Στις 23 Σεπτεμβρίου 1973, ο κόσμος της λογοτεχνίας θρήνησε τον θάνατο ενός από τους μεγαλύτερους ποιητές του 20ού αιώνα, τον Πάμπλο Νερούδα. Ο θάνατός του, ωστόσο, καλύπτεται από ένα πέπλο μυστηρίου, καθώς πολλοί πιστεύουν ότι δεν ήταν από φυσικά αίτια αλλά ότι ίσως ο Πάμπλο Νερούδα να υπήρξε θύμα πολιτικής δολοφονίας.
Ο Πάμπλο Νερούδα πέθανε μόλις 12 ημέρες μετά το πραξικόπημα της 11ης Σεπτεμβρίου 1973, που ανέτρεψε τον δημοκρατικά εκλεγμένο πρόεδρο Σαλβαδόρ Αλιέντε και έφερε στην εξουσία τον δικτάτορα Αουγκούστο Πινοσέτ. Ο Νερούδα, ένθερμος υποστηρικτής του Αλιέντε και μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος, βρέθηκε στο στόχαστρο του νέου καθεστώτος.
Αρχικά, ανακοινώθηκε πως ο θάνατός του προκλήθηκε από καρκίνο του προστάτη, από τον οποίο υπέφερε χρόνια. Όμως, το 2011, ο πρώην σοφέρ του, Μανουέλ Αράγια, ήρθε να ρίξει λάδι στη φωτιά, δηλώνοντας πως ο ποιητής δηλητηριάστηκε. Σύμφωνα με τον Αράγια, ο Νερούδα βρισκόταν σε κακή κατάσταση στην κλινική όπου νοσηλευόταν, αλλά δεν ήταν στα πρόθυρα θανάτου. Ο ίδιος υποστήριξε ότι ο Νερούδα πέθανε αφού του έγινε μία ένεση, την παραμονή της ημέρας που θα αναχωρούσε για το Μεξικό, όπου σκόπευε να αυτοεξοριστεί για να οργανώσει την αντίσταση στο καθεστώς του Πινοσέτ.
Ο ισχυρισμός αυτός άνοιξε έναν νέο κύκλο ερευνών, με τις αρχές της Χιλής να προχωρούν το 2013 σε εκταφή του Νερούδα, για να διαπιστώσουν αν πράγματι υπήρχε δηλητήριο στα οστά του.
Οι αναλύσεις, ωστόσο, δεν ήταν ξεκάθαρες. Παρόλο που η αιτία θανάτου δεν επιβεβαίωσε την ύπαρξη δηλητηρίου, το 2017, νέα έρευνα αποκάλυψε την παρουσία ενός μυστηριώδους βακτηρίου που δεν θα έπρεπε να βρίσκεται στο σώμα του Νερούδα. Η εύρεση του μικροοργανισμού άνοιξε εκ νέου τις συζητήσεις για το αν υπήρξε ξένος δάκτυλος για να εξουδετερωθεί ένας από τους μεγαλύτερους αντιπάλους του καθεστώτος Πινοσέτ.
Αν και οι ερωτήσεις παραμένουν, ο θάνατος του Πάμπλο Νερούδα είναι ακόμα ένα σκοτεινό κεφάλαιο της ιστορίας της Χιλής. Ήταν η φυσική πορεία μιας αρρώστιας ή μια πολιτική πράξη εξόντωσης; Το γεγονός ότι το καθεστώς Πινοσέτ δεν δίσταζε να καταδιώκει και να εκτελεί τους αντιπάλους του, σε συνδυασμό με τις αμφιλεγόμενες συνθήκες γύρω από το θάνατο του Νερούδα, οδηγεί πολλούς να πιστεύουν ότι το μυστήριο δεν θα λυθεί ποτέ. Ωστόσο, η σκιά της αδικίας συνεχίζει να πλανάται πάνω από τον τάφο του ποιητή.
Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο
1529: Αρχίζει η Πολιορκία της Βιέννης από τις δυνάμεις του οθωμανού σουλτάνου Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς.
1821: Η άλωση της Τριπολιτσάς. Η Τρίπολη, που αποτελούσε το διοικητικό και στρατιωτικό κέντρο των Οθωμανών στην Πελοπόννησο, κατελήφθη από τους Έλληνες επαναστάτες υπό την ηγεσία του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Η άλωση συνοδεύτηκε από σφαγές και λεηλασίες, με την επικράτηση των Ελλήνων να σηματοδοτεί τη διάλυση της οθωμανικής εξουσίας στην περιοχή. Το γεγονός αυτό έδωσε σημαντική ώθηση στον αγώνα για την ανεξαρτησία, ενισχύοντας την ψυχολογία των επαναστατών και προκαλώντας ανησυχία στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Σύμφωνα με τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, 32.000 Τούρκοι και Εβραίοι πέφτουν νεκροί. «Το άλογό μου από τα τείχη έως τα σαράγια δεν επάτησε γη», αναφέρει χαρακτηριστικά στα απομνημονεύματά του. Οι Αλβανοί έρχονται σε συμφωνία με τον «Γέρο του Μωριά» και αποχωρούν χωρίς να υποστούν το παραμικρό.
1846: Ο Γερμανός αστρονόμος, Γιόχαν Γκότφριντ Γκέιλ, ανακαλύπτει τον όγδοο πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος, τον Ποσειδώνα.
1863: Η Ιόνιος Βουλή τάσσεται ομόφωνα υπέρ της ένωσης των Επτανήσων με την Ελλάδα.
1942: Αρχίζουν πειραματικά στο Άουσβιτς οι εκτελέσεις Εβραίων με θανατηφόρα αέρια.
1915: Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος εξαναγκάζει τον Ελευθέριο Βενιζέλο σε παραίτηση. Οι σύμμαχοι αποβιβάζουν στρατιωτικές δυνάμεις στη Θεσσαλονίκη, παραβιάζοντας την ουδετερότητα.
1974: Νομιμοποιείται το Κομουνιστικό Κόμμα Ελλάδος (ΚΚΕ), με νομοθετικό διάταγμα της κυβέρνησης εθνικής ενότητας.
1998: Ο Σορίν Ματέι, ένας από τους πιο επικίνδυνους κακοποιούς, παγιδεύεται από την αστυνομία σε ισόγειο διαμέρισμα της οδού Νιόβης 4 στην Αθήνα, όπου βρίσκεται με μία φίλη του. Κατορθώνει να διαφύγει σε άλλο διαμέρισμα, όπου, κρατώντας μία χειροβομβίδα, πιάνει ομήρους μία οικογένεια. Η αστυνομία αποφασίζει έφοδο και ο Ρουμάνος πυροδοτεί τη χειροβομβίδα, με αποτέλεσμα να τραυματιστεί σοβαρά η όμηρος Αμαλία Γκινάκη (αργότερα θα χάσει τη ζωή της) και ελαφρότερα ο ίδιος ο Ματέι, ο αρχηγός της EΛAΣ, Αθανάσιος Βασιλόπουλος, ο υπαρχηγός Ιωάννης Γεωργακόπουλος, ο υπαστυνόμος Νίκος Μαρκόπουλος και ο αστυφύλακας και οδηγός του αρχηγού της EΛAΣ Γιώργος Παλιούρας.
1999: Αρχίζει η πτώση της τιμής των μετοχών στο Χρηματιστήριο Αθηνών, με πολλές από τις μετοχές να αποδεικνύονται «φούσκες».
2000: Ο Πύρρος Δήμας κερδίζει το τρίτο του συνεχόμενο ολυμπιακό μετάλλιο στην κατηγορία των 85 κιλών της άρσης βαρών στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Σίδνεϊ, σηκώνοντας 175 κιλά στο αρασέ, 215 στο ζετέ και 390 στο σύνολο και ισοφαρίζει το ρεκόρ του Ναΐμ Σουλεϊμάνογλου. Την ίδια ημέρα η Κατερίνα Θάνου κερδίζει το αργυρό μετάλλιο στο αγώνισμα των 100 μ. με χρόνο 11.12.
Γεννήσεις
63 π.Χ. – Οκταβιανός Αύγουστος, Ρωμαίος αυτοκράτορας
1926 – Τζον Κολτρέιν, αμερικανός σαξοφωνίστας και συνθέτης
1949 – Μπρους Σπρίνγκστιν, αμερικανός τραγουδοποιός
1949 – Κώστας Τουρνάς, έλληνας τραγουδοποιός
1956 – Πάολο Ρόσι, ιταλός ποδοσφαιριστής
1970 – Γιώργος Κολτσίδας, έλληνας ποδοσφαιριστής
Θάνατοι
1939 – Σίγκμουντ Φρόυντ, αυστριακός ψυχίατρος
1973 – Πάμπλο Νερούδα, χιλιανός ποιητής
2004 – Διδώ Σωτηρίου, ελληνίδα συγγραφέας και δημοσιογράφος
Επέτειοι – Παγκόσμιες Ημέρες
Διεθνής Ημέρα των Νοηματικών Γλωσσών
Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Αθλητισμού
Ημέρα Βιολογικής Παραγωγής της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Παγκόσμια Ημέρα Αμφισεξουαλικότητας
Σήμερα γιορτάζουν
Ίριδα, Ξανθίππη, Πολυξένη, Ραΐς
