εξωτερικό, αναφέρει τους διακόσιους αυτοοργανωμένους αστικούς κήπους που υπάρχουν στο Άαρχους της Δανίας, με την υποστήριξη μόνο δύο ατόμων από τον τοπικό δήμο και με μεγάλα κοινωνικά οφέλη από αυτή τη δραστηριότητα, ειδικά σε μια κοινωνία στην οποία ο θεσμός της οικογένειας δεν είναι τόσο ισχυρός όσο στην Ελλάδα. Σε μικρά χωριά της Βραζιλίας, οι κάτοικοι μπορούν να φυτέψουν λαχανικά για την προσωπική τους κατανάλωση στις άκρες των μεγάλων δρόμων ενώ ένα πανεπιστήμιο στη Νορβηγία έχει καταφέρει να παράγει πόσιμο νερό από τους τουαλέτες. Στη Θεσσαλονίκη, άλλωστε, ο αστικός αμπελώνας του Δήμου Θεσσαλονίκης και οι μικροί αστικοί και περιαστικοί λαχανόκηποι λειτουργούν με την ίδια φιλοσοφία.
Δυναμική επανεμφάνιση της αστικής γεωργίας στην περίοδο της πανδημίας
Η τάση της αστικής γεωργίας έκανε δυναμική επανεμφάνιση κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ταυτόχρονα και με τις πιέσεις για πόρους, όπως η γη, το νερό, η ενέργεια και τα τρόφιμα καθώς συμβάλλει στην παραγωγή ποιοτικών και βιολογικών προϊόντων, στην αύξηση της διατροφικής επάρκειας και της ασφάλειας των τροφίμων, στην κοινωνική αλληλεπίδραση και στο ευ ζην. Παράλληλα προέκυψαν πιέσεις για την εντατικοποίηση της χρήσης γενετικά τροποποιημένων τροφίμων και την παραγωγή πρωτεΐνης από έντομα, τάσεις που, σύμφωνα με το σενάριο του χίπστερ, θα είναι ισχυρές και το 2033.
Το παιχνίδι, που φέρει την ονομασία «scenario exploration system» (σύστημα εξερεύνησης σεναρίων) και ανήκει στην κατηγορία των serious games for future simulation (σοβαρών παιχνιδιών για μελλοντική προσομοίωση) «ζωντάνεψε» πρόσφατα κατά τη διάρκεια του 3ου Thessaloniki Design Week, μιας διοργάνωσης που είχε ως αντικείμενο τις ποικίλες εκφάνσεις του Desing στη γαστρονομία. Είναι άλλωστε διαθέσιμο από το One Stop Liaison Office σε κάθε ενδιαφερόμενο.
