Νόμιμη και αποδεκτή είναι η εκπρόθεσμη αποποίηση κληρονομιάς εφόσον έγινε από πλάνη και άγνοια του κληρονόμου ως προς την ύπαρξη προθεσμιών για την υποβολή της αποποίησης.
Να σημειωθεί ότι μετά το θάνατο συγγενούς (πατέρα, μητέρας, κ.λπ.) οι κληρονόμοι (παιδιά, κ.ά.), πρέπει εάν δεν επιθυμούν να αποδεκτούν την κληρονομιά, μέσα σε διάστημα τεσσάρων μηνών από την ημέρα του θανάτου, να δηλώσουν (χωρίς έξοδα) στον γραμματέα του δικαστηρίου της περιφέρειας του αποβιώσαντος ότι αποποιούνται την κληρονομιά (ακίνητα, χρήματα, χρέη, κ.λπ.).
Σε αντίθετη περίπτωση, δηλαδή εάν δεν υποβάλλουν δήλωση αποποίησης κληρονομιάς, αυτομάτως θεωρούνται νόμιμοι κληρονόμοι της περιουσίας και των οφειλών του αποβιώσαντος.
Στην προκειμένη περίπτωση, το 1994 έμπορος αγροτικών προϊόντων στην Πιερία απεβίωσε χωρίς ωστόσο να έχει περιουσιακά στοιχεία ή χρήματα σε τραπεζικό λογαριασμό, ομόλογα, κ.λπ. Η μία από τις δύο κόρες του, η οποία εργαζόταν στην Κρήτη, δεν υπέβαλε αίτηση αποποίησης κληρονομιάς μέσα στη νόμιμη προθεσμία των τεσσάρων μηνών από την ημέρα θανάτου του πατέρα της, καθώς γνώριζε ότι ο πατέρας της δεν είχε περιουσιακά στοιχεία, ενώ παράλληλα αγνοούσε την όλη διαδικασία που έπρεπε να ακολουθήσει. Αντίθετα, η σύζυγος και η άλλη, δεύτερη, κόρη του θανόντος υπέβαλαν δήλωση αποποίησης κληρονομιάς μέσα στη νόμιμη προθεσμία.
Ένα χρόνο μετά το θάνατο (1995) η κόρη που δεν υπέβαλε δήλωση αποποίησης της κληρονομιάς κλήθηκε από τον προϊστάμενο της Δ.Ο.Υ. Αιγινίου Πιερίας να καταβάλει στο Δημόσιο 251.612 ευρώ (85.736.795 δρχ.) Το ποσό αυτό προερχόταν από οφειλές που άφησε ο πατέρας της και προερχόντουσαν από μη απόδοση ΦΠΑ και φόρο εισοδήματος, καθώς και λόγω μη απόδοσης ασφαλιστικών εισφορών υπέρ του ΕΛΓΑ.
Κατόπιν αυτών η κόρη υπέβαλε εκπρόθεσμα δήλωση αποποίησης και προσέφυγε στη Δικαιοσύνη. Το Εφετείο Θεσσαλονίκης όπως και ο Άρειος Πάγος δικαίωσαν την κόρη που δεν είχε υποβάλει εμπρόθεσμα δήλωση αποποίησης κληρονομιάς. Ειδικότερα, κρίθηκε ότι η κόρη τελούσε σε πλάνη που οφειλόταν στην άγνοια για την ύπαρξη προθεσμίας αποποίησης της κληρονομιάς. Δεν παίζει δε κανένα ρόλο το ότι η σύζυγος του θανόντος (και μητέρα της) και η αδελφή της αποποιήθηκαν “τυχαία” εμπρόθεσμα την κληρονομιά.
Τελικά, ο Άρειος Πάγος (απόφαση 1570/2010) απέρριψε την αίτηση της Δ.Ο.Υ. που ζητούσε να αναιρεθεί η εφετειακή απόφαση που δικαίωσε την κληρονόμο που δεν αποποιήθηκε εμπρόθεσμα την κληρονομιά, κρίνοντας ότι η απόφαση του Εφετείο έχει πλήρεις, σαφείς και χωρίς αντιφάσεις αιτιολογίες.
