Ο Ντόναλντ Τραμπ φαίνεται ότι θα προχωρήσει στην επιβολή δασμών στα ευρωπαϊκά προϊόντα, γεγονός που δημιουργεί ανησυχία για τις επιπτώσεις και τις αντιδράσεις της ΕΕ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ετοιμάσει εναλλακτικά σενάρια για την αύξηση των δασμών από τις ΗΠΑ, με τις εκτιμήσεις να μιλούν για απώλειες 100 δισ. ευρώ στις ευρωπαϊκές εξαγωγές, εφόσον οι δασμοί τελικά εφαρμοστούν. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), το ΑΕΠ της ΕΕ μπορεί να μειωθεί κατά 1-1,5% σε περίπτωση εμπορικού πολέμου.
Η ΕΕ έχει διαμορφωθεί μέσα από τις κρίσεις που την έχουν πλήξει, όπως είχε επισημάνει ο Jean Monnet, και η τρέχουσα γεωπολιτική κατάσταση προσφέρει μια ακόμη τέτοια ευκαιρία. Η επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο προκαλεί ανησυχία στην Ευρώπη, καθώς οι νέες προκλήσεις επικεντρώνονται κυρίως στην ασφάλεια, την άμυνα και το διεθνές εμπόριο.
Οι αναλυτές της Alpha Bank τονίζουν ότι η ένταση αυτή θα μπορούσε να εξελιχθεί σε κρίση, αλλά ταυτόχρονα να αποτελέσει και μια σημαντική ευκαιρία για την ΕΕ να προχωρήσει σε αναγκαίες μεταρρυθμίσεις και να επιταχύνει τις απαραίτητες αλλαγές, προκειμένου να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητά της και να ενισχύσει την οικονομία της. Η κρίση έρχεται σε μια χρονική στιγμή που η ΕΕ φαίνεται να έχει τη δυνατότητα να την ξεπεράσει, χάρη σε μια σειρά παραμέτρων που διαφοροποιούν την τρέχουσα κατάσταση από προηγούμενες κρίσεις.
Ένας σημαντικός παράγοντας είναι η νομισματική πολιτική της ΕΚΤ, η οποία κατάφερε να αντιμετωπίσει επιτυχώς τον πληθωρισμό, ο οποίος πλησιάζει τον στόχο του 2%. Σε σύγκριση με τη Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (FED), η ΕΚΤ έχει επιτύχει πιο γρήγορη επαναφορά των τιμών στο επιθυμητό επίπεδο, προσφέροντας στην ΕΕ ένα σημαντικό δίχτυ ασφαλείας εν μέσω αβεβαιοτήτων στο διεθνές εμπόριο.
Ωστόσο, χώρες-μέλη της ΕΕ που πλήττονται περισσότερο από τις εμπορικές εντάσεις και τους δασμούς από τις ΗΠΑ, όπως η Γερμανία, διαθέτουν μεγαλύτερο δημοσιονομικό χώρο για να προχωρήσουν σε επενδύσεις και να χρηματοδοτήσουν τα αναγκαία μέτρα ενίσχυσης της άμυνάς τους. Παρά τις σημαντικές απώλειες από τη μείωση των εξαγωγών στις ΗΠΑ, η Γερμανία είναι σε θέση να αξιοποιήσει τον δημοσιονομικό της χώρο και το Ταμείο Ανάκαμψης για να στηρίξει την οικονομία της και να κινητοποιήσει τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις.
Η ΕΕ μπορεί να αντιμετωπίσει τις αρνητικές επιπτώσεις των δασμών, ενισχύοντας το ενδοκοινοτικό εμπόριο και τις εξαγωγές των κρατών-μελών προς άλλες χώρες της Ένωσης. Σύμφωνα με εκθέσεις, όπως αυτή του ΔΝΤ (Regional Economic Outlook Notes, Νοέμβριος 2024), η ΕΕ θα μπορούσε να μειώσει τους εσωτερικούς εμπορικούς φραγμούς, όπως τους ενδοκοινοτικούς δασμούς και τις διαδικασίες εκτελωνισμού, γεγονός που θα ενίσχυε το ενδοκοινοτικό εμπόριο και θα μπορούσε να δημιουργήσει σημαντικά οφέλη για την ΕΕ. Η απομάκρυνση αυτών των εμποδίων θα μπορούσε να προσφέρει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην ΕΕ, ενισχύοντας την παραγωγικότητα και τη συνοχή της ενιαίας αγοράς.
Παρά τις προκλήσεις, η γερμανική οικονομία, η μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ, βρίσκεται σε κρίσιμο σημείο. Η Γερμανία, που παραδοσιακά έχει στηριχτεί στις εξαγωγές και την ισχυρή βιομηχανία, αντιμετωπίζει σοβαρές πιέσεις λόγω των νέων εμπορικών συνθηκών και της μεταφοράς τεχνολογικής υπεροχής σε άλλες χώρες, όπως οι ΗΠΑ και η Κίνα. Η γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία αντιμετωπίζει έναν συνδυασμό προκλήσεων, όπως η απειλή δασμών από τις ΗΠΑ, η υστέρηση στην ανάπτυξη ηλεκτρικών οχημάτων και η αύξηση του κόστους παραγωγής λόγω της ενεργειακής μετάβασης. Αν επιβληθούν δασμοί στις γερμανικές εξαγωγές, οι επιπτώσεις στην οικονομία της αναμένονται σοβαρές.
Η ευρωπαϊκή οικονομία βρίσκεται μπροστά σε μια σειρά προκλήσεων που απαιτούν γρήγορη και αποτελεσματική δράση. Η γερμανική οικονομία, με τον εξαγωγικό προσανατολισμό της, χρειάζεται στρατηγικές για να διατηρήσει και να ενισχύσει τις εμπορικές της σχέσεις. Η αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων απαιτεί την ενίσχυση των επενδύσεων σε τομείς κρίσιμους για την ανταγωνιστικότητα, την καινοτομία και την πράσινη μετάβαση, καθώς και τη συνεχιζόμενη συνεργασία μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ για να εξασφαλιστεί η σταθερότητα και η ανάπτυξη.
