Η υφιστάμενη κοινοτική νομοθεσία για την ισότητα των φύλων κωδικοποιείται με την εφαρμογή της Οδηγίας της Ε.Ε. για την αρχή των ίσων ευκαιριών και της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών σε θέματα εργασίας και απασχόλησης, ενώ ταυτόχρονα εμπλουτίζεται με την πρόσφατη νομολογία του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.
Δημιουργείται, με τον τρόπο αυτό, και στη χώρα μας ένα ενιαίο, συνεκτικό και σαφές νομοθετικό πλαίσιο συγχωνεύοντας εφτά ισχύουσες Οδηγίες, οι οποίες καταργούνται από 15/08/09, για την εφαρμογή, τόσο στον ιδιωτικό όσο και στο δημόσιο τομέα, της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών σε θέματα εργασίας και απασχόλησης, όσον αφορά:
1. Την πρόσβαση στην απασχόληση, στην επαγγελματική εξέλιξη
2. Στην επαγγελματική κατάρτιση και εκπαίδευση
3. Στις συνθήκες και τους όρους εργασίας
4. Στα επαγγελματικά συστήματα κοινωνικής ασφάλισης.
Το σχέδιο νόμου τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση και έτυχε ευρείας αποδοχής από τους πολίτες, καθώς εναρμονίζει το θεσμικό πλαίσιο της χώρας μας με τις σύγχρονες αντιλήψεις και πρακτικές που έχουν υιοθετηθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Οι βασικές κατευθύνσεις σχεδίου νόμου
Με το νέο θεσμικό πλαίσιο που εισάγεται, η χώρα μας ανταποκρίνεται στις κατευθύνσεις της νέας στρατηγικής της Ε.Ε. για την ισότητα των φύλων, όπως εκφράζεται στη συζήτηση για την Αναθεώρηση του Χάρτη Πορείας της Ε.Ε. για την ισότητα των φύλων 2006-2010 και της νέας Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για την ισότητα των φύλων 2010-2015.
Παράλληλα, η χώρα μας ευθυγραμμίζεται με τα συμπεράσματα του εαρινού Συμβουλίου του Μαρτίου 2006, το οποίο υιοθέτησε ένα Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για την Ισότητα των Φύλων και δεσμεύτηκε να εφαρμόσει πολιτικές ενίσχυσης της γυναικείας απασχόλησης, προκειμένου να στηρίξει την οικονομική ανάπτυξη, την ευημερία και την ανταγωνιστικότητα της Ένωσης.
Με το σχέδιο νόμου, επιδιώκεται η συνέργια όλων των αρμόδιων θεσμικών μηχανισμών της Πολιτείας, καθώς και η συνεργασία τους με τους κοινωνικούς εταίρους, τις μη κυβερνητικές οργανώσεις και τις επιχειρήσεις, προκειμένου να καταπολεμηθεί στην πράξη το έλλειμμα ισότητας με κριτήριο το φύλο που χαρακτηρίζει την αγορά εργασίας. Ένα έλλειμμα ισότητας που δυσχεραίνει τη συμμετοχή των γυναικών στην απασχόληση, αυξάνοντας τα ποσοστά της γυναικείας ανεργίας.
Σημαντικότερα θέματα που ρυθμίζονται με το σχέδιο νόμου
• Εξασφαλίζεται όχι μόνο η εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών αλλά και των ίσων ευκαιριών, σε θέματα εργασίας, απασχόλησης και επαγγελματικής εκπαίδευσης.
• Εισάγονται μέτρα με τα οποία προστατεύονται οι εργαζόμενοι οι οποίοι επειδή διαμαρτυρήθηκαν στον εργοδότη τους για θέματα παραβίασης της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών, οι τελευταίοι, δηλαδή οι εργοδότες, είτε τους απέλυσαν, είτε τους επεφύλαξαν δυσμενή μεταχείριση.
• Επεκτείνεται η απαγόρευση της διάκρισης σε βάρος γονέων λόγω άδειας ανατροφής ή φροντίδας παιδιού και στις περιπτώσεις υιοθεσίας ή αναδοχής παιδιού.
• Προβλέπεται δικαιούχος του επιδόματος γάμου να ορίζεται κάθε εργαζόμενος σύζυγος, χήρος ή διαζευγμένος, καθώς και ο άγαμος γονέας. Λαμβάνεται υπόψη η πάγια νομολογία του Αρείου Πάγου, βάσει της οποίας η χορήγηση του επιδόματος γάμου σε χήρους ή διαζευγμένους εργαζόμενους είναι ανεξάρτητη από τη γονεϊκή ιδιότητα ή από την επιμέλεια των τέκνων.
• Ως δικαιούχος του επιδόματος παιδιών ορίζεται και ο εργαζόμενος στον οποίο έχει ανατεθεί με δικαστική απόφαση η επιμέλεια παιδιού. Η επέκταση αυτή επιβάλλεται προκειμένου να ρυθμιστεί ένα νομικό κενό και να θεραπευτεί ένα κοινωνικό έλλειμμα όταν την επιμέλεια του παιδιού έχει αναλάβει με δικαστική απόφαση τρίτο εργαζόμενο πρόσωπο, το οποίο, ενώ επιβαρύνεται στην πραγματικότητα με τη διατροφή του παιδιού, δεν έχει δικαίωμα με το ισχύον δίκαιο να λάβει το επίδομα από τον εργοδότη του.
• Ορίζεται ότι όχι μόνο οι εργοδότες αλλά και οι υπεύθυνοι για θέματα επαγγελματικής κατάρτισης, οφείλουν να λαμβάνουν μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης κάθε μορφής διάκρισης λόγω φύλου, ιδίως δε της σεξουαλικής παρενόχλησης και της παρενόχλησης λόγω φύλου.
• Εναρμονίζεται ο καταστατικός νόμος του Συνηγόρου του Πολίτη με τη διευρυμένη αποστολή του ως φορέα για την παρακολούθηση και προώθηση της εφαρμογής της αρχής των ίσων ευκαιριών και της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών σε θέματα απασχόλησης και εργασίας
• Δε συνιστά διάκριση η λήψη ή η διατήρηση ειδικών ή θετικών μέτρων με σκοπό την εξάλειψη τυχόν υφιστάμενων διακρίσεων σε βάρος του λιγότερο εκπροσωπούμενου φύλου.
• Προστασία μητρότητας, πατρότητες και οικογενειακής ζωής: Οι ρυθμίσεις του άρθρου 15 του ν. 1483/1984 επεκτείνονται και ισχύουν για 3 επιπλέον μήνες στην περίπτωση χρήσης της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας.
• Παραβίαση απαγόρευσης διακρίσεων λόγω φύλου γεννά αξίωση προς πλήρη αποζημίωση του θύματος καθώς και ηθική βλάβη.
Οι ρυθμίσεις του παρόντος σχεδίου νόμου θα επηρεάσουν θετικά το σύνολο των εργαζομένων και κυρίως τις γυναίκες, καθώς επιδιώκεται η ισότητα ευκαιριών στην απασχόληση και στην εργασία και ενισχύεται η ανάπτυξη και η κοινωνική συνοχή.
Ακόμη, πέρα από τις άμεσες συνέπειες στον τομέα της εργασίας και της απασχόλησης επιδιώκεται η αλλαγή νοοτροπίας και των στερεοτύπων των εργοδοτών, των εργαζομένων και γενικότερα της ελληνικής κοινωνίας όσον αφορά τις ίσες ευκαιρίες ανδρών και γυναικών.